Το πιο διαδεδομένο παυσίπονο στον κόσμο μπορεί να κρύβει σοβαρούς κινδύνους για τα παιδιά, προειδοποιούν ειδικοί του Harvard. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι η χρήση του ενδέχεται να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτισμού και ΔΕΠΥ.
Μελέτη σοκ: Το 89% των ατόμων άνω των 40 ετών με αυτισμό παραμένει αδιάγνωστο – Πού οφείλεται;
Ειδικοί του Harvard βλέπουν συσχέτιση παρακεταμόλης με αυξημένο κίνδυνο αυτισμού και ΔΕΠΥ
Η παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη) είναι ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα αναλγητικά και αντιπυρετικά φάρμακα παγκοσμίως και συνιστάται ως θεραπεία πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση του οξέος και χρόνιου πόνου, ιδιαίτερα σε ασθενείς με περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές και στους ηλικιωμένους λόγω του ευνοϊκού της προφίλ ασφάλειας και ανεκτικότητας, σύμφωνα με το Journal of Clinical Medicine.
Ενδείκνυται στην ανακούφιση διαφόρων καταστάσεων οξέος πόνου όπως κεφαλαλγία, μυοσκελετικός πόνος, δυσμηνόρροια, πόνος από οστεοαρθρίτιδα, οδονταλγία και μετεγχειρητικός πόνος, ενώ η αντιπυρετική της δράση καθιστά τη χορήγηση της κατάλληλη για την αντιμετώπιση του πυρετού σε ενήλικες και παιδιά.
Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να λαμβάνουν παρακεταμόλη μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής, προειδοποιούν επιστήμονες του Harvard, εν μέσω φόβων ότι το κοινό παυσίπονο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αυτισμού και ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) στα παιδιά τους.
Τα σημάδια στο περπάτημα που δείχνουν ότι μπορεί ένα παιδί να έχει αυτισμό
Η μελέτη επικεντρώνεται στις έγκυες γυναίκες – Τι παρατηρήθηκε;
Η παρακεταμόλη, γνωστή και ως ακεταμινοφαίνη, χρησιμοποιείται ευρέως από εγκύους για την αντιμετώπιση του πόνου, των πονοκεφάλων και του πυρετού.
Ωστόσο, δεκάδες μελέτες την έχουν ήδη συσχετίσει με υψηλότερα ποσοστά αυτισμού και ΔΕΠΥ.
Τώρα, ερευνητές από τις ΗΠΑ, από το Mount Sinai και τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard, δηλώνουν ότι η ανάλυσή τους σε περισσότερα από 100.000 άτομα είναι η πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα και παρέχει τις «ισχυρότερες ενδείξεις έως τώρα» για έναν πιθανό συσχετισμό.
Προτρέπουν τις εγκύους να χρησιμοποιούν την παρακεταμόλη με φειδώ, συνιστώντας «τη χαμηλότερη αποτελεσματική δόση για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα».
Ωστόσο, η ερευνητική ομάδα τόνισε ότι τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν ότι το φάρμακο προκαλεί άμεσα νευροαναπτυξιακές διαταραχές, μόνο ότι ο συσχετισμός είναι σταθερός και αρκετά ανησυχητικός ώστε να απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.
Ο Dr Diddier Prada, επίκουρος καθηγητής επιστημών πληθυσμιακής υγείας στο νοσοκομείο Mount Sinai στη Νέα Υόρκη και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε:
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι μελέτες υψηλότερης ποιότητας είναι πιο πιθανό να δείξουν έναν συσχετισμό μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης σε acetaminophen και της αυξημένης πιθανότητας αυτισμού και ΔΕΠΥ».
«Δεδομένης της ευρείας χρήσης αυτού του φαρμάκου, ακόμα και μια μικρή αύξηση του κινδύνου θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία», πρόσθεσε.
Ωστόσο, τόνισε ότι οι γυναίκες δεν πρέπει ξαφνικά να διακόψουν τη χρήση του.
«Οι έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να σταματήσουν να λαμβάνουν φάρμακα χωρίς να συμβουλευτούν τους γιατρούς τους. Ο αθεράπευτος πόνος ή πυρετός μπορεί επίσης να βλάψει το έμβρυο. Η μελέτη μας υπογραμμίζει τη σημασία της συζήτησης με τους επαγγελματίες υγείας για την ασφαλέστερη προσέγγιση και της εξέτασης μη φαρμακευτικών επιλογών, όποτε αυτό είναι δυνατό».
Η παρακεταμόλη εξακολουθεί να συνιστάται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ην. Βασιλείου (NHS) ως η «πρώτη επιλογή» παυσίπονου για τις εγκύους, αλλά μόνο για σύντομα χρονικά διαστήματα και στη χαμηλότερη δυνατή δόση.
Οι υγειονομικές αρχές συμβουλεύουν ότι μόνο συγκεκριμένα άτομα, όπως εκείνα με ηπατική ή νεφρική νόσο ή που λαμβάνουν αντιεπιληπτική αγωγή, χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά.
Έλλειψη βιταμίνης D στα νεογέννητα – Πώς αυξάνει τις πιθανότητες για αυτισμό, ΔΕΠΥ και σχιζοφρένεια
46 ξεχωριστές μελέτες και 100.000 συμμετέχοντες
Για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους, οι Αμερικανοί ερευνητές εξέτασαν 46 ξεχωριστές μελέτες που περιλάμβαναν περισσότερους από 100.000 συμμετέχοντες.
Η ερευνητική ομάδα συνέλεξε λεπτομερή δεδομένα σχετικά με το πότε λήφθηκε η παρακεταμόλη, εάν ήταν στο πρώτο, δεύτερο ή τρίτο τρίμηνο ή καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τα συνέδεσε με τα ιατρικά αρχεία των μητέρων.
Γράφοντας στο περιοδικό Environmental Health, κατέληξαν:
«Τελικά, οι προκύψαντες δείκτες υποδεικνύουν ισχυρές ενδείξεις μιας πιθανής σχέσης μεταξύ της προγεννητικής χρήσης acetaminophen και της αυξημένης πιθανότητας εμφάνισης ΔΕΠΥ στα παιδιά. Αυτό περιλαμβάνει μελέτες υψηλής ποιότητας που παρέχουν πολύ ισχυρές ενδείξεις συσχέτισης, καθώς και άλλες που παρέχουν ισχυρές ενδείξεις».
Προσθέτουν: «Υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις σχέσης μεταξύ της προγεννητικής χρήσης ακεταμινοφαίνης και της αυξημένης πιθανότητας αυτισμού στα παιδιά».
Τα ευρήματα έρχονται σε μια περίοδο κατά την οποία η ζήτηση για διαγνώσεις αυτισμού έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα μετά την πανδημία του Covid.
Ειδικοί έχουν περιγράψει την κατάσταση ως μια «αόρατη κρίση», με τις υπηρεσίες να αποτυγχάνουν συνεχώς να συμβαδίσουν με τη ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση.
Τεστ δύο λεπτών με τα δάχτυλα ανιχνεύει τον αυτισμό με 85% ακρίβεια
Ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια – Πού οφείλεται η αύξηση στις διαγνώσεις;
Ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια και υπάρχει από τη γέννηση, αν και μπορεί να μην αναγνωριστεί μέχρι την παιδική ηλικία ή ακόμη και πολύ αργότερα στη ζωή.
Υπάρχει σε φάσμα: ενώ κάποιοι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν ανεξάρτητα με ελάχιστη υποστήριξη, άλλοι μπορεί να χρειάζονται φροντίδα πλήρους απασχόλησης.
Παράλληλα, τα στοιχεία του NHS δείχνουν ότι περισσότεροι από 230.000 άνθρωποι μόνο στην Αγγλία λαμβάνουν πλέον φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ, προκειμένου να διαχειριστούν συμπτώματα όπως η διάσπαση προσοχής και η υπερκινητικότητα.
Οι συνταγές αυξήθηκαν κατά ένα πέμπτο πέρυσι, η πιο απότομη ετήσια αύξηση από τότε που άρχισαν να τηρούνται στοιχεία το 2015.
Η αύξηση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε γυναίκες ηλικίας 20 έως 30 ετών, αν και οι συνταγές για παιδιά επίσης ανεβαίνουν.
Ορισμένοι ειδικοί έχουν εκφράσει ανησυχία ότι ορισμένες ιδιωτικές κλινικές υπερδιαγιγνώσκουν την κατάσταση και χορηγούν ισχυρά διεγερτικά φάρμακα υπερβολικά εύκολα.
Άλλοι, όμως, υποστηρίζουν ότι όχι μόνο δεν γίνεται υπερδιάγνωση, αλλά ότι πολλοί ενήλικες μόλις τώρα λαμβάνουν τη βοήθεια που τους είχε στερηθεί για χρόνια.
Στις ΗΠΑ, εκτιμάται ότι 2,3 εκατομμύρια παιδιά και επτά εκατομμύρια ενήλικες έχουν διαγνωστεί με ASD (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος).
Οι διαγνώσεις έχουν αυξηθεί απότομα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σύμφωνα με τις μεταβαλλόμενες στατιστικές των Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Το 2000, περίπου 1 στα 150 παιδιά λάμβανε διάγνωση ASD· έως το 2020, το ποσοστό αυτό είχε ανέλθει σε 1 στα 31, σχεδόν τετραπλασιάστηκε, αντικατοπτρίζοντας τόσο την αυξημένη ευαισθητοποίηση όσο και τα εξελισσόμενα διαγνωστικά κριτήρια.
Ενώ ορισμένοι ειδικοί αποδίδουν την άνοδο στον εκτεταμένο έλεγχο και τη μείωση του κοινωνικού στίγματος, άλλοι υποστηρίζουν ότι βιολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο. Αυτή η συζήτηση εξακολουθεί να διχάζει την ερευνητική κοινότητα.
Στην Ελλάδα, η συχνότητα του αυτισμού εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περίπου 1 προς 166 άτομα, ενώ η εμφάνιση της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) κυμαίνεται γύρω στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού.