Η άνοια δεν είναι πια σπάνια πάθηση. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άνω των 55 ετών εμφανίζουν συμπτώματα γνωστικής εξασθένησης, με τον κίνδυνο να αγγίζει ανησυχητικά ποσοστά. Κι όμως, η επιστήμη είναι σαφής: η άνοια δεν είναι αναπόφευκτη. Παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Τι αλλάζει, τι μας απειλεί και -κυρίως- τι μπορούμε να κάνουμε από σήμερα για να προστατεύσουμε τον εγκέφαλό μας;
5 τρόποι για να έχετε υγιή εγκέφαλο μέχρι τα γεράματα
Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά άνοιας
Τα κρούσματα άνοιας συνεχίζουν να αυξάνονται, με άτομα άνω των 55 ετών να αντιμετωπίζουν κίνδυνο 42% να αναπτύξουν την πάθηση. Μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής το Johns Hopkins προέβλεψε μισό εκατομμύριο κρούσματα άνοιας το 2025 στις ΗΠΑ και ένα εκατομμύριο ετησίως έως το 2060.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι ανίσχυροι να μειώσουν τον κίνδυνο, σύμφωνα με τον Δρ. Joel Salinas, νευρολόγο συμπεριφοράς και αναπληρωτή καθηγητή στην Ιατρική Σχολή Grossman του NYU. Ο Δρ. Salinas μίλησε στην κάμερα του Fox News Digital για το τι οδηγεί στην αύξηση των κρουσμάτων άνοιας και ποιες αλλαγές συμπεριφοράς θα μπορούσαν να παρέχουν κάποιο βαθμό γνωστικής προστασίας.
Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες στην αύξηση είναι τα δημογραφικά στοιχεία, σημείωσε ο νευρολόγος, ο οποίος είναι επίσης συνιδρυτής και επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος της Isaac Health, μιας κλινικής εικονικής μνήμης για την υγεία του εγκεφάλου και τα προβλήματα μνήμης.
«Ο πληθυσμός των baby boomers -δηλαδή όσων γεννήθηκαν μεταξύ του 1946 και του 1964- που είναι μία από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, είναι η ομάδα που γερνάει ταχύτερα», δήλωσε στο Fox News Digital. «Καθώς έχουμε όλο και περισσότερους baby boomers θα βλέπουμε πολλούς να αναπτύσσουν κάποιο βαθμό γνωστικής εξασθένησης για μια πληθώρα λόγων».
Η ηλικία είναι πράγματι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου. «Μετά την ηλικία των 65 ετών, ο κίνδυνος αρχίζει να αυξάνεται. Μέχρι να φτάσουμε στα 80 μας, ο κίνδυνος είναι περίπου ένας στους τρεις. Και μετά τα 85, αρχίζει να αυξάνεται ακόμη περισσότερο, σχεδόν ένας στους δύο», τόνισε ο Δρ. Salinas.
Η πανδημία θα μπορούσε επίσης να έπαιξε ρόλο, σύμφωνα με τον ίδιο. «Φαίνεται ότι η Covid-19 επηρέασε τα αιμοφόρα αγγεία στο σώμα και τον εγκέφαλο. Έτσι, τα άτομα που είχαν ήδη μια ευαισθησία στην άνοια θα μπορούσαν να είχαν μια επιτάχυνση ή νωρίτερα εμφάνιση», εξήγησε.
Έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης. «Γνωρίζουμε ότι τα άτομα που δεν έχουν πολλή κοινωνική ζωή διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο», ανέφερε. Επιπλέον, υπάρχει μια γενετική συνιστώσα της άνοιας, αλλά τα καλά νέα είναι ότι είναι σπάνια.
Άνοια: To εμβόλιο που προστατεύει από τη νόσο – Μειώνει κατά 20% τις πιθανότητες
«Αν σκεφτείτε τους κινδύνους και τους προστατευτικούς παράγοντες σαν μια τραμπάλα, αυτές οι σπάνιες γενετικές μεταλλάξεις μπορεί να υπερτερούν από ό,τι προστατευτικό κάνετε. Αλλά επειδή είναι σπάνιες, οι πιθανότητες είναι ότι δεν διατρέχετε κίνδυνο. Έτσι, πιθανότατα ο γενετικός κίνδυνος μπορεί να αντισταθμιστεί σε κάποιο βαθμό από προστατευτικούς παράγοντες».
