Η έμμηνος ρύση εμφανίζεται ανάμεσα στα 10 και 16 χρόνια των κοριτσιών, με μέση ηλικία εμφάνισης τα 12,5 έτη. Γνωρίζετε όμως ότι η περίοδος των γυναικών έχει σχέση με την άνοια;
Οι ερευνητές θέλησαν να αξιολογήσουν τη σχέση μεταξύ του κινδύνου άνοιας και της ποσότητας έκθεσης σε οιστρογόνα, την οποία μέτρησαν τα χρόνια που μία γυναίκα έχει έμμηνο ρύση. Τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στο American Journal of Geriatric Psychiatry, δείχνουν ότι τα άτομα που άρχισαν να έχουν έμμηνο ρύση σε μικρότερη ηλικία ή πέρασαν στην εμμηνόπαυση σε μεγαλύτερη ηλικία είχαν μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσουν μελλοντικά την πάθηση.
Συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε ότι οι γυναίκες με περίοδο από την ηλικία των 12 ετών έχουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Τι είναι η άνοια
Ο όρος «άνοια» αναφέρεται σε μια σειρά συμπτωμάτων που προκαλούνται από νοσήματα που καταστρέφουν τα εγκεφαλικά κύτταρα. Τα συμπτώματα αυτά είναι καταρχήν απώλεια της μνήμης και ακολούθως διαταραχή των υπολοίπων νοητικών λειτουργιών και μείωση της καθημερινής λειτουργικότητας.
Η άνοια είναι ένας περιγραφικός, γενικός όρος, ενώ η νόσος Αλτσχάιμερ είναι συγκεκριμένη ασθένεια, η οποία ευθύνεται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις της πάθησης. Η αμέσως επόμενη σε συχνότητα άνοια είναι η αγγειακή, η οποία προκαλείται από πολλαπλά εγκεφαλικά επεισόδια, μικρά ή μεγάλα.
Τα αίτια της πάθησης είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό άγνωστα, αλλά οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισής της, όπως τα γονίδια και οι επιλογές του τρόπου ζωής. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η μη παρατεταμένη έκθεση σε οιστρογόνα μπορεί να είναι ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει.
«Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, τα οιστρογόνα μπορεί να έχουν προστατευτικό ρόλο στις γυναίκες στην ανάπτυξη της άνοιας» αναφέρουν οι συγγραφείς στη μελέτη.
Μέτρηση της έκθεσης στα οιστρογόνα και του κινδύνου άνοιας
Για να εκτιμήσουν πώς η έκθεση στα οιστρογόνα επηρεάζει τον κίνδυνο άνοιας, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 273.260 γυναίκες, ηλικίας 37 έως 73 ετών, στη UK Biobank, μια μεγάλη βιοϊατρική βάση δεδομένων.
Οι συμμετέχουσες παρείχαν πληροφορίες σχετικά με το αναπαραγωγικό τους ιστορικό, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας της πρώτης τους περιόδου, δηλαδή όταν οι ωοθήκες αρχίζουν να απελευθερώνουν οιστρογόνα, και όταν γέννησαν για πρώτη φορά παιδί.
Ανέφεραν επίσης την ηλικία που πέρασαν στην εμμηνόπαυση ή υποβλήθηκαν σε αμφοτερόπλευρη ωοθηκεκτομή ή υστερεκτομή -όλα αυτά θα προκαλούσαν πτώση των οιστρογόνων- και αν χρησιμοποίησαν ποτέ ορμονοθεραπεία, μια θεραπεία που προσθέτει οιστρογόνα στον οργανισμό.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, σχεδόν 3.700 γυναίκες εμφάνισαν άνοια.
Μετά την ανάλυση των αριθμών, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που άρχισαν την περίοδό τους σε ηλικία 15 ετών ή μεγαλύτερη είχαν 12% αυξημένο κίνδυνο άνοιας σε σύγκριση με εκείνες των οποίων η περίοδος άρχισε όταν ήταν 12 ετών ή νεότερες.
Στο μεταξύ, όσες πέρασαν στην εμμηνόπαυση στα 50 τους είχαν περίπου 24% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια σε σχέση με τις γυναίκες που σταμάτησαν να έχουν περίοδο στα 40 τους. Οι συμμετέχουσες που είχαν ιστορικό υστερεκτομής ή/και αμφοτερόπλευρης ωοθηκεκτομής (αφαίρεση και των δύο ωοθηκών) είχαν 8% αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Η μελέτη είναι «ενδιαφέρουσα», δήλωσε στο Health η Marian Schuda, ιατρική διευθύντρια του OhioHealth John J. Gerlach Center for Senior Health στο Columbus του Οχάιο, καθώς, όπως είπε, «για χρόνια οι επιστήμονες αναρωτιούνται αν τα οιστρογόνα προστατεύουν κατά κάποιο τρόπο τα εγκεφαλικά κύτταρα».
Η Suzanne Gilberg-Lenz, γυναικολόγος και ιατρική σύμβουλος του Evernow, δήλωσε ότι η έρευνα προστίθεται στα στοιχεία που ήδη υπάρχουν και υποδηλώνουν ότι τα οιστρογόνα επηρεάζουν την υγεία του εγκεφάλου.
«Τα οιστρογόνα δεν είναι μόνο κομβικά για την αναπαραγωγική υγεία, αλλά παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας γνωστικές λειτουργίες όπως η μνήμη, η προσοχή και η μάθηση» ανέφερε η Suzanne Gilberg-Lenz.
Και πρόσθεσε ότι οι αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις των οιστρογόνων μπορεί να είναι ένας βασικός παράγοντας στη δυνατότητά τους να προφυλάσσονται από την άνοια.
Παρά τα αποτελέσματα της μελέτης, η Gilberg-Lenz ανέφερε ότι «δεν υπάρχει λόγος πανικού» αν βιώσατε την πρώτη σας περίοδο αργά ή αν περάσατε την εμμηνόπαυση σε μικρότερη ηλικία.
Η μελέτη έχει αρκετούς περιορισμούς, τόνισε η ίδια, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι είναι παρατηρησιακή. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί μόνο να διαπιστώσει μια σχέση μεταξύ της μικρότερης έκθεσης σε οιστρογόνα και του αυξημένου κινδύνου άνοιας, αλλά δεν αποδεικνύει ότι η μειωμένη έκθεση σε οιστρογόνα προκαλεί γνωστική εξασθένιση.
Επιπλέον, άλλοι μη μετρήσιμοι παράγοντες εκτός από τα οιστρογόνα θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σχέση μεταξύ των ετών εμμήνου ρύσεως και του κινδύνου άνοιας, δήλωσε η ίδια. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει επηρεαστεί από μεταβλητές που οι ερευνητές δεν έλαβαν πλήρως υπόψη τους, όπως παράγοντες του τρόπου ζωής, κοινωνικοοικονομική ή διατροφική κατάσταση και γενετικές προδιαθέσεις.
Κίνδυνος εμφάνισης άνοιας
Σύμφωνα με την Gilberg-Lenz, τα αναπαραγωγικά χαρακτηριστικά είναι μόνο ένας από τους πολλούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την αξιολόγηση του κινδύνου εμφάνισης άνοιας.
Το οικογενειακό ιστορικό της πάθησης είναι ένας βασικός παράγοντας κινδύνου, όπως και η ύπαρξη ορισμένων παθήσεων υγείας, όπως ο διαβήτης και η υψηλή χοληστερόλη. Οι πιθανότητες εμφάνισης της άνοιας αυξάνονται επίσης με την υιοθέτηση ανθυγιεινών συνηθειών του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η καθιστική ζωή.
Ενώ ορισμένες μελέτες έχουν δείξει μια σχέση μεταξύ του μειωμένου κινδύνου άνοιας και της ορμονοθεραπείας, η Schuda δήλωσε ότι οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν τη θεραπεία κυρίως για την ανακούφιση από τις εξάψεις και άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και όχι για την αποτροπή της γνωστικής παρακμής.