Το φαγητό που περίσσεψε είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, αλλά πόσα από όσα πιστεύουμε για τη σωστή αποθήκευση και κατανάλωσή τους είναι αλήθεια; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την ασφάλεια τροφίμων.
Ειδικοί εξηγούν πώς να αφαιρέσετε τα χημικά από φρούτα και λαχανικά – Αρκεί ένα απλό πλύσιμο;
Μύθοι και αλήθειες για το φαγητό που περίσσεψε
Η ασφάλεια των τροφίμων είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της δημόσιας υγείας, καθώς τα τρόφιμα που είναι μολυσμένα με παθογόνους μικροοργανισμούς, χημικά ή τοξίνες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες και ακόμα και θάνατο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), κάθε χρόνο πάνω από 600 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως νοσούν από τροφικά νοσήματα, με περίπου 420.000 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους.
Η πρόληψη απαιτεί συνεργασία σε πολλά επίπεδα της αλυσίδας τροφίμων, εφαρμογή συστημάτων ελέγχου και εκπαίδευση σχετικά με ασφαλή χειρισμό των τροφίμων.
Από το αν πρέπει να περιμένουμε να κρυώσουν πριν βάλουμε το φαγητό που περίσσεψε στο ψυγείο, μέχρι το αν μπορούμε να τα ξαναζεστάνουμε σε φούρνο μικροκυμάτων, κυκλοφορούν πολλοί μύθοι που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο την υγεία μας. Στο άρθρο αυτό, ξεκαθαρίζουμε τι ισχύει και τι όχι, με βάση επιστημονικά δεδομένα και ιατρική επιμέλεια.
Αλήθεια: Βάλτε το φαγητό που περίσσεψε στο ψυγείο μέσα σε 2 ώρες
Τα βακτήρια που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση πολλαπλασιάζονται γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου. Για να είναι ασφαλές το φαγητό, βάλτε το στο ψυγείο ή την κατάψυξη μέσα σε 2 ώρες αφού μαγειρευτεί ή αφαιρεθεί από πηγή θερμότητας (όπως θερμαντική πλάκα). Αν έξω έχει ζέστη (πάνω από 32°C), κάντε το αυτό μέσα σε 1 ώρα. Ένα στα τρία άτομα παραδέχεται ότι τρώει πίτσα που έχει μείνει έξω όλο το βράδυ. Αν οι φέτες έχουν μείνει εκτός ψυγείου για ώρες, πετάξτε τις.
Μύθος: Πρέπει να κρυώσει το φαγητό πριν μπει στο ψυγείο
Δεν χρειάζεται να περιμένετε να φτάσει το φαγητό σε θερμοκρασία δωματίου. Μπορείτε να βάλετε το ζεστό φαγητό κατευθείαν στο ψυγείο. Μεγάλες ποσότητες, όπως μια κατσαρόλα σούπα ή ένα ολόκληρο κοτόπουλο, μπορεί να αργήσουν να κρυώσουν. Αν θέλετε να το κρυώσετε γρήγορα, χωρίστε το σε μικρότερες, ρηχές μερίδες ή βάλτε το σε δοχείο που δεν στάζει και τοποθετήστε το σε μια λεκάνη με πάγο και λίγο νερό.
Πόσες μέρες συντηρείται το μαγειρεμένο κοτόπουλο στο ψυγείο – Πώς θα καταλάβετε αν χάλασε
Αλήθεια: Ρυθμίστε το ψυγείο στους 4°C ή χαμηλότερα
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε το ψυγείο μας σε πολύ υψηλή θερμοκρασία. Αυτό ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων. Βεβαιωθείτε ότι το ψυγείο είναι ρυθμισμένο στους 4°C ή χαμηλότερα· η κατάψυξη πρέπει να είναι στους -18°C ή χαμηλότερα. Αν η ένδειξη του θερμοστάτη δεν δείχνει ακριβή θερμοκρασία, ίσως χρειαστείτε ένα θερμόμετρο συσκευών. Είναι επίσης καλό να αφήνετε χώρο ανάμεσα στα τρόφιμα για να κυκλοφορεί ο ψυχρός αέρας.
Μύθος: Τα υπολείμματα είναι ασφαλή μέχρι να μυρίσουν
Δεν μπορείτε να δείτε, να μυρίσετε ή να γευτείτε τα βακτήρια που μπορούν να σας κάνουν να αρρωστήσετε. Για να προστατευτείτε από τροφική δηλητηρίαση, πετάξτε το φαγητό μετά από 3 έως 4 ημέρες στο ψυγείο ή βάλτε το στην κατάψυξη. Αν και τα κατεψυγμένα υπολείμματα είναι ασφαλή για καιρό, χάνουν σε γεύση και υφή μετά από 3 έως 4 μήνες. Χρησιμοποιείτε πάντα αεροστεγή συσκευασία ή δοχεία και γράφετε την ημερομηνία. Αν έχετε αμφιβολία για το αν το φαγητό χάλασε, πετάξτε το.
Κάνει κακό στην υγεία ο υδράργυρος στον τόνο; Τι ισχύει για την εγκυμοσύνη και τις ευπαθείς ομάδες
Μύθος: Είναι ΟΚ να τρώμε κρύα υπολείμματα
Για να σκοτώσετε επικίνδυνα βακτήρια, πρέπει να ζεστάνετε το φαγητό στους 74°C. Ο καλύτερος τρόπος να ξέρετε αν έφτασε αυτή τη θερμοκρασία είναι με θερμόμετρο φαγητού. Βάλτε το σε διάφορα σημεία, ειδικά στο πιο παχύ ή βαθύ μέρος, γιατί το φαγητό δεν ζεσταίνεται πάντα ομοιόμορφα.
Αλήθεια: Μην ξεπαγώνετε τα τρόφιμα με ζεστό νερό
Το να βάλετε κατεψυγμένο φαγητό σε ζεστό νερό ή να το αφήσετε στον πάγκο για να ξεπαγώσει ευνοεί την ταχεία ανάπτυξη βακτηρίων. Υπάρχουν τρεις ασφαλείς τρόποι απόψυξης: στο ψυγείο, σε κρύο νερό και στον φούρνο μικροκυμάτων. Είναι επίσης ασφαλές να μαγειρέψετε ορισμένα τρόφιμα κατευθείαν από την κατάψυξη.
Μύθος: Η κατάψυξη σκοτώνει τα βακτήρια
Αν και η κατάψυξη επιβραδύνει την ανάπτυξη βακτηρίων, δεν τα σκοτώνει. Όταν ξεπαγώσετε τα υπολείμματα, τα βακτήρια μπορεί να αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται ξανά και να σας κάνουν να αρρωστήσετε. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τα ξαναζεσταίνετε σωστά.
Μπορούμε να φάμε κάτι που έπεσε κάτω; Τι είναι ο κανόνας των 5 δευτερολέπτων;
Μύθος: Μπορούμε να ζεστάνουμε υπολείμματα σε slow cooker – γάστρα αργού μαγειρέματος
Οι slow cookers και οι θερμαντικές πλάκες μπορεί να αργούν να ζεσταθούν. Αυτό σημαίνει ότι τα υπολείμματα μπορεί να μείνουν για πολύ ώρα ανάμεσα στους 4°C και 60°C, το εύρος κινδύνου. Αντί γι’ αυτό, χρησιμοποιήστε τον φούρνο μικροκυμάτων, ψήστε τα σε φούρνο στους 163°C ή περισσότερο, ή βράστε τις σάλτσες, τις σούπες και τους ζωμούς. Όποια μέθοδο κι αν διαλέξετε, ελέγχετε τη θερμοκρασία με θερμόμετρο πριν το σερβίρισμα.
Αλήθεια: Μπορείτε να ξαναβάλετε το φαγητό στην κατάψυξη
Δεν τελειώσατε με όλο το φαγητό; Μην το πετάξετε. Βάλτε τα ξανά στην κατάψυξη για επόμενο γεύμα. Αρκεί να τα είχατε ζεστάνει πρώτα στους 74°C. Αν είχατε ένα μεγάλο δοχείο υπολειμμάτων και χρειάζεστε μόνο ένα μέρος, είναι ασφαλές να τα ξεπαγώσετε στο ψυγείο, να πάρετε ό,τι χρειάζεστε και να ξαναπαγώσετε το υπόλοιπο χωρίς να το ζεστάνετε.
Τόνος: Η απλή μέθοδος για τη μείωση των επιπέδων υδραργύρου – Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες
Μύθος: Οι φούρνοι μικροκυμάτων σκοτώνουν όλα τα βακτήρια
Οι φούρνοι μικροκυμάτων μαγειρεύουν το φαγητό απ’ έξω προς τα μέσα. Έτσι μένουν «ψυχρές ζώνες» όπου μπορούν να αναπτυχθούν βακτήρια. Μια μελέτη έδειξε ότι το απλό ζέσταμα ενός πιάτου για 5 λεπτά δεν σκότωσε τη σαλμονέλα. Για ασφαλές μαγείρεμα, καλύψτε το φαγητό που περίσσεψε με καπάκι ή διαμπερές πλαστικό. Στα μισά του ζεστάματος, ανακατέψτε, περιστρέψτε ή αναποδογυρίστε το φαγητό. Αφήστε το να σταθεί για λίγα λεπτά και χρησιμοποιήστε θερμόμετρο σε διαφορετικά σημεία.
Μύθος: Τρώμε το φαγητό αμέσως μετά το ζέσταμα
Αν ζεστάνατε υπολείμματα στον φούρνο μικροκυμάτων, πρέπει να περιμένετε μερικά λεπτά πριν τα φάτε. Οι μικροκυμάτων λειτουργούν κάνοντας τα μόρια του φαγητού να δονηθούν γρήγορα. Ακόμα και μετά το ζέσταμα, συνεχίζουν να παράγουν θερμότητα και να μαγειρεύουν το φαγητό, οπότε η θερμοκρασία μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω. Για να είναι ασφαλή προς κατανάλωση, αφήστε τα να σταθούν για 3 λεπτά.