Πώς μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο άνοιας
Μια σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο The Lancet διαπίστωσε ότι σχεδόν οι μισές περιπτώσεις άνοιας είναι δυνητικά αποτρέψιμες με τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που πρέπει να αντιμετωπιστούν, με την σωστή διατροφή και την άσκηση να βρίσκονται στην κορυφή της λίστας.
Η αντιμετώπιση της απώλειας ακοής με τη χρήση ακουστικού βαρηκοΐας μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της άνοιας, σύμφωνα με τον νευρολόγο, όπως και η διατήρηση της κοινωνικής εμπλοκής. Η διακοπή του καπνίσματος και ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν επίσης να ενισχύσουν την πρόληψη, όπως και ο επαρκής ποιοτικός ύπνος.
Η είσοδος σε ένα συγκεκριμένο στάδιο ύπνου που ονομάζεται «στάδιο τρία» βοηθά επίσης στην απομάκρυνση της συσσώρευσης τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.
«Εάν κάποιος αντιμετωπίζει προβλήματα με τον ύπνο, καλό είναι να επισκεφθεί έναν ειδικό ύπνου για να κάνει τις κατάλληλες εξετάσεις. Η αποφρακτική άπνοια ύπνου, η οποία είναι μια συχνή διαταραχή ύπνου, επηρεάζει την αρτηριακή πίεση, τις καρδιακές παθήσεις και την υγεία του εγκεφάλου. Και είναι κάτι που είναι θεραπεύσιμο», τόνισε ο Δρ.Salinas.
Σε κάθε περίπτωση, η συνέπεια είναι το κλειδί. «Ποτέ δεν είναι αργά για να τα αντιμετωπίσετε, αλλά όποτε τα ξεκινήσετε, όσο πιο συνεπείς είστε με αυτά, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το αποτέλεσμα που θα έχετε», σημείωσε ο ειδικός, επικαλούμενος στη συνέχεια μελέτες που δείχνουν ότι το 92% των ατόμων με ήπια γνωστική εξασθένηση δεν διαγιγνώσκονται.
«Τότε είναι που πραγματικά θέλουμε να παρέμβουμε, αλλά τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι διαγιγνώσκονται όταν η πάθηση είναι μέτρια έως σοβαρή», εξήγησε.
Πότε η απώλεια μνήμης είναι φυσιολογική λόγω γήρανσης και πότε άνοια
Ενώ μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ των τακτικών επιπτώσεων της γήρανσης και των πρώιμων σημείων άνοιας, ο ειδικός επεσήμανε ορισμένες βασικές διαφορές. «Έχουμε μεγαλύτερη δυσκολία με τη μνήμη και τη σκέψη καθώς μεγαλώνουμε, αλλά δεν πρέπει ποτέ να φτάνει σε σημείο που να επηρεάζει την καθημερινή μας λειτουργία», σημείωσε.
Είναι φυσιολογικό να βιώνουμε «επεισόδια» πού και πού, όπως το να ξεχνάμε τα κλειδιά μας, να μην θυμόμαστε το όνομα μιας διασημότητας ή να μπαίνουμε σε ένα δωμάτιο και να μην θυμόμαστε γιατί μπήκαμε.
«Αλλά αν αυτό συμβαίνει πολύ πιο συχνά με την πάροδο του χρόνου και να επιδεινώνεται, αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι υπάρχει κάτι νευροεκφυλιστικό και όχι μόνο φυσιολογική ή τυπική γήρανση», συμβούλεψε ο Δρ.Salinas.
Αλτσχάιμερ: Τεστ όσφρησης που μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι «δείχνει» τη νόσο
Για να διασφαλιστεί η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση, ο ειδικός συνιστά να μιλήσετε με έναν γιατρό μόλις παρατηρηθούν άτυπα συμπτώματα. «Είναι σημαντικό να τα λαμβάνετε σοβαρά υπόψη και να παίρνετε μια δεύτερη γνώμη», κατέληξε.
Πηγές: Fox News Digital, The Journals of Gerontology, Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, The Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease, The Lancet, Alzheimer’s Research & Therapy