Το φούσκωμα δεν προκαλείται πάντα από το φαγητό. Ένας ειδικός εξηγεί πέντε συχνές αλλά λιγότερο γνωστές αιτίες — από τον τρόπο που αναπνέουμε έως τα επίπεδα άγχους — που μπορεί να κάνουν την κοιλιά να «φουσκώνει».
Φούσκωμα: 3 φυσικές θεραπείες για την αντιμετώπισή του
Φούσκωμα και αέρια – Γιατί προκαλούνται;
Γενικά, το φούσκωμα προκαλείται κυρίως από διάφορους παράγοντες που σχετίζονται με την πέψη και το έντερο. Τα αίτια περιλαμβάνουν αυξημένη παραγωγή ή κακή απομάκρυνση αερίων στο έντερο, αλλοιώσεις στη χλωρίδα του εντέρου, δυσανεξίες σε τροφές όπως η λακτόζη και οι FODMAP υδατάνθρακες (ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες), καθώς και διαταραχές στη γαστρεντερική κινητικότητα και την ευαισθησία του εντέρου, σύμφωνα με το Journal of Neurogastroenterology and Motility.
Επιπλέον, σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το φούσκωμα συνδέεται με το μικροβίωμα του εντέρου και την υπερανάπτυξη βακτηρίων στο λεπτό έντερο. Παρά το γεγονός ότι η αυξημένη ποσότητα αερίου δεν είναι πάντα ακριβώς συνδεδεμένη με την ένταση του φουσκώματος, οι διαταραχές στην κινητικότητα του εντέρου και οι ανώμαλοι αντανακλαστικοί μηχανισμοί των κοιλιακών μυών συμβάλλουν στο αίσθημα φουσκώματος και διάτασης. Συνολικά, το φούσκωμα είναι αποτέλεσμα πολύπλοκων και αλληλοσυνδεόμενων μηχανισμών που αφορούν την πέψη, τις αλληλεπιδράσεις μικροβίων και το νευρομυϊκό έλεγχο του εντέρου και της κοιλιακής χώρας.
Το να αισθάνεστε άβολα φουσκωμένοι μετά από ένα βαρύ γεύμα είναι ένα συχνό παράπονο, αλλά σύμφωνα με μία κορυφαία διατροφολόγο, είναι μόνο μία από τις πέντε μορφές φουσκώματος.
Η Παγκόσμια Μελέτη Επιδημιολογίας του Ιδρύματος Rome του 2023 εξέτασε 51.425 άτομα από 26 χώρες και διαπίστωσε ότι σχεδόν ένας στους πέντε (18%) εμφάνισε φούσκωμα τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, με πολλούς να αντιμετωπίζουν επίσης ναυτία και κοιλιακό άλγος.
Η Διατροφολόγος Dr Emma Derbyshire δήλωσε στη Daily Mail ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν διάφοροι τύποι φουσκώματος και δεν σχετίζονται όλοι με αυτά που τρώμε ή πίνουμε.
Αυτοί είναι: το φούσκωμα από αέρια, ο τύπος που προκαλείται από φασόλια και αναψυκτικά, η κατακράτηση υγρών, το ορμονικό φούσκωμα, η ευαισθησία σε τρόφιμα και το φούσκωμα που προκαλείται από αργή πέψη.
«Η κατακράτηση υγρών, η δυσκοιλιότητα, οι ορμόνες και το άγχος μπορούν επίσης να συμβάλλουν στο φούσκωμα, και να σας κάνουν να φουσκώσετε σαν μπαλόνι. Πολύ συχνά υπάρχει περισσότερη από μία βασική αιτία, αλλά η πιο κοινή είναι τα γαστρεντερικά αέρια», δήλωσε χαρακτηριστικά.
«Αυτό μπορεί να είναι ένα πεπτικό ζήτημα και μπορεί απλώς να προκαλείται από το ότι τρώτε πολύ γρήγορα, από κάποια τροφική δυσανεξία ή αλλεργία που προκαλεί πεπτικά προβλήματα και συσσώρευση αερίων. Το άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσει φούσκωμα, συχνά λόγω της κατάποσης αέρα. Ιατρικές καταστάσεις όπως το ευερέθιστο έντερο μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε φούσκωμα», πρόσθεσε.
Αέρια και φούσκωμα; Πότε μπορεί να συνδέονται με έμφραγμα και πρέπει να ανησυχήσουμε
Τι είναι πραγματικά το φούσκωμα;
Κλασικά σημάδια φουσκώματος περιλαμβάνουν ένα αίσθημα πληρότητας ή πίεσης στην κοιλιά, παρατήρηση ότι η κοιλιά φαίνεται μεγαλύτερη από το συνηθισμένο, σε σημείο που τα ρούχα να μην εφαρμόζουν όπως συνήθως, ακόμη και αν το βάρος σας δεν έχει αλλάξει.
Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, το στομάχι μπορεί να γουργουρίζει, να κάνει ήχους και να προκαλεί κράμπες, οδηγώντας σε αυξημένες εκπομπές αερίων ή ρεψίματα.
Ένα από τα πιο απογοητευτικά χαρακτηριστικά του φουσκώματος είναι ότι δεν ξέρετε ποτέ πόσο θα διαρκέσει, ανάλογα με την αιτία, τα επεισόδια μπορεί να κρατήσουν μόνο λίγες ώρες ή και μέρες.
Κάποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στο φούσκωμα λόγω τροφικών δυσανεξιών, συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου ή απλώς επειδή έχουν ανθυγιεινή εντερική χλωρίδα, ο ιατρικός όρος για τους μύκητες και τα βακτήρια που μας βοηθούν να χωνέψουμε την τροφή και να απορροφήσουμε τα θρεπτικά συστατικά στο αίμα.
Για τις γυναίκες, ο εμμηνορροϊκός κύκλος αποτελεί άλλη μία αιτία προσωρινού φουσκώματος λόγω ορμονικών αλλαγών που προκαλούν λιγούρες και κατακράτηση υγρών.
Το φούσκωμα που σχετίζεται με την κατακράτηση υγρών, το οποίο μπορεί επίσης να προκληθεί από πτήσεις μεγάλων αποστάσεων ή τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, μπορεί να σας κάνει να φαίνεστε «πρησμένοι παντού», εξηγεί η Dr Derbyshire, σημειώνοντας ότι το πρήξιμο μπορεί επίσης να εμφανιστεί στο πρόσωπο, τα δάχτυλα και τους αστραγάλους.
Το σύμπτωμα στο στομάχι που μπορεί να συνδέεται με τον αυτισμό, σύμφωνα με νέα μελέτη
Ποια τρόφιμα προκαλούν φούσκωμα;
Αν σας ζητούσαν να σκεφτείτε κάποιο τρόφιμο που δημιουργεί προβλήματα στην πέψη, πιθανότατα το πρώτο που θα σας ερχόταν στο μυαλό θα ήταν τα απλά φασόλια.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα φασόλια, τα όσπρια όπως τα ρεβίθια και οι φακές που μπορούν να προκαλέσουν αναστάτωση στο έντερο.
Η Dr Derbyshire δήλωσε: «Αναψυκτικά με ανθρακικό, γαλακτοκομικά, τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε γλουτένη, τεχνητά γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη και λιπαρά πρόχειρα φαγητά είναι μερικοί από τους συνήθεις ενόχους για το φούσκωμα, μαζί με τις καυτερές πιπεριές και τα πικάντικα φαγητά».
«Ο περιορισμός στην κατανάλωση σταυρανθών λαχανικών όπως το λάχανο, το κουνουπίδι και τα λαχανάκια Βρυξελλών, καθώς και των οσπρίων όπως τα μπιζέλια, τα φασόλια και οι φακές μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση των αερίων και του φουσκώματος. Αλλά το βασικό μήνυμα, ειδικά καθώς προχωράμε βαθύτερα στο φθινόπωρο και στον χειμώνα, είναι να είμαστε προσεκτικοί με τις λιπαρές και πλούσιες σε ζάχαρη λιχουδιές που μπορούν να επηρεάσουν την εντερική χλωρίδα», πρόσθεσε.
«Ωστόσο, δεν χρειάζεται να αποφύγετε τελείως αυτά τα τρόφιμα, απλώς στοχεύστε σε μικρότερες ποσότητες».
Φούσκωμα και αέρια: 10 τροφές για άμεση ανακούφιση από γαστρεντερολόγο του Harvard
Πώς να απαλλαγείτε από το φούσκωμα, γρήγορα;
Αν και φαίνεται αντιφατικό, οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην αποφεύγετε τα υγρά όταν αντιμετωπίζετε κατακράτηση.
Η Dr Derbyshire τόνισε: «Φαίνεται λογικό, αλλά η ενυδάτωση μπορεί πραγματικά να βοηθήσει με την κατακράτηση υγρών. Άλλοι τρόποι να αντιμετωπίσετε το φούσκωμα είναι να πιείτε ένα φλιτζάνι τσάι μέντας. Μπορείτε επίσης να κάνετε έναν ήπιο περίπατο, να χρησιμοποιήσετε θερμοφόρα και να αποφύγετε τα στενά ρούχα — κατεβάστε το καλσόν σας ή ξεκουμπώστε το παντελόνι σας!».
Η πρόληψη είναι συχνά η καλύτερη θεραπεία, οπότε η Dr Derbyshire προτείνει να κρατάτε σημειώσεις και να εντοπίζετε μοτίβα γύρω από τα επεισόδια φουσκώματος.
«Παρακολουθείτε τι τρώτε και πίνετε, και κρατήστε ημερολόγιο διατροφής και συμπτωμάτων. Αν υπάρξει κάποιο επεισόδιο φουσκώματος, σκεφτείτε, φάγατε κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο; Το φούσκωμα μπορεί συχνά να συμβεί, για παράδειγμα, στις διακοπές όταν τείνουμε να το παρακάνουμε».
Υπάρχουν τρόποι να προληφθεί το φούσκωμα;
Καθώς ένας σημαντικός παράγοντας για το φούσκωμα είναι το άγχος, η Dr Derbyshire προτείνει μια διπλή προσέγγιση για την αποφυγή του πρηξίματος: μία συνειδητή προσέγγιση στην υγεία του εντέρου και λήψη καθημερινού προβιοτικού.
«Ασκήστε τεχνικές διαχείρισης άγχους όπως αργές, βαθιές αναπνοές και προσπαθήστε να χαλαρώσετε. Περιορίστε το αλκοόλ, μείνετε ενυδατωμένοι και τρώτε μικρές μερίδες φαγητού. Κινηθείτε καθημερινά με έναν καλό περίπατο ή τρέξιμο. Δοκιμάστε μερικές ασκήσεις μέσα στο σπίτι: καθίσματα, push-ups, ή λίγα βαράκια αν έχετε».
Η Dr Derbyshire συνιστά επίσης στους ανθρώπους να καταναλώνουν πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα και ένα προβιοτικό που περιέχει το Bifidobacterium longum 35624, το οποίο σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες μειώνει το φούσκωμα και τον κοιλιακό πόνο.
Δυσκοιλιότητα και φούσκωμα: Ειδικός αποκαλύπτει 5 τρόπους για άμεση ανακούφιση
Πότε να επισκεφθείτε τον γιατρό σας για φούσκωμα;
Το περισσότερο φούσκωμα έρχεται και φεύγει, αλλά αν είστε επιρρεπείς, μπορεί να εμφανίζεται συχνά, ίσως εξαιτίας κάποιου τροφίμου, φαρμάκου ή άλλων παραγόντων του τρόπου ζωής.
Η Dr Derbyshire εξήγησε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που θα πρέπει να σας προβληματίσουν.
«Αν το φούσκωμα επιμένει για περισσότερες από τρεις εβδομάδες, συμβαίνει τακτικά περισσότερες από τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα, δεν βελτιώνεται παρά την προσοχή στη διατροφή ή συνοδεύεται από κοιλιακό άλγος, πυρετό, αίμα στα κόπρανα, διάρροια ή εμετό, καούρα ή απώλεια όρεξης, κλείστε ραντεβού με τον γιατρό σας».