Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η δεύτερη πιο θανατηφόρα μορφή καρκίνου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Οι περισσότεροι μεγάλοι οργανισμοί συνιστούν τον έλεγχο για καρκίνο του παχέος εντέρου από την ηλικία άνων των 50 ετών. Ωστόσο, το American College of Physicians συνιστά να ξεκινήσετε τον έλεγχο από την ηλικία των 45 ετών. Γιατί;
Καρκίνος παχέος εντέρου: Το πρώιμο σημάδι που όλοι αγνοούν
Εάν οι πρόσφατες οδηγίες σχετικά με τον έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου σας έχουν αφήσει λίγο μπερδεμένους, αυτό είναι κατανοητό. Τον Αύγουστο, το American College of Physicians (ACP) δημοσίευσε ενημερωμένες οδηγίες για τον έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου που διαφέρουν από άλλους μεγάλους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των συστάσεων από την American Cancer Society (ACS) και την US Preventive Services Task force (USPSTF).
Γιατί διαφέρει αυτή η οδηγία;
Πρώτον, λάβετε υπόψη ότι αυτή η συμβουλή ισχύει μόνο για άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου. Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό ή εάν άλλα προβλήματα υγείας σας θέτουν σε υψηλότερο από το μέσο όρο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου.
Το κύριο σημείο διαφωνίας αφορά την ηλικία στην οποία οι άνθρωποι θα πρέπει να ξεκινούν τον έλεγχο. Οι νέες οδηγίες της ACP λένε 50, ενώ οι άλλοι δύο οργανισμοί συνιστούν 45. Αυτή η νωρίτερη ηλικία υποστηρίζεται από την Αμερικανική Πολυκοινωνική Επιτροπή για τον Καρκίνο του Παχέος Εντέρου. Είναι επίσης αποδεκτή από πολλούς γιατρούς, συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ Dr. Andrew T. Chan, γαστρεντερολόγου και διευθυντή επιδημιολογίας στο Massachusetts General Hospital Cancer Center, ο οποίος βοηθά στην εξήγηση των βασικών γεγονότων παρακάτω.
Γιατί οι ειδικοί προτείνουν να ξεκινάμε τον έλεγχο νωρίτερα;
“Αντιμετωπίζουμε μια ανεξήγητη και ανησυχητική αύξηση στην εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου σε άτομα κάτω των 50 ετών”, λέει ο Dr. Chan. Συνολικά, οι θάνατοι από καρκίνο του παχέος εντέρου μειώθηκαν κατά 2% ετησίως από το 2011 έως το 2020. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για άτομα κάτω των 50 ετών. Σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, οι θάνατοι από καρκίνο του παχέος εντέρου αυξήθηκαν μεταξύ 0.5% και 3% κατά την ίδια περίοδο, σύμφωνα με στατιστικές που δημοσιεύθηκαν το 2023.
Ποιες είναι οι εξετάσεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου;
Σύμφωνα με την Ελληνική Επαγγελματική Ένωση Γαστρεντερολόγων Ελλάδας οι διαθέσιμες εξετάσεις ελέγχου είναι:
1. Κολονοσκόπηση
Είναι η ενδοσκοπική εξέταση που ελέγχει τον βλεννογόνο (δηλαδή την εσωτερική επιφάνεια) του παχέος εντέρου. Για αυτήν την εξέταση, ένας γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος εισάγει στον πρωκτό έναν λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα που διαθέτει κάμερα που συνδέεται με οθόνη και τον προωθεί στο παχύ έντερο έως το τελικό δεξιό άκρο του που λέγεται τυφλό (δεξιά κάτω κοιλία).
Ο γαστρεντερολόγος εξετάζει στην οθόνη την εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου (βλεννογόνο). Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος ενδέχεται να πάρει βιοψία, δηλαδή ένα μικρό κομμάτι ιστού από το εσωτερικό του παχέος εντέρου. Το κομμάτι αυτό θα το εξετάσει ο παθολογοανατόμος για να διαπιστωθεί αν υπάρχει βλάβη (αδένωμα, καρκίνος, φλεγμονή, κλπ).
Ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος μπορεί επίσης να αφαιρέσει πολύποδες που πιθανόν να υπάρχουν στο παχύ έντερο.
Η εξέταση απαιτεί να λάβετε καθαρτικά και να πίνετε πολλά υγρά εκ των προτέρων για να καθαρίσετε το παχύ έντερο. Εάν δεν βρεθούν πολύποδες, η επανάληψη της κολονοσκόπησης δεν συνιστάται για άλλα 10 χρόνια. Εάν έχετε πολύποδες ή ο κίνδυνος ή τα συμπτώματά σας άλλαξαν, το διάστημα αυτό είναι κάτω των 10 ετών.
2. Η δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα
Οι πιο ανησυχητικοί πολύποδες του παχέος εντέρου (αδενώματα) συχνά αποβάλλουν μικρές ποσότητες αίματος και μη φυσιολογικού DNA στα κόπρανα. Είναι εύκολη εξέταση που μπορεί να γίνει και στο σπίτι. Για τη σωστή αξιολόγηση της πρέπει να προηγηθεί τριήμερη ειδική δίαιτα, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού. Εάν γίνεται κάθε χρόνο, μειώνεται ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο παχέος εντέρου κατά ένα τρίτο. Επί θετικού αποτελέσματος απαιτείται εξέταση με κολονοσκόπηση.
3. Η ορθοσιγμοειδοσκόπηση
Εξετάζει εσωτερικά τα τελευταία 60 εκ. του παχέος εντέρου (περίπου το μισό παχύ έντερο). Εισάγεται ένας λεπτός, εύκαμπτος σωλήνας με μια πηγή φωτισμού και ελέγχεται το εσωτερικό του εντέρου αναδεικνύοντας τις βλάβες (καρκίνος ή πολύποδες). Η εξέταση, εάν γίνεται κάθε 5-10 χρόνια μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο στο κατώτερο μισό του εντέρου κατά δύο τρίτα. Το μειονέκτημα της εξέτασης είναι ότι δεν μπορεί να εξετάσει για καρκίνο ή πολύποδες το εγγύς (δεξιό) τμήμα του παχέος εντέρου. Εάν υπάρχουν ευρήματα κατά την εξέταση συνιστάται περαιτέρω έλεγχος με ολική κολονοσκόπηση.
4. Η ανίχνευση αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα και ορθοσιγμοειδοσκόπηση
ο συνδυασμός αποτελεί πιο αποτελεσματική πρακτική από ότι ο έλεγχος με μόνο τη μία εξέταση.
5. Ο ακτινολογικός έλεγχος με βαριούχο υποκλυσμό
Μετά από προετοιμασία με καθαρτικό του εντέρου εισάγεται ένας μικρός σωλήνας στο έντερο από όπου διοχετεύεται σκιαγραφική ουσία (βάριο). Στη συνέχεια γίνεται εμφύσηση αέρα και λαμβάνονται ακτινογραφίες. Με την εξέταση αυτή βρίσκονται μόνο οι μισοί πολύποδες >1 εκ. και δεν υπάρχει δυνατότητα λήψης βιοψίας από μια ύποπτη βλάβη κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Εάν υπάρξει υπόνοια καρκίνου ή πολύποδα συστήνεται έλεγχος με κολονοσκόπηση.
Νέες εξετάσεις
Διάφορες προληπτικές εξετάσεις βρίσκονται σε στάδιο αξιολόγησης. Μεταξύ αυτών είναι και η εξέταση κοπράνων για γενετικές ανωμαλίες που σχετίζονται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, και ένας τύπος αξονικής τομογραφίας που λέγεται εικονική κολονοσκόπηση. Οι εξετάσεις αυτές μελετώνται και δεν προτείνονται ακόμη για προληπτικό έλεγχο. Η εικονική κολονοσκόπηση απαιτεί προετοιμασία του εντέρου με καθαρτικό και εάν βρεθεί κάποια βλάβη απαιτείται έλεγχος και με κολονοσκόπηση
Γιατί πρέπει να γίνουν εξετάσεις κοπράνων σε πιο νεαρές ηλικίες;
Η κολονοσκόπηση δεν είναι απαραίτητα η καλύτερη αρχική εξέταση ελέγχου για όλους, λέει ο Dr. Chan. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για νεότερους ανθρώπους, κυρίως επειδή είναι χρονοβόρα και άβολη.
“Ίσως απλά δεν μπορείτε να βρείτε χρόνο στο πρόγραμμά σας ή ανησυχείτε για την κολονοσκόπηση”, λέει. Εάν συμβαίνει αυτό, μια εξέταση κοπράνων, η οποία είναι μη επεμβατική και απαιτεί πολύ λιγότερο χρόνο, είναι μια κατάλληλη επιλογή.
Η χειρότερη επιλογή είναι να μην κάνετε τίποτα, επειδή η έγκαιρη ανίχνευση και η θεραπεία μπορούν να αποτρέψουν τους θανάτους.
Τι πρέπει να κάνετε;
- Μιλήστε με το γιατρό σας για να μάθετε ποια εξέταση ελέγχου είναι η καλύτερη για εσάς. Ο γιατρός σας θα λάβει υπόψη την ηλικία σας, το οικογενειακό ιστορικό σας και άλλους παράγοντες για να σας βοηθήσει να κάνετε την καλύτερη επιλογή.
- Εάν επιλέξετε να κάνετε κολονοσκόπηση, φροντίστε να ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας για την προετοιμασία. Αυτό θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι η εξέταση είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής.
- Εάν επιλέξετε να κάνετε εξέταση κοπράνων, ακολουθήστε προσεκτικά τις οδηγίες που περιλαμβάνονται στη συσκευασία. Είναι σημαντικό να συλλέξετε τα δείγματα σωστά για να διασφαλίσετε την ακρίβεια της εξέτασης.
- Ο έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου είναι σημαντικός για άτομα όλων των ηλικιών. Η έγκαιρη ανίχνευση και η θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου ή στην ανίχνευσή του σε πρώιμο στάδιο, όταν είναι πιο πιθανό να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.