Οι ναρκισσιστές δεν διαφέρουν μόνο στη συμπεριφορά τους στις σχέσεις — ενδέχεται να επιλέγουν ακόμη και διαφορετικά είδη ειδήσεων για να διαβάσουν. Νέα μελέτη διαπιστώνει ότι όσοι έχουν υψηλό βαθμό ανταγωνιστικών χαρακτηριστικών έλκονται περισσότερο από ειδήσεις με συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ παράλληλα δείχνουν λιγότερο ενδιαφέρον για άλλες.
Πώς θα καταλάβετε έναν ναρκισσιστή – 11 κρυφά σημάδια
Πώς ο ναρκισσισμός διαμορφώνει τις προτιμήσεις στις ειδήσεις
Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Research in Personality δείχνει ότι τα άτομα με υψηλό βαθμό ανταγωνιστικού ναρκισσισμού έλκονται περισσότερο από αντικοινωνικές ειδήσεις και δείχνουν μικρότερο ενδιαφέρον για φιλοκοινωνικές. Το μοτίβο αυτό φαίνεται να συνδέεται με τα χαμηλά επίπεδα ενσυναίσθησης και την αυξημένη ανάγκη για διέγερση – χαρακτηριστικά που σχετίζονται εδώ και καιρό με την εχθρική πλευρά του ναρκισσισμού.
Ενώ προηγούμενες έρευνες έχουν επικεντρωθεί κυρίως στο πώς οι ναρκισσιστές συμπεριφέρονται στους άλλους, η παρούσα μελέτη μετατοπίζει την εστίαση σε ό,τι επιλέγουν να παρατηρήσουν, υποδηλώνοντας ότι ακόμη και το πρώτο στάδιο της προσοχής – ποια ιστορία τραβά το ενδιαφέρον – μπορεί να αντικατοπτρίζει τις ανταγωνιστικές τους τάσεις.
Σημάδια ανταγωνιστικού ναρκισσισμού
Σύμφωνα με εργασία του 2020 με τίτλο «Validation of an implicit measure of antagonistic narcissism», οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα νέο τεστ (το Antagonistic Narcissism IAT) για να μετρήσουν την εχθρική πλευρά του ναρκισσισμού. Διαπίστωσαν ότι συνδέεται με την επιθετικότητα και τη χαμηλή ενσυναίσθηση, αλλά όχι με άλλους τύπους ναρκισσισμού όπως ο αυτοδύναμος (agentic) ή ο κοινωτικός (communal).
Ο ανταγωνιστικός ναρκισσισμός είναι η «εχθρική» πλευρά του ναρκισσισμού, που χαρακτηρίζεται από αλαζονεία, χειραγώγηση και έλλειψη ενσυναίσθησης. Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι αποτελεί τον βασικό πυρήνα του ναρκισσισμού, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζονται οι άλλοι τύποι (μεγαλομανής ή ευάλωτος). Άτομα με υψηλό ανταγωνιστικό ναρκισσισμό συχνά δημιουργούν συγκρούσεις και αποφεύγουν να παραδεχτούν λάθη.
Κύρια χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Αλαζονεία και συνεχής ανταγωνιστικότητα
- Χειραγώγηση και επιθετική συμπεριφορά
- Ελάχιστη ή καθόλου ενσυναίσθηση προς τους άλλους
- Εύθραυστη αυτοεκτίμηση και αποστροφή στην αποδοχή σφαλμάτων
- Αποφυγή φιλοκοινωνικών ή συνεργατικών συμπεριφορών
Γιατί οι ανταγωνιστικοί ναρκισσιστές έλκονται από αντικοινωνικό περιεχόμενο
Οι ερευνητές πρότειναν ότι οι ναρκισσιστές, ιδίως εκείνοι με υψηλά ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά όπως η αλαζονεία και η επιθετικότητα, ενδέχεται να προτιμούν αντικοινωνικές ειδήσεις που αντικατοπτρίζουν τον δικό τους τρόπο αντίληψης του κόσμου. Βασιζόμενοι στη θεωρία της προσαρμογής ατόμου–περιβάλλοντος (person-environment fit), υπέθεσαν ότι τα άτομα έλκονται από περιβάλλοντα και πληροφορίες που ευθυγραμμίζονται με τα δικά τους χαρακτηριστικά και αξίες. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ναρκισσιστές ενδέχεται να αισθάνονται ότι ταιριάζουν καλύτερα με το αντικοινωνικό περιεχόμενο και λιγότερο με το φιλοκοινωνικό.
«Γενικά, η έρευνά μου παρακινείται από το ενδιαφέρον μου για το πώς τα ναρκισσιστικά άτομα αλληλεπιδρούν με την κοινοτική πλευρά της κοινωνικής ζωής — πτυχές όπως η συνεργασία, η ηθική και η καλοσύνη», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Jiafang Chen από το University of Amsterdam.
«Αυτή η οπτική έχει λάβει πολύ λιγότερη προσοχή σε σύγκριση με την παραδοσιακή εστίαση στην εξουσία, την επίτευξη και το κοινωνικό status. Πιστεύω ότι η μελέτη της κοινοτικής διάστασης προσφέρει νέες γνώσεις για το πώς οι ναρκισσιστές διαμορφώνουν τα κοινωνικά τους περιβάλλοντα, ειδικά από τη στιγμή που καταλήγουν συχνά σε ηγετικές θέσεις και λειτουργούν ως πρότυπα. Ένα φυσικό σημείο εκκίνησης είναι να εξετάσουμε πώς τα ναρκισσιστικά άτομα έλκονται από διαφορετικά είδη κοινωνικής πληροφορίας στην καθημερινή ζωή, κάτι που αντικατοπτρίζει το ποιοι είναι και ενισχύει τα πρότυπα συμπεριφοράς τους».
Ναρκισσισμός στις γυναίκες: Πώς χειραγωγούν χωρίς να τις καταλάβετε
Η έρευνα περιλάμβανε δύο κύριες μελέτες και μια σειρά πιλοτικών μελετών για τη δημιουργία της άσκησης με τίτλους ειδήσεων. Αρχικά, η ομάδα δημιούργησε και δοκίμασε τίτλους ειδήσεων που ταξινομήθηκαν ως αντικοινωνικοί, φιλοκοινωνικοί ή ουδέτεροι. Φρόντισαν αυτοί οι τίτλοι να διαφέρουν ως προς τον αντιλαμβανόμενο κοινωνικό τους αντίκτυπο, αλλά να είναι εξίσου ενδιαφέροντες και συναρπαστικοί στην ανάγνωση.
Αυτό τους επέτρεψε να απομονώσουν τα αποτελέσματα των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών στην προτίμηση περιεχομένου, χωρίς να επηρεάζονται από παράγοντες όπως η πρωτοτυπία ή το σοκ.
Οι μελέτες αποκαλύπτουν σαφή σύνδεση μεταξύ ανταγωνιστικού ναρκισσισμού και επιλογής ειδήσεων
Για παράδειγμα, οι αντικοινωνικοί τίτλοι περιλάμβαναν: «Επόπτης παρενοχλεί σεξουαλικά πολλές ασκούμενες» και «Μητέρα και κόρη πετούν πέτρες σε ζώα που κοιμούνται σε ζωολογικό κήπο».
Αντίθετα, οι φιλοκοινωνικοί τίτλοι περιλάμβαναν παραδείγματα όπως «Απότομη αύξηση στους αιμοδότες» και «Περαστικός βοηθά τυφλό άτομο που έπεσε να σηκωθεί».
Αντίστοιχα, οι ουδέτεροι τίτλοι αφορούσαν πιο παρατηρητικά ή πραγματολογικά γεγονότα, όπως «Οι πρώτοι επιβάτες δοκιμάζουν τις υπερταχείες κάψουλες κενού» ή «250 εκατομμύρια χρήστες ενεργοί στο Snapchat καθημερινά».
Στην πρώτη κύρια μελέτη, 253 συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο ναρκισσισμού και στη συνέχεια επέλεξαν δέκα από τριάντα τίτλους ειδήσεων που θα ήθελαν να διαβάσουν. Οι τίτλοι ήταν κατανεμημένοι ισόποσα στις κατηγορίες αντικοινωνικών, φιλοκοινωνικών και ουδέτερων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα ανταγωνιστικού ναρκισσισμού ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν αντικοινωνικούς τίτλους και λιγότερο πιθανό να επιλέξουν φιλοκοινωνικούς, σε σύγκριση με άτομα με χαμηλότερα επίπεδα ανταγωνιστικού ναρκισσισμού.
Η δεύτερη μελέτη επανέλαβε αυτά τα ευρήματα σε ξεχωριστό δείγμα 294 συμμετεχόντων. Αυτή τη φορά, οι ερευνητές μέτρησαν επίσης τρία πιθανά υποκείμενα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις επιλογές των ναρκισσιστών: τα κοινωνικά τους κίνητρα, την ικανότητά τους για ενσυναίσθηση και το επίπεδο αναζήτησης διέγερσης. Η ιδέα ήταν ότι οι ναρκισσιστές ίσως επιλέγουν αντικοινωνικές πληροφορίες όχι απλώς επειδή τις απολαμβάνουν, αλλά επειδή ταιριάζουν καλύτερα με τα εσωτερικά τους χαρακτηριστικά.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα ναρκισσιστικά άτομα είχαν λιγότερη ενσυναίσθηση και ήταν πιο πιθανό να αναζητούν έντονες, νέες εμπειρίες – και τα δύο συνδέονταν με ισχυρότερη προτίμηση για αντικοινωνικό περιεχόμενο και μειωμένο ενδιαφέρον για φιλοκοινωνικό. Σημαντικό είναι ότι αυτά τα δύο χαρακτηριστικά (χαμηλή ενσυναίσθηση και υψηλή αναζήτηση διέγερσης) εξηγούσαν στατιστικά τη σχέση μεταξύ ναρκισσισμού και προτίμησης σε πληροφορίες.
Και στις δύο μελέτες, τα δεδομένα παρείχαν συνεπή στοιχεία ότι ο ανταγωνιστικός ναρκισσισμός συνδέεται με επιλεκτική προτίμηση για αντικοινωνικές πληροφορίες. Στην πρώτη μελέτη, αυτό το μοτίβο ήταν ξεκάθαρο: τα ναρκισσιστικά άτομα επέλεγαν περισσότερους αντικοινωνικούς και λιγότερους φιλοκοινωνικούς τίτλους. Στη δεύτερη μελέτη, το φαινόμενο καθοδηγούνταν περισσότερο από τη μειωμένη προτίμησή τους για φιλοκοινωνικές ιστορίες.
Η χαμηλή ενσυναίσθηση και η υψηλή αναζήτηση διέγερσης μπορεί να καθοδηγούν τις αντικοινωνικές προτιμήσεις
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το μοτίβο επιλογής δεν ήταν τυχαίο ή συμπτωματικό. Όταν ανέλυσαν τι εξηγεί αυτές τις επιλογές, προέκυψαν δύο βασικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά. Τα ναρκισσιστικά άτομα είχαν χαμηλότερη βαθμολογία στη συναισθηματική ενσυναίσθηση – δηλαδή στην ικανότητα να νιώσουν συμπόνια για τους άλλους – γεγονός που προέβλεπε την απέχθεια προς τις φιλοκοινωνικές ιστορίες και τη σχετική αποδοχή των αντικοινωνικών.
Επίσης, σημείωναν υψηλότερη βαθμολογία στην αναζήτηση διέγερσης, κάτι που προέβλεπε ισχυρότερο ενδιαφέρον για ιστορίες που περιλάμβαναν βλάβη, παραβίαση κανόνων ή κοινωνικές συγκρούσεις.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι τα κοινωνικά κίνητρα – δηλαδή αν οι συμμετέχοντες ήταν πιο εγωκεντρικοί ή αλτρουιστές – δεν μεσολαβούσαν σημαντικά στην επίδραση. Οι συγγραφείς προτείνουν ότι το να εστιάζει κανείς απλώς στα δικά του αποτελέσματα δεν είναι αρκετό για να εξηγήσει γιατί οι ναρκισσιστές έλκονται από αντικοινωνικό περιεχόμενο. Αντιθέτως, η συναισθηματική αποστασιοποίηση και η επιθυμία για διέγερση φαίνεται να είναι πιο σημαντικές.
Μια επακόλουθη μετα-ανάλυση που συνδύασε τα δεδομένα και από τις δύο μελέτες επιβεβαίωσε ότι ο ανταγωνιστικός ναρκισσισμός προβλέπει σταθερά την προτίμηση για αντικοινωνικές έναντι φιλοκοινωνικών πληροφοριών.
«Το βασικό συμπέρασμα από τα ευρήματά μας είναι ότι τα ναρκισσιστικά άτομα έλκονται περισσότερο από αντικοινωνικές πληροφορίες – ιστορίες για την ανάρμοστη συμπεριφορά άλλων – ενώ δείχνουν μικρότερο ενδιαφέρον για φιλοκοινωνικές πληροφορίες, όπως πράξεις καλοσύνης ή συνεργασίας», δήλωσε η Chen σύμφωνα με το PsyPost.
Πώς να κάνετε τους ναρκισσιστές να πουν την αλήθεια, σύμφωνα με τους ψυχολόγους
«Αυτή η προτίμηση μπορεί να εξηγηθεί από τη χαμηλή συναισθηματική ενσυναίσθηση και την αυξημένη τάση για αναζήτηση διέγερσης. Συνολικά, τα ευρήματα δείχνουν ότι η επιλογή κοινωνικής πληροφορίας από τους ναρκισσιστές αντικατοπτρίζει το ποιοι είναι και ενισχύει τους χαρακτηριστικούς τρόπους με τους οποίους αλληλεπιδρούν με τον κοινωνικό σύνολο».
Πηγές: PsyPost, ScienceDirect, PMC, Nature Scientific Reports, ScienceDirect