Νέα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η περίμετρος του λαιμού μπορεί να συνδέεται με σοβαρές ιατρικές παθήσεις και ακόμη και με τον συνολικό κίνδυνο θανάτου – καθιστώντας την πλέον έναν εύκολο αλλά ισχυρό δείκτη για την υγεία. Ποιες περίμετροι λαιμού συνοδεύονται από υψηλότερο κίνδυνο;
Ποια προβλήματα στον λαιμό αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό
Το μέγεθος του λαιμού ως βιοδείκτης για την υγεία
Ο λαιμός, ένα απρόσμενο μέρος του σώματος μπορεί να κρύβει σημαντικές ενδείξεις για την υγεία και ακόμη και για το προσδόκιμο ζωής, σύμφωνα με έρευνες. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι το μέγεθος του λαιμού, σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα, μπορεί να λειτουργεί ως προγνωστικός παράγοντας για καρδιαγγειακούς κινδύνους, τη διατροφική κατάσταση και ακόμη και τη θνησιμότητα.
Μελέτη από ομάδα του Boston University διαπίστωσε ότι ένας μεγάλος λαιμός – άνω των 43 εκατοστά για τους άνδρες και 35,5 εκατοστά για τις γυναίκες – συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής. Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία συχνή καρδιακή αρρυθμία κατά την οποία οι άνω κοιλίες της καρδιάς (κόλποι) πάλλονται ακανόνιστα και πολλές φορές γρήγορα, διαταράσσοντας τη φυσιολογική ροή του αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα παλμών, κόπωση και αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού και καρδιακής ανεπάρκειας.
Είναι η περίμετρος του λαιμού αξιόπιστος δείκτης υγείας;
Η περίμετρος του λαιμού θεωρείται πλέον αξιόπιστος δείκτης υγείας επειδή αντικατοπτρίζει το λίπος στο άνω μέρος του σώματος και συνδέεται με διάφορες παθήσεις. Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο «Neck circumference as a metabolic health marker among women with polycystic ovary syndrome (PCOS)», οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είχαν μεγαλύτερο μέγεθος λαιμού σε σχέση με τις γυναίκες χωρίς το σύνδρομο. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι ο μεγαλύτερος λαιμός συνδεόταν με υψηλότερη αρτηριακή πίεση, τριγλυκερίδια, αντίσταση στην ινσουλίνη και άλλα μεταβολικά προβλήματα – με τα όρια κινδύνου να κυμαίνονται μεταξύ 33 και 42 εκ.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η μέτρηση είναι απλή και συχνά έχει προβλεπτική αξία πέρα από τον ΔΜΣ ή την περίμετρο μέσης.
- Μεγαλύτερη περίμετρος λαιμού συνδέεται με κολπική μαρμαρυγή, υπέρταση και καