Οι άνδρες που γεννήθηκαν συγκεκριμένους μήνες μπορεί να έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης, μιας σοβαρής ψυχικής πάθησης που συνδέεται με χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως. Νέα έρευνα επισημαίνει ότι παράγοντες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και παράγοντες της πρώιμης ζωής του παιδιού, θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ψυχικής υγείας ενός ατόμου.
Μπορούν οι αρνητικές σκέψεις να προκαλέσουν καρκίνο; Τι λένε οι νέες έρευνες
Άγχος και καράθλιψη: Πώς επηρεάζει την ψυχική υγεία των ανδρών ο μήνας γέννησής τους
Οι άνδρες που γεννήθηκαν το καλοκαίρι μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, σύμφωνα με νέα έρευνα από το Kwantlen Polytechnic University στον Καναδά. Η μελέτη διερεύνησε το αν η εποχή γέννησης επηρεάζει την πιθανότητα εμφάνισης ψυχικής νόσου στην ενήλικη ζωή.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν 303 νέους ενήλικες, χρησιμοποιώντας τα ερωτηματολόγια PHQ‑9 και GAD‑7 για τον εντοπισμό συμπτωμάτων ψυχικών νόσων. Οι μήνες γέννησης ομαδοποιήθηκαν σε άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο και χειμώνα, και τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι τα συμπτώματα ήταν ευρέως διαδεδομένα, με το 84 % να αναφέρει κατάθλιψη και το 66 % άγχος.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κινδύνο για μείζονα καταθλιπτική διαταραχή
Σύμφωνα με εργασία του 2024 με τίτλο «Exploring the complex interrelation between depressive symptoms, risk, and protective factors: a comprehensive network approach», τα άτομα με κατάθλιψη παρουσίαζαν συμπτώματα που συνδέονταν πιο στενά μεταξύ τους σε σχέση με υγιή άτομα. Η μελέτη διαπίστωσε ότι το στρες, τα αρνητικά γεγονότα στη ζωή, η συναισθηματική παραμέληση και η συναισθηματική κακοποίηση ήταν οι κύριοι παράγοντες κινδύνου, ενώ η κοινωνική υποστήριξη, η προσωπική δύναμη και η αποδοχή ήταν οι πιο προστατευτικοί παράγοντες, με την αποδοχή να σχετίζεται έντονα με τα αισθήματα αυτομίσους στους ασθενείς.
Άλλες πρόσφατες μελέτες που δημοσιεύθηκαν από το 2023 έως και το 2025 δείχνουν ότι προκαλείται από συνδυασμό γονιδίων και συνηθειών τρόπου ζωής. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει πάνω από 700 γενετικές μεταβολές που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο, και οι απεικονίσεις εγκεφάλου συνδέουν αυτά τα γονίδια με αλλαγές στη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου, τη φλεγμονή στο σώμα και τον μεταβολισμό.
Ωστόσο, η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι υγιεινές καθημερινές συνήθειες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο πάνω από το μισό, ακόμη και για άτομα με υψηλό γενετικό κίνδυνο. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου τρόπου ζωής είναι:
- Κακός ύπνος ή ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου
- Ελάχιστη άσκηση και πολύωρη καθιστική ζωή
- Ανθυγιεινή διατροφή και προβλήματα βάρους
- Κάπνισμα (παρόν ή παρελθόν)
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Αίσθηση απομόνωσης ή περιορισμένες κοινωνικές επαφές
Η γέννηση το καλοκαίρι συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, ενώ το άγχος δεν εμφάνιζε σαφές εποχικό μοτίβο, ο κίνδυνος είχε συσχέτιση με την εποχή γέννησης. Μεταξύ των ανδρών, 78 που γεννήθηκαν το καλοκαίρι ταξινομήθηκαν σε όλα τα επίπεδα κατάθλιψης στην κλίμακα PHQ‑9, σε σύγκριση με 67 που γεννήθηκαν τον χειμώνα, 58 την άνοιξη και 68 το φθινόπωρο.
Η μελέτη αντιμετώπισε περιορισμούς, όπως μικρό δείγμα που αποτελούταν κυρίως από νέους σοιτητές πανεπιστημίου, και μόνο 271 συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν πλήρως τα ερωτηματολόγια. Η Καναδή επικεφαλής συγγραφέας Arshdeep Kaur σημείωσε ότι τα ευρήματα δείχνουν πιθανούς βιολογικούς συνδέσμους ανά φύλο μεταξύ συνθηκών πρώιμης ζωής – όπως η έκθεση στο φως, η θερμοκρασία ή η υγεία της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη – και της μετέπειτα ψυχικής υγείας.
Η κατάθλιψη παραμένει σημαντική παγκόσμια ανησυχία, καθώς συνδέεται με αυτοκτονία, κατάχρηση ουσιών, ανθυγιεινές συνήθειες ζωής και χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις και ο καρκίνος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναφέρει 700.000–800.000 θανάτους από αυτοκτονία ετησίως.
Πρόσφατες μελέτες απεικόνισης εγκεφάλου από το Sydney και το Stanford δείχνουν επίσης ότι η κατάθλιψη και το άγχος μπορούν να ταξινομηθούν σε έξι διακριτούς υποτύπους, γεγονός που βοηθά να εξηγηθεί γιατί πολλοί ασθενείς δυσκολεύονται να βρουν αποτελεσματικές θεραπείες μέσω της τυπικής θεραπείας ή των κύκλων φαρμακευτικής αγωγής.
Πηγές: Daily Mail, Nature Mental Health, ScienceDirect, Nature Mental Health, Molecular Psychiatry, Translational Psychiatry, ScienceDirect, Signal Transduction and Targeted Therapy, ScienceDirect, PLOS Mental Health