Φανταστείτε να ξυπνάτε κάθε πρωί με κόπωση, σαν να έχετε τρέξει έναν διανοητικό μαραθώνιο στον ύπνο σας. Τι θα γινόταν αν η αιτία δεν ήταν το στρες, αλλά ένα «μίνι εγκεφαλικό» που δεν γνωρίζατε καν ότι συνέβη; Αυτά τα επεισόδια που συχνά δεν ανιχνεύονται μπορεί να αφήσουν μόνιμο αίσθημα κόπωσης που επιμένει πολύ αφότου εξαφανιστούν τα υπόλοιπα συμπτώματα. Συνεχίστε να διαβάζετε για να μάθετε τι αποκάλυψε η νέα ανησυχητική μελέτη για την επίμονη κούραση μετά από παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο.
«Είμαι ειδικός – Αυτά είναι τα 5 βήματα για να προστατευθείτε από το εγκεφαλικό»
Το παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο μπορεί να είναι αιτία της χρόνιας κόπωσης, σύμφωνα με νέα ανησυχητική έρευνα
Αν περνάτε τις ημέρες σας με το να νιώθετε εξαντλημένοι παρ’ όλο που κοιμάστε αρκετά τα βράδια, μπορεί να μην φταίει μόνο το στρες ή το φορτωμένο σας πρόγραμμα — μπορεί να είναι ένα «μίνι εγκεφαλικό» που δεν ξέρατε ότι πάθατε. Ιατρικά ονομάζεται παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (TIA), και χαρακτηρίζεται από σύντομα επεισόδια μειωμένης ροής αίματος στον εγκέφαλο, τα οποία συνήθως υποχωρούν μέσα σε 24 ώρες και συχνά περνούν απαρατήρητα.
Το άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Neurology στις 14 Μαΐου τονίζει ότι ένα και μόνο απαρατήρητο παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο μπορεί να διαταράξει σιωπηλά τη λειτουργία του εγκεφάλου και να προκαλέσει επίμονη κόπωση. Τι είναι πραγματικά ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο, ποιες είναι οι επιπτώσεις του και πώς να αναγνωρίσετε τα προειδοποιητικά σημάδια.
Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο: Τι είναι και ποια τα συμπτώματα
Ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (TIA) είναι μια σύντομη διακοπή της ροής αίματος προς τον εγκέφαλο—συχνά αποκαλείται «μίνι εγκεφαλικό»—που προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με εγκεφαλικό και υποχωρεί μέσα σε 24 ώρες, χωρίς να αφήνει μόνιμες βλάβες. Ωστόσο, τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια σηματοδοτούν υψηλό κίνδυνο πλήρους εγκεφαλικού (περίπου για το ένα τρίτο των ασθενών) και αποκαλύπτουν υποκείμενα καρδιαγγειακά προβλήματα όπως κολπική μαρμαρυγή και στένωση καρωτίδων.
Η άμεση αξιολόγηση με απεικονιστικές εγκεφάλου, αγγειακές μελέτες και καρδιακή παρακολούθηση είναι ουσιώδης και πρέπει να ακολουθείται από προληπτική θεραπεία που μπορεί να περιλαμβάνει αντιαιμοπεταλιακά ή αντιπηκτικά φάρμακα, στατίνες, έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, αλλαγές στον τρόπο ζωής (διακοπή καπνίσματος, υγιεινή διατροφή, άσκηση) και, αν ενδείκνυται, χειρουργική επέμβαση καρωτίδων.
Συμπτώματα «μίνι εγκεφαλικού»
- Ξαφνική αδυναμία ή μούδιασμα στη μία πλευρά του προσώπου, χεριού ή ποδιού
- Δυσκολία στην ομιλία ή κατανόηση της γλώσσας
- Ξαφνικές αλλαγές στην όραση (θόλωση ή απώλεια) σε ένα ή και τα δύο μάτια
- Ζάλη, απώλεια ισορροπίας ή συντονισμού
- Ξαφνικός έντονος πονοκέφαλος χωρίς γνωστή αιτία
Το 17,8% των ατόμων που έχουν υποστεί παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο θα πάθουν και εγκεφαλικό εντός 90 ημερών
Σύμφωνα με την ερευνητική εργασία του 2023 με τίτλο Diagnosis, Workup, Risk Reduction of Transient Ischemic Attack in the Emergency Department Setting: A Scientific Statement From the American Heart Association, περίπου 240.000 άνθρωποι στις Η.Π.Α. παθαίνουν παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο κάθε χρόνο και έως και το 17,8% θα υποστεί εγκεφαλικό εντός 90 ημερών—σχεδόν οι μισοί μέσα σε μόλις δύο ημέρες—κάνοντας τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια ένα κρίσιμο προειδοποιητικό σημάδι.
Η μελέτη επισημαίνει ότι τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια είναι δύσκολο να διαγνωστούν επειδή τα συμπτώματα συχνά εξαφανίζονται γρήγορα και οι συνήθεις εξετάσεις ή τα τεστ μπορεί να φαίνονται φυσιολογικά, οπότε συνιστάται τα τμήματα επειγόντων περιστατικών να χρησιμοποιούν άμεση απεικόνιση εγκεφάλου και αγγείων, να ξεκινούν άμεσα αγωγή με αντιπηκτικά όπως η ασπιρίνη ή άλλα αντιπηκτικά και να αντιμετωπίζουν παράγοντες κινδύνου όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και η χοληστερίνη μέσω ιατρικών και αλλαγών στον τρόπο ζωής, ώστε να προληφθεί άλλο επεισόδιο.
Τα «μίνι εγκεφαλικά» είναι πιθανώς η αιτία που κρύβεται πίσω από τη χρόνια κόπωση
Η επίμονη εξάντληση μπορεί να οφείλεται σε ένα «μίνι εγκεφαλικό» που πάθατε χωρίς να το καταλάβετε, σύμφωνα με τη νέα μελέτη. Γνωστά και ως παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, συμβαίνουν λόγω μιας σύντομης απόφραξης της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο και μπορεί να διαρκέσουν έως και μία ημέρα. Περισσότεροι από 240.000 Αμερικανοί, περίπου 45.000 Βρετανοί και 5.000 Έλληνες κατά μέσο όρο παθαίνουν «μίνι εγκεφαλικό» ετησίως, αλλά μόνο ένας στους 30 συνειδητοποιεί ότι το έχει υποστεί.
Εγκεφαλικό: Η Νο1 τροφή που πρέπει να περιορίσετε για να μειώσετε τον κίνδυνο, σύμφωνα με ειδικούς
Αυτό συμβαίνει επειδή τα συμπτώματα μπορεί εύκολα να παραβλεφθούν: μυϊκή αδυναμία, πονοκέφαλοι και αλλαγές στην όραση. Η ομάδα Δανών ερευνητών διαπίστωσε ότι αυτά τα «μίνι εγκεφαλικά» μπορεί να έχουν πολύ μακροπρόθεσμες επιδράσεις, αφήνοντας τους πάσχοντες να αισθάνονται κόπωση για έως και έναν χρόνο.
Τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια μπορεί να προκαλέσουν κόπωση λόγω διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης του εγκεφάλου να αντισταθμίσει τη προσωρινή διακοπή της ροής αίματος. Ο εγκέφαλος πρέπει να δουλέψει πιο σκληρά για να ολοκληρώσει εργασίες μετά από ένα «μίνι εγκεφαλικό» και αυτή η προσπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη κατανάλωση ενέργειας και επίμονη κόπωση.
Η χρόνια κόπωση συνοδεύεται από νοητική καταπόνηση
Ο Δανός Dr Boris Modrau, καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Aalborg και κύριος συγγραφέας της μελέτης δήλωσε «Οι άνθρωποι με παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως πτώση προσώπου, αδυναμία στο χέρι ή ασυνάρτητη ομιλία και αυτά υποχωρούν μέσα σε μία ημέρα», σύμφωνα με το Daily Mail.
«Ωστόσο, κάποιοι έχουν αναφέρει δυσκολίες που διαρκούν πάνω από 24 ώρες, όπως μειωμένη ποιότητα ζωής, προβλήματα σκέψης, κατάθλιψη, άγχος και κόπωση».
Η μελέτη παρακολούθησε 354 άτομα με μέσο όρο ηλικίας τα 70 έτη που είχαν υποστεί «μίνι εγκεφαλικό» για έναν χρόνο. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια για το επίπεδο κόπωσής τους τις πρώτες δύο εβδομάδες μετά το επεισόδιο και ξανά στους τρεις, έξι και δώδεκα μήνες αργότερα.
Οι ερευνητές εξέτασαν πόσοι από τους συμμετέχοντες εμφάνισαν κόπωση ορίζοντάς την ως σκορ 12 ή υψηλότερο. Όσοι αναλύθηκαν επίσης υπεβλήθησαν σε εγκεφαλικές απεικονίσεις για έλεγχο θρόμβων αίματος. Οι ειδικοί ανακάλυψαν ότι το 61% των ερωτηθέντων παρουσίασε αύξηση στα σκορ κόπωσης δύο εβδομάδες μετά το «μίνι εγκεφαλικό». Οι μισοί ανέφεραν κόπωση στους τρεις, έξι και δώδεκα μήνες.
Πώς σχετίζεται η χρόνια κόπωση με το άγχος και την κατάθλιψη
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι οι συμμετέχοντες που ανέφεραν αίσθημα κόπωσης είχαν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν ιστορικό άγχους ή/και κατάθλιψης. Η ομάδα ανέφερε ότι η μελέτη ήταν παρατηρητική και δεν μπορεί να αποδείξει ότι τα «μίνι εγκεφαλικά» ήταν η αιτία της επίμονης κόπωσης.
«Η μακροχρόνια κόπωση ήταν συχνή στην ομάδα των συμμετεχόντων της μελέτης και διαπιστώσαμε ότι αν κάποιος βιώσει κόπωση εντός δύο εβδομάδων μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, είναι πιθανό να συνεχίσει να έχει κόπωση για έως και έναν χρόνο», είπε ο Dr. Modrau. Πρόσθεσε επίσης ότι οι ειδικοί πρέπει να εστιάζουν στο αν οι ασθενείς με «μίνι εγκεφαλικό» εμφανίζουν σημάδια κόπωσης και να παρέχουν κατάλληλη φροντίδα.
«Για μελλοντικές μελέτες, τα άτομα που διαγιγνώσκονται με παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο πρέπει να παρακολουθούνται τις εβδομάδες και τους μήνες που ακολουθούν ώστε να αξιολογείται η επίμονη κόπωση. Αυτό θα μπορούσε να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα ποιοι ενδέχεται να δυσκολευτούν με μακροχρόνια κόπωση και να χρειαστούν περαιτέρω φροντίδα», κατέληξε.
Τα «μίνι εγκεφαλικά» μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλική βλάβη
Αν και όχι στον ίδιο βαθμό με ένα εγκεφαλικό, ένα «μίνι εγκεφαλικό» μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη σε έναν βαθμό. Αυτή η βλάβη μπορεί να αφήσει κάποιον με μυϊκή αδυναμία, δυσκολία στον συντονισμό και γενική αίσθηση κόπωσης—όλα σημάδια εξάντλησης.
Η κόπωση περιγράφεται ιατρικά ως η επίμονη και υπερβολική αίσθηση κούρασης ή έλλειψης ενέργειας που παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες, ακόμη και μετά από επαρκή ξεκούραση. Ιδιαίτερα, η σωματική κόπωση μπορεί να περιλαμβάνει μυϊκή αδυναμία, πόνους, γαστρεντερικά προβλήματα και πονοκεφάλους.
«Πώς μπορώ να καταλάβω αν παθαίνω εγκεφαλικό επεισόδιο;» 3 συμπτώματα που πρέπει να προσέξετε
Ενώ η πνευματική κόπωση περιλαμβάνει δυσκολία συγκέντρωσης, εκμάθησης νέων εργασιών, αργά αντανακλαστικά και μειωμένη λήψη αποφάσεων. Η εγκεφαλική βλάβη λόγω μικρού εγκεφαλικού μπορεί επίσης να αλλάξει τα μοτίβα ύπνου, να προκαλέσει συναισθηματική δυσφορία και να επηρεάσει τη μνήμη, όλα εκ των οποίων μπορεί να συμβάλλουν στη μακροχρόνια κόπωση.
Πηγές: Daily Mail, Neurology Journals, AHAIASA, Mayo Clinic, CDC, Cleveland Clinic