Πώς σχετίζεται ο μαραθώνιος με τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου; Νέα έρευνα συνδέει το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων με προκαρκινικούς όγκους σε νεαρούς ενήλικες, αμφισβητώντας τις υποθέσεις σχετικά με τον υγιεινό τρόπο ζωής. Καθώς τα ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνονται σε άτομα κάτω των 50 ετών, αυτό το απροσδόκητο εύρημα μπορεί να μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στο να αναγνωρίσουμε τους παράγοντες κινδύνου.
Καρκίνος του παχέος εντέρου: Το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων γίνεται παράγοντας κινδύνου στους νέους, σύμφωνα με μελέτη
Ενώ συχνά συνδέεται με τους ηλικιωμένους, ο καρκίνος του παχέος εντέρου επηρεάζει όλο και περισσότερο τους νεότερους πληθυσμούς, ωθώντας τους ειδικούς να διερευνήσουν περισσότερους συντελεστές. Πρόσφατες μελέτες που παρουσιάστηκαν στο ASCO 2025 και δημοσιεύθηκαν στο Nature Communications ρίχνουν φως σε εκπληκτικούς και εδραιωμένους παράγοντες κινδύνου, που κυμαίνονται από τον αντίκτυπο του τρεξίματος μεγάλων αποστάσεων έως τις προστατευτικές επιδράσεις της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων. Ποια είναι τα νέα δεδομένα;
Καρκίνος του παχέος εντέρου: Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο
Μελέτη του 2025 στο Nature Communications διαπίστωσε ότι η κατανάλωση περισσότερων γαλακτοκομικών προϊόντων όπως το γάλα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ και η κατανάλωση κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος αυξάνουν τον κίνδυνο. Αυτή η έρευνα υπογραμμίζει την προστατευτική δράση των γαλακτοκομικών προϊόντων, ειδικά από το γάλα, και την επιβλαβή επίδραση του αλκοόλ, η οποία είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη σε διαφορετικές περιοχές του παχέος εντέρου και του ορθού.
Γενικότερα, άλλες πρόσφατες μελέτες τονίζουν αρκετούς βασικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του εντέρου, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής, του τρόπου ζωής, της γενετικής και του μικροβιώματος του εντέρου. Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένο και κόκκινο κρέας και η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο, ενώ η χαμηλή πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, ασβεστίου και φυτικών ινών μειώνει τις προστατευτικές επιδράσεις.
Παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η παχυσαρκία, η σωματική αδράνεια και το κάπνισμα συμβάλλουν επίσης αρνητικά. Επιπλέον, ιατρικές παθήσεις όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνουν την ευαισθησία. Αναδυόμενες έρευνες δείχνουν βακτήρια του εντέρου – ειδικά το Escherichia coli που παράγει κολιβακτίνη – τα οποία μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο DNA και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου. Συνοπτικά, οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι:
- Υψηλή κατανάλωση επεξεργασμένου / κόκκινου κρέατος και αλκοόλ
- Χαμηλή πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, ασβεστίου και φυτικών ινών
- Παχυσαρκία, σωματική αδράνεια και κάπνισμα
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
- Αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, ιδιαίτερα βακτήρια που παράγουν κολιβακτίνη
Ο μαραθώνιος αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέος εντέρου στους νέους
Το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, μια δημοφιλής δραστηριότητα μεταξύ των ατόμων που συνειδητοποιούν την υγεία τους, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου σε άτομα ηλικίας 35 έως 50 ετών, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι δρομείς μαραθωνίου και υπερμαραθωνίου σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν προκαρκινικούς όγκους στο παχύ έντερό τους, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο.
Βασικά ευρήματα της μελέτης
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 100 δρομείς που ολοκλήρωναν τακτικά υπερμαραθωνίους ή πολλαπλούς μαραθωνίους, αποκάλυψε ότι το 41% είχαν τουλάχιστον ένα αδένωμα – έναν καλοήθη όγκο που θα μπορούσε να γίνει καρκινικός – και το 15% είχαν προχωρημένα αδενώματα, τα οποία είναι πιο πιθανό να εξελιχθούν σε κακοήθεια.
Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς με προχωρημένα αδενώματα ανέφεραν αιμορραγία από το ορθό, ένα προειδοποιητικό σημάδι που συχνά απορρίπτεται ως «κολίτιδα των δρομέων». Ο Αμερικανός Δρ Τίμοθι Κάνον, ο επικεφαλής ογκολόγος, τόνισε «Οποιοσδήποτε δρομέας μεγάλων αποστάσεων που εμφανίζει προειδοποιητικά σημάδια όπως η αιμορραγία από το ορθό θα πρέπει να υποβληθεί σε εξετάσεις, ανεξάρτητα από την ηλικία», σύμφωνα με το Daily Mail.
Πιθανές αιτίες και μηχανισμοί
Ο Δρ Κάνον πρότεινε ότι το παρατεταμένο τρέξιμο μπορεί να εκτρέψει τη ροή του αίματος από το παχύ έντερο στα πόδια, προκαλώντας έμφρακτα – περιοχές νεκρού ιστού λόγω μειωμένης παροχής αίματος – που οδηγούν σε ταχεία ανανέωση των κυττάρων και αυξάνουν τις πιθανότητες μεταλλάξεων που προκαλούν καρκίνο.
«Ανησυχήσαμε ότι αυτοί οι δρομείς εκτρέπουν όλη τη ροή του αίματος στα πόδια τους κατά τη διάρκεια των διαδρομών. Και τότε έχουν έμφρακτα στο παχύ έντερο τους, και μεγάλη ανανέωση κυττάρων. τα κύτταρα πεθαίνουν και μετά ανανεώνονται πολύ γρήγορα σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος μεταλλάξεων που προκαλούν καρκίνο», επεσήμανε.
Η μελέτη σημείωσε επίσης ότι πολλοί δρομείς κατανάλωναν καθημερινά επεξεργασμένες μπάρες ενέργειας και τζελ, τα οποία έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
Προσωπικές ιστορίες αναδεικνύουν το ζήτημα
Τα ευρήματα απηχούν σε δρομείς όπως η Λόρι Κόσερς, μια χορτοφάγος και καθημερινή δρομέας που διαγνώστηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου στα 44, η οποία είπε «Έκανα τα πάντα σωστά – έτρωγα καλά, ασκούμουν τακτικά». Ομοίως, ο Τζον Μ. Τζόνσον, που διαγνώστηκε στα 35, μοιράστηκε «Νόμιζα ότι ο τρόπος ζωής μου με προστάτευε», σύμφωνα με την ίδια πηγή. Αυτές οι περιπτώσεις υπογραμμίζουν πώς νέοι, υγιείς άνθρωποι μπορούν ακόμα να αντιμετωπίσουν σοβαρούς κινδύνους καρκίνου.
Λεπτομέρειες μελέτης και συστάσεις
Οι συμμετέχοντες είχαν μέση ηλικία 42 ετών, έτρεχαν 32 έως 64 χιλιόμετρα την εβδομάδα και υποβλήθηκαν σε κολονοσκόπηση μεταξύ 2022 και 2024. Άτομα με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή άλλους γνωστούς παράγοντες κινδύνου καρκίνου του παχέος εντέρου αποκλείστηκαν.
«Νομίζω ότι θα έκανα μια κολονοσκόπηση εάν έχω αίμα από τα κόπρανά μου, ακόμη και αν δεν είμαι ακόμη στην ηλικία που εγκρίνονται οι κολονοσκοπήσεις – ή τουλάχιστον θα ζητούσα από το γιατρό μου μια. Νομίζω ότι η αιμορραγία από το ορθό στους δρομείς απορρίπτεται επειδή είναι μια γνωστή οντότητα, η κολίτιδα των δρομέων είναι γνωστή και δεν είναι γνωστό ότι σχετίζεται με τον καρκίνο, οπότε συχνά απορρίπτεται από τους γιατρούς. Αλλά ελπίζω, με περισσότερη ευαισθητοποίηση, οι άνθρωποι που τρέχουν μεγάλες αποστάσεις και έχουν αιμορραγία να πάνε να κάνουν κολονοσκόπηση», είπε ο Δρ Κάνον.
Αύξηση των ποσοστών καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεαρούς ενήλικες
Αυτή η μελέτη προσθέτει στην ήδη υπάρχουσα ανησυχία για την αύξηση του καρκίνου του παχέος εντέρου στους νέους, με τα ποσοστά να διπλασιάζονται σε όσους γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980 σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία εκτιμά ότι πάνω από 154.000 Αμερικανοί θα διαγνωσθούν από καρκίνο του παχέος εντέρου φέτος, συμπεριλαμβανομένων περίπου 20.000 κάτω των 50 ετών.
Πηγές: Daily Mail, ASCO Publications, Daily Nutrition, Nature, PMC, ACS, NPR