Η ουρική αρθρίτιδα συνδεόταν κάποτε με τον Μεσαίωνα επανεμφανίζεται, με τα περιστατικά να αυξάνονται σταθερά. Τα πρώιμα συμπτώματά της συχνά παρανοούνται ως κάτι αθώο — μέχρι να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες. Πρόσφατα, γνωστή τηλεοπτική σταρ από το Ηνωμένο Βασίλειο αποκάλυψε τη δική της εμπειρία με την πάθηση, αιφνιδιάζοντας κοινό και ειδικούς. Τα προειδοποιητικά σημάδια είναι εύκολο να αγνοηθούν, γεγονός που εντείνει την ανησυχία. Τι κρύβεται πίσω από αυτήν τη σιωπηλή, αλλά επίμονη επιστροφή;
Ουρική αρθρίτιδα: Η άγνωστη αιτία που την προκαλεί, σύμφωνα με μελέτη σε 2,6 εκατ. ανθρώπους
Η επίπονη «μεσαιωνική ασθένεια» που έπληξε την Josie Gibson – Ποια τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζεται
Κάποτε γνωστή ως η «ασθένεια των βασιλιάδων», απομεινάρι πολυτελών συμποσίων και βασιλικής υπερβολής, σήμερα η ουρική αρθρίτιδα επιστρέφει — και όχι μόνο στους ηλικιωμένους. Η Βρετανίδα τηλεοπτική παρουσιάστρια Josie Gibson αποκάλυψε πρόσφατα την απροσδόκητη διάγνωσή της, φέρνοντας εκ νέου προσοχή σε μία πάθηση που πολλοί λανθασμένα θεωρούν παρελθόν.
Με τα περιστατικά να αυξάνονται σταθερά στην Ευρώπη, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα διακριτικά πρώιμα συμπτώματα συχνά παραβλέπονται, επιτρέποντας στην ασθένεια να προκαλεί αθόρυβα μόνιμες βλάβες. Τι ακριβώς κρύβεται πίσω από αυτήν την αναβίωση και πώς μπορείτε να εντοπίσετε τα προειδοποιητικά σημάδια πριν να είναι αργά; Δείτε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε.
Ουρική αρθρίτιδα: Γιατί γίνεται ολοένα και πιο κοινή σήμερα
Η ουρική αρθρίτιδα, ιστορικά γνωστή ως η «ασθένεια των βασιλιάδων», είναι ολοένα και πιο συχνή σε Ελλάδα και Ευρώπη. Μια πληθυσμιακή μελέτη του 2010 στην κεντρική Ελλάδα ανέφερε επικράτηση ουρικής αρθρίτιδας 4,75%, με αισθητά υψηλότερο ποσοστό 10% στους άνδρες και 0,3% στις γυναίκες. Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει χαμηλότερα ποσοστά επικράτησης: 0,85% σε αστικές περιοχές και 0,5% σε προάστια και αγροτικές περιοχές.
Η αύξηση των περιστατικών ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να σχετίζεται με διατροφικές συνήθειες, την παχυσαρκία και άλλους παράγοντες τρόπου ζωής. Αν και τα εθνικά δεδομένα για την επικράτηση της ουρικής αρθρίτιδας στην Ελλάδα είναι περιορισμένα, οι μελέτες αυτές υποδεικνύουν ότι η πάθηση επηρεάζει σημαντικό ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού, ιδίως ηλικιωμένους άνδρες.
Josie Gibson: Αποκαλύπτει ότι διαγνώστηκε με ουρική αρθρίτιδα μετά από γυρίσματα ταξιδιωτικής εκπομπής
Η Josie Gibson, παρουσιάστρια της τηλεόρασης και πρώην νικήτρια του Big Brother, αποκάλυψε ότι εμφάνισε ουρική αρθρίτιδα — γνωστή και ως «μεσαιωνική ασθένεια», ποδάγρα ή «ασθένεια των βασιλιάδων» — μετά τα γυρίσματα της εκπομπής του Channel 5 Around The World In First Class.
Η ουρική αρθρίτιδα, ένας τύπος αρθρίτιδας που προκαλείται από τη συσσώρευση ουρικού οξέος στο αίμα, ήταν γνωστή ως η «ασθένεια των βασιλιάδων» λόγω της σύνδεσής της με πλούσια διατροφή σε κρέας και πολυτελή τρόπο ζωής. Αν και ιστορικά συνδεόταν με μονάρχες όπως ο Henry VIII και η Queen Victoria, είναι σήμερα ολοένα και πιο συχνή.
Η Gibson, 40 ετών, δήλωσε ότι παρατήρησε για πρώτη φορά συμπτώματα αφού ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα. «Νόμιζα ότι η ουρική αρθρίτιδα ήταν μόνο για ηλικιωμένους άνδρες αλλά ζούσα μια αρκετά πολυτελή ζωή», είπε, σύμφωνα με το Daily Mail. «Πριν γυρίσω αυτή την εκπομπή, έκανα πολλές πτήσεις, έπινα πολύ σαμπάνια, έτρωγα πολύ πλούσιο φαγητό και κοιμόμουν λίγο. Έτσι κατέληξα να πάθω ουρική αρθρίτιδα».
Μετά από εβδομάδες πρώτης θέσης ταξιδιών, εκλεκτών γευμάτων και σαμπάνιας, οι αιματολογικές εξετάσεις επιβεβαίωσαν τη διάγνωση. Η Gibson δήλωσε ότι τώρα δεν έχει εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας αφού έκανε αλλαγές στον τρόπο ζωής της. «Μόλις σταμάτησα να παίρνω όλες αυτές τις πτήσεις και άρχισα να πίνω λίγο περισσότερο νερό και λιγότερη σαμπάνια, το πρόβλημα εξισορροπήθηκε», είπε.
Ουρική αρθρίτιδα: Συμπτώματα
Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας που προκαλείται από τη συσσώρευση κρυστάλλων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις, οδηγώντας σε ξαφνικό και έντονο πόνο. Συνήθως επηρεάζει το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει άλλες αρθρώσεις όπως τους αστραγάλους, τα γόνατα, τους καρπούς και τα δάχτυλα.
Κοινά συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας
- Ξαφνικός, έντονος πόνος στις αρθρώσεις: Συχνά συμβαίνει τη νύχτα και κορυφώνεται μέσα στις πρώτες 24 ώρες.
- Πρήξιμο και ερυθρότητα: Η επηρεασμένη άρθρωση γίνεται πρησμένη, κόκκινη και ζεστή στην αφή.
- Ευαισθησία: Ακόμα και η ελαφριά πίεση, όπως από ένα σεντόνι, μπορεί να προκαλέσει σημαντική δυσφορία.
- Περιορισμένη κινητικότητα: Καθώς εξελίσσεται η κρίση, μπορεί να είναι δύσκολη η κίνηση της επηρεασμένης άρθρωσης.
- Παρατεταμένη δυσφορία: Μετά την υποχώρηση του πιο έντονου πόνου, κάποια δυσφορία στην άρθρωση μπορεί να παραμείνει για ημέρες έως εβδομάδες.
Προχωρημένα συμπτώματα και επιπλοκές
Αν δεν αντιμετωπιστεί, η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρά προβλήματα υγείας:
- Σχηματισμός τόφων: Σκληρές εναποθέσεις κρυστάλλων ουρικού οξέος κάτω από το δέρμα, συχνά γύρω από αρθρώσεις ή στα αυτιά.
- Βλάβη στις αρθρώσεις: Επαναλαμβανόμενες κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη και παραμόρφωση των αρθρώσεων.
- Πέτρες στα νεφρά: Η υπερβολική ποσότητα ουρικού οξέος μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό λίθων στα νεφρά, προκαλώντας πρόσθετο πόνο και προβλήματα στην ούρηση.
Περισσότερες οι περιπτώσεις ασθενών με ουρική αρθρίτιδα καθώς οι ειδικοί προειδοποιούν για τη σύνδεση με τον τρόπο ζωής
Η ουρική αρθρίτιδα εμφανίζεται όταν το σώμα αντιδρά στον σχηματισμό κρυστάλλων ουρικού οξέος γύρω από τις αρθρώσεις, προκαλώντας επώδυνη φλεγμονή. Οι εξάρσεις συνδέονται συχνά με τροφές πλούσιες σε πουρίνες, όπως το κόκκινο κρέας, τα εντόσθια, τα ζαχαρούχα ποτά, το αλκοόλ, το τυρί και λαχανικά όπως τα σπαράγγια και το σπανάκι, τα οποία το σώμα διασπά σε ουρικό οξύ.
Η πάθηση διαγιγνώσκεται με τη μέτρηση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνήθως ξαφνικό, έντονο πόνο στις αρθρώσεις — συνήθως στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού — μαζί με ζεστό, πρησμένο και κόκκινο δέρμα. Άλλα επηρεαζόμενα σημεία μπορεί να είναι τα πόδια, οι αστράγαλοι, τα χέρια, οι καρποί, οι αγκώνες και τα γόνατα.
Αν και σήμερα αντιμετωπίζεται εύκολα με παυσίπονα, στεροειδή και αλλαγές στη διατροφή, η ουρική αρθρίτιδα δεν έχει θεραπεία και μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια βλάβη των αρθρώσεων και στο σχηματισμό σκληρών όγκων, γνωστών ως τόφοι, κάτω από το δέρμα, ιδίως στα αυτιά, στα δάχτυλα ή στους αγκώνες. Οι ειδικοί έχουν εκφράσει ανησυχίες για την άνοδο των περιπτώσεων, αποδίδοντας την στην αυξανόμενη διαθεσιμότητα τροφών πλούσιων σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι.
Η ουρική αρθρίτιδα πλήττει πλέον 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο κατ’ εκτίμηση, με τις περιπτώσεις να αυξάνονται περίπου κατά 4% ετησίως. Παράλληλα στην Ελλάδα πλήττεται το 4,86% του πληθυσμού, ποσοστό που αναλογεί σε πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπους.
Ουρική αρθρίτιδα: Διαχείριση και θεραπεία
Η αποτελεσματική διαχείριση της ουρικής αρθρίτιδας περιλαμβάνει την αντιμετώπιση τόσο των οξέων εξάρσεων όσο και των μακροπρόθεσμων στρατηγικών πρόληψης.
Διαχείριση οξείας έξαρσης ουρικής αρθρίτιδας
Ο βασικός στόχος κατά τη διάρκεια μιας κρίσης ουρικής αρθρίτιδας είναι η ανακούφιση από τον πόνο και η μείωση της φλεγμονής. Οι πρώτης γραμμής θεραπείες περιλαμβάνουν:
- Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (NSAIDs): Επιλογές χωρίς συνταγή όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη χρησιμοποιούνται συνήθως. Για πιο σοβαρό πόνο μπορεί να εξεταστούν συνταγογραφούμενα NSAIDs.
- Κολχικίνη: Είναι πιο αποτελεσματική όταν λαμβάνεται εντός των πρώτων 24 ωρών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Οι χαμηλές δόσεις προτιμώνται για να ελαχιστοποιηθούν οι γαστρεντερικές παρενέργειες.
- Κορτικοστεροειδή: Στεροειδή από το στόμα ή με ένεση, όπως η πρεδνιζόνη, είναι εναλλακτικές για ασθενείς που δεν μπορούν να ανεχθούν τα NSAIDs ή την κολχικίνη.
Υποστηρικτικά μέτρα περιλαμβάνουν την ανάπαυση της επηρεασμένης άρθρωσης, την εφαρμογή παγοθεραπείας για τη μείωση του οιδήματος και την επαρκή ενυδάτωση.
Μακροπρόθεσμη διαχείριση της ουρικής αρθρίτιδας
Για την πρόληψη μελλοντικών κρίσεων ουρικής αρθρίτιδας και επιπλοκών, οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές επικεντρώνονται στη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος στον ορό:
- Αναστολείς ξανθινοξειδάσης: Φάρμακα όπως η αλλοπουρινόλη και η φεβουξοστάτη μειώνουν την παραγωγή ουρικού οξέος. Συνήθως ξεκινούν μετά την υποχώρηση μιας οξείας κρίσης.
- Φάρμακα κατά της ουρικής αρθρίτιδας: Φάρμακα όπως η προμπενεσίδη αυξάνουν την αποβολή ουρικού οξέος από τους νεφρούς. Είναι κατάλληλα για ασθενείς που έχουν φυσιολογική νεφρική λειτουργία αλλά υπο-εκκρίνουν ουρικό οξύ.
- Πεγκλοτικάση: Ένα ενδοφλέβιο φάρμακο που προορίζεται για ασθενείς με χρόνια ουρική αρθρίτιδα ανθεκτική στις συμβατικές θεραπείες.
Σημειώνεται ότι η έναρξη θεραπείας μείωσης ουρικού οξέος μπορεί να προκαλέσει εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας. Επομένως, συνιστάται προφυλακτική θεραπεία με χαμηλές δόσεις κολχικίνης ή NSAIDs κατά τους πρώτους μήνες της θεραπείας.
Πότε η άσκηση μπορεί να ανεβάσει το ουρικό οξύ και να οδηγήσει σε ουρική αρθρίτιδα
Αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφή
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι σημαντικές για τη διαχείριση της ουρικής αρθρίτιδας:
- Διατροφή: Περιορίστε την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πουρίνες (π.χ. κόκκινο κρέας, εντόσθια, ορισμένα θαλασσινά), ζαχαρούχων ποτών και αλκοόλ, ιδίως μπύρας. Εντάξτε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης.
- Διαχείριση βάρους: Η επίτευξη και η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ουρικού οξέος και τη συχνότητα των κρίσεων.
- Ενυδάτωση: Η κατανάλωση άφθονου νερού βοηθά στην αποβολή του ουρικού οξέος από τον οργανισμό.
- Άσκηση: Η τακτική φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του βάρους και στη γενική υγεία.
Πηγές: Daily Mail, Cleveland Clinic, Harvard Health Publishing, NHS Inform, CDC, NIH, Arthritis Foundation, Johns Hopkins Arthritis Center