Μπορεί ένα φλιτζάνι ζεστού καφέ ή τσαγιού να κρύβει κινδύνους για την υγεία; Ειδικός εξηγεί αν τα πολύ ζεστά ροφήματα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.
Μπορούν τα ζεστά ροφήματα να προκαλέσουν καρκίνο στον οισοφάγο;
Είτε απολαμβάνετε τσάι, καφέ ή κάτι άλλο, τα ζεστά ροφήματα είναι μια παρηγορητική και συχνά ιδιαίτερα προσωπική συνήθεια. Η ακριβής θερμοκρασία για να βράσετε το τσάι ή να σερβίρετε τον καφέ για τη βέλτιστη γεύση αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης.
Αλλά ίσως υπάρχει κάτι άλλο που δεν έχετε σκεφτεί: την υγεία σας.
Ναι, τα ζεστά ροφήματα μπορεί να γίνουν πολύ ζεστά και έχουν συνδεθεί ακόμη και με καρκίνο. Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια ματιά στα δεδομένα.
Ποια είναι η σύνδεση ανάμεσα στα ζεστά ροφήματα και τον καρκίνο;
Δεν υπάρχουν αποδείξεις για σύνδεση μεταξύ των ζεστών ροφημάτων και του καρκίνου του λαιμού, ενώ τα στοιχεία για τη σύνδεση με τον καρκίνο του στομάχου είναι ασαφή. Όμως, υπάρχει σύνδεση μεταξύ των ζεστών ροφημάτων και του καρκίνου του οισοφάγου.
Το 2016, η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) ταξινόμησε την κατανάλωση πολύ ζεστών ροφημάτων, δηλαδή άνω των 65°C, ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο», στην ίδια κατηγορία κινδύνου με τις εκπομπές καπνού από ξυλόσομπες ή την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
Η έκθεση της Υπηρεσίας διαπίστωσε ότι υπεύθυνη είναι η θερμοκρασία, όχι το ίδιο το ρόφημα.
Αυτό βασίστηκε κυρίως σε δεδομένα από τη Νότια Αμερική, όπου μελέτες εντόπισαν σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης maté, ενός παραδοσιακού βοτανικού ροφήματος που πίνεται συνήθως στους 70°C και του αυξημένου κινδύνου καρκίνου του οισοφάγου.
Παρόμοιες μελέτες στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία έχουν επίσης υποστηρίξει τη σύνδεση ανάμεσα στην κατανάλωση πολύ ζεστών ροφημάτων και στην εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου.
Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, δεν υπήρχαν σημαντικές μελέτες που να διερευνούν αυτή τη σύνδεση στην Ευρώπη ή σε άλλους δυτικούς πληθυσμούς.
Φετινή μελέτη με σχεδόν μισό εκατομμύριο ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαίωσε πως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων πολύ ζεστού τσαγιού ή καφέ σχετίζεται με καρκίνο του οισοφάγου.
Η μελέτη διαπίστωσε πως κάποιος που κατανάλωνε οκτώ ή περισσότερα φλιτζάνια την ημέρα από πολύ ζεστό τσάι ή καφέ είχε σχεδόν έξι φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξει καρκίνο του οισοφάγου, συγκριτικά με κάποιον που δεν έπινε ζεστά ροφήματα.
Καρκίνος του πνεύμονα: Τα 9 ύπουλα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε
Πώς προκαλούν καρκίνο τα ζεστά ροφήματα;
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων πολύ ζεστών ροφημάτων μπορεί να βλάψει τα κύτταρα της επένδυσης του οισοφάγου και πιστεύεται ότι με την πάροδο του χρόνου αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου. Οι ερευνητές πρότειναν για πρώτη φορά αυτή τη σύνδεση σχεδόν πριν από 90 χρόνια.
Αυτά που γνωρίζουμε για το πώς τα ζεστά ροφήματα μπορούν να βλάψουν τον οισοφάγο προέρχονται κυρίως από μελέτες σε ζώα.
Το πολύ ζεστό νερό μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη του καρκίνου. Μία μελέτη του 2016 σε ποντίκια που ήταν επιρρεπή στην ανάπτυξη καρκίνου έδειξε πως τα ποντίκια που λάμβαναν πολύ ζεστό νερό (70°C) ήταν πιο πιθανό να εμφανίσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις στον οισοφάγο και νωρίτερα σε σύγκριση με ποντίκια που έπιναν νερό σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Μια άλλη θεωρία είναι ότι η θερμική βλάβη στην επένδυση του οισοφάγου εξασθενεί το φυσιολογικό φραγμό του, αυξάνοντας τον κίνδυνο για επιπλέον βλάβες από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (από το στομάχι). Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η χρόνια βλάβη μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου.
Καρκίνος: Τα ανησυχητικά συμπτώματα που εμφανίζονται όταν τρώμε
Παίζει ρόλο η ποσότητα που πίνουμε;
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου ενδέχεται να εξαρτάται από το πόσο ζεστό υγρό πίνετε κάθε φορά και πόσο γρήγορα. Φαίνεται πως η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας με τη μία είναι πιο πιθανό να προκαλέσει θερμική βλάβη στον οισοφάγο.
Σε μια μελέτη, οι ερευνητές μέτρησαν τη θερμοκρασία μέσα στον οισοφάγο ανθρώπων που έπιναν ζεστό καφέ σε διαφορετικές θερμοκρασίες.
Διαπίστωσαν ότι το μέγεθος της γουλιάς που έπαιρνε κάποιος είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι η θερμοκρασία του ροφήματος. Μία πολύ μεγάλη γουλιά (20 ml) καφέ στους 65°C αύξανε τη θερμοκρασία μέσα στον οισοφάγο έως και 12°C. Με την πάροδο του χρόνου, οι μεγάλες γουλιές μπορεί να οδηγήσουν σε παρατεταμένη θερμική βλάβη που καταστρέφει τα κύτταρα.
Η περιστασιακή μικρή γουλιά καφέ στους 65°C πιθανότατα δεν προκαλεί μακροπρόθεσμα προβλήματα. Όμως, επί σειρά ετών, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων πολύ ζεστών ροφημάτων θα μπορούσε πράγματι να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του οισοφάγου.
Καρκίνος: Ποια 4 πράγματα κάνει καθημερινά ογκολόγος για να μειώσει τον κίνδυνο
Ποια είναι η ασφαλής θερμοκρασία;
Οι θερμοκρασίες παρασκευής ροφημάτων όπως ο καφές είναι πολύ υψηλές, συχνά κοντά στο σημείο βρασμού του νερού.
Για παράδειγμα, τα ζεστά ροφήματα σε πακέτο σερβίρονται μερικές φορές σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (περίπου 90°C) ώστε να έχουν χρόνο να κρυώσουν όταν καταναλωθούν αργότερα στο γραφείο ή στο σπίτι.
Μία μελέτη από τις Ηνωμένες Πολιτείες υπολόγισε τη βέλτιστη θερμοκρασία για τον καφέ, λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο θερμικής βλάβης στον οισοφάγο και διατηρώντας παράλληλα τη γεύση. Οι ερευνητές κατέληξαν σε ιδανική θερμοκρασία 57,8°C.
Συμβουλές για ασφαλή κατανάλωση ζεστών ροφημάτων
Χαλαρώστε, πάρτε τον χρόνο σας και απολαύστε.
Το να αφήνετε το ρόφημα να κρυώσει είναι σημαντικό και έρευνες δείχνουν ότι η θερμοκρασία ενός ζεστού ροφήματος μπορεί να μειωθεί κατά 10–15°C μέσα σε πέντε λεπτά.
Άλλοι τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στο να κρυώσει ένα ζεστό ρόφημα:
- ανακάτεμα και φύσημα
- αφαίρεση του καπακιού από ρόφημα σε πακέτο. Ο καφές με ανοιχτό καπάκι μπορεί να κρυώσει γρηγορότερα
- ανάμιξη με λίγο κρύο νερό ή γάλα
Καρκίνος: Ποια 4 πράγματα κάνει καθημερινά ογκολόγος για να μειώσει τον κίνδυνο
Τέλος, μικρές γουλιές είναι καλή ιδέα για να δοκιμάσετε τη θερμοκρασία, αφού γνωρίζουμε πως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων έχει σημαντική επίδραση στη θερμοκρασία μέσα στον οισοφάγο και στη δυνατότητα πρόκλησης βλάβης στην επένδυσή του.