Η εργασιακή προσωπικότητα, τα ενδιαφέροντα, ο τρόπος ζωής, οι ικανότητες – δεξιότητες καθώς και το διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό σκηνικό, είναι σημαντικοί παράγοντες που οι μαθητές θα χρειαστεί να διερευνήσουν πριν πάρουν την απόφαση της επιλογής σπουδών. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν ο μαθητές που ετοιμάζονται για τις Πανελλήνιες εξετάσεις και οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην κρίσιμη αυτή επιλογή.
Ποιος αγχώνεται περισσότερο για τις εξετάσεις; Το παιδί ή μήπως εσείς;
Mε ποια κριτήρια επιλέγουν οι μαθητές κατεύθυνση σπουδών;
Η μέχρι τώρα εμπειρία υπαγορεύει ότι η επιλογή της κατεύθυνσης γίνεται με βάση τη σχολική επίδοση. Για παράδειγμα, ένας μαθητής με υψηλή επίδοση στα λεγόμενα θεωρητικά μαθήματα, με ευχέρεια στη γραπτή έκφραση και την αποστήθιση κειμένων, τις περισσότερες φορές θα οδηγηθεί στο πεδίο των Ανθρωπιστικών επιστημών χωρίς καν να εξετάσει άλλες πιθανές κατευθύνσεις.
Άλλος τρόπος επιλογής είναι η μέθοδος «δια της ατόπου». Δεν είναι σπάνιο, οι μαθητές να οδηγούνται στην «ασφαλή επιλογή» του 4ου πεδίου, αυτό των Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής, μόνο και μόνο γιατί πείθονται ότι δεν θα κατάφερναν να εισαχθούν σε κάποια «καλή σχολή» που συνδέεται με τα άλλα τρία πεδία.
Είναι η σχολική επίδοση αλάθητο κριτήριο επιλογής επιστημονικού πεδίου;
Ορισμένες φορές ναι. Ένας μαθητής με υψηλή επίδοση σε συγκεκριμένα μαθήματα, σημαίνει ότι επενδύει χρόνο και ενέργεια σ’ αυτά. Αυτό πολλές φορές αποτελεί ένδειξη ότι πράγματι το ενδιαφέρον του ταυτίζεται με την επιλογή κατεύθυνσης. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που αγαπάει πολύ τα μαθηματικά, ίσως να του ταίριαζε μια σχετική επιστήμη.
Κάτι ωστόσο που είναι σημαντικό να τονιστεί είναι ότι υπάρχουν σχολές του θεωρητικού πεδίου – π.χ. η Νομική – όπου οι μαθητές δεν εξετάζονται στα μαθηματικά για να εισαχθούν. Ωστόσο, ένας επιτυχημένος νομικός έχει μαθηματικό τρόπο σκέψης. Επομένως, η πολύ καλή επίδοση σε ένα μάθημα, δεν είναι απαραίτητο κριτήριο επιλογής επιστημονικού πεδίου και σχετικού με αυτό, επαγγέλματος.
Ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος επιλογής της πιο κατάλληλης σχολής στις Πανελλήνιες εξετάσεις;
Το πιο σημαντικό κριτήριο επιλογής σπουδών είναι η επίγνωση της προσωπικής μας ταυτότητας, η αναγνώριση δηλαδή των χαρακτηριστικών της εργασιακής μας προσωπικότητας και των κλίσεών μας. Είναι κριτήρια που ενθαρρύνουμε τους μαθητές να εμπιστευτούν, προκειμένου να κάνουν τις πιο κατάλληλες για αυτούς επιλογές.
Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος με βασικό χαρακτηριστικό τη διάθεση της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο, την ενσυναίσθηση, τη συνεργατικότητα, θα βρίσκει επαγγελματική ικανοποίηση μέσα από την άσκηση επαγγελμάτων, όπου αποδέκτης θα είναι ο άνθρωπος ή το κοινωνικό σύνολο.
Το ίδιο άτομο ενδεχομένως να ασφυκτιούσε σε ένα εργασιακό περιβάλλον που δεν θα του επέτρεπε να αναδείξει την αλληλέγγυα προσωπικότητά του. Μέσα από πληθώρα ερευνών, έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι που επιλέγουν επαγγέλματα που ταιριάζουν στην προσωπικότητά τους, είναι πιο ικανοποιημένοι, πιο αποδοτικοί και πιο επιτυχημένοι στην επαγγελματική τους ζωή.
Οι 10 top τροφές για την εξεταστική περίοδο
Νιώθουν μεγαλύτερη αυτοεκπλήρωση και παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα στον επαγγελματικό χώρο ενώ εμφανίζουν λιγότερο εργασιακό στρες και «burnout».
Έχουν όμως οι μαθητές επαγγελματική αποκατάσταση όταν επιλέγουν σχολές με βάση τo τι ταιριάζει στην προσωπικότητά τους και στον τρόπο ζωής που θέλουν να έχουν; Δεν είναι εξίσου σημαντικό να λαμβάνουν υπόψη τα επαγγέλματα του μέλλοντος;
Οι κατευθύνσεις που έχουν να κάνουν με την ενέργεια και την τεχνολογία, σήμερα θεωρείται ότι οδηγούν στα επαγγέλματα του μέλλοντος. Γι’ αυτό ακριβώς, οι μαθητές πολλές φορές επιλέγουν μία σχολή με βάση αυτήν την αντίληψη, χωρίς ωστόσο να έχουν διερευνήσει αν πραγματικά τους ταιριάζουν επαγγέλματα που συνδέονται αυτές οι κατευθύνσεις. Μοναδική στόχευση, ιδιαίτερα του μαθητή με υψηλές σχολικές επιδόσεις, είναι η εισαγωγή σε μια σχολή «κύρους» που θα τον οδηγήσει σε ένα «επάγγελμα του μέλλοντος».
Παρόλα αυτά, ένα ποσοστό των φοιτητών που έκαναν την επιλογή τους με βάση το κριτήριο της υψηλής επίδοσης σε συνδυασμό με τη σχολή κύρους, συχνά δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, καθυστερούν ή και εγκαταλείπουν. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι φοιτητές νιώθουν άγχος, απογοήτευση και ματαίωση ακόμα και μακροχρόνια δυσαρέσκεια που μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Ας έχουμε στο μυαλό μας, ότι τα λεγόμενα επαγγέλματα του μέλλοντος συνδέονται με τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις κοινωνικές αλλαγές (π.χ. την αύξηση του μεταναστευτικού θέματος) και τις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως είναι για παράδειγμα η κλιματική κρίση και ο γηράσκων πληθυσμός. Επομένως, δεν πρόκειται ακριβώς για επαγγέλματα του μέλλοντος αλλά για νέες δεξιότητες (όπως είναι για παράδειγμα οι ψηφιακές δεξιότητες κ.ά.) που θα χρειαστούν σε ήδη υπάρχοντες κλάδους. Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι το μεταπτυχιακό ή/και οι πιστοποιήσεις που θα χρειαστεί να επιδιώκουμε σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής μας ζωής, θα συμβάλλουν στην προσαρμογή μας στη νέα πραγματικότητα.
Εν κατακλείδι, στα επαγγέλματα του μέλλοντος θα οδηγηθούμε πολύ πιο εύκολα όταν επιλέγουμε τη σχολή που μάς ταιριάζει, όταν απολαμβάνουμε τις σπουδές μας και αξιοποιούμε όλες τις δυνατότητες που μας παρέχει το Ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Μαθητικές Εξετάσεις: 4 στρατηγικές για αποτελεσματική διαχείριση άγχους
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά στις επιλογές τους;
To πρώτο βήμα είναι να ακούσουν το παιδί τους. Είναι γενικά, πολύ σημαντικό, να ακούγεται η φωνή του. Συμβουλεύουμε τους γονείς να προσπαθούν να αποδεσμευτούν από αντιλήψεις που αφορούν στην επαγγελματική αποκατάσταση. Ό,τι ίσχυε στο παρελθόν, δεν ισχύει σήμερα και, σίγουρα, δεν θα ισχύει στο μέλλον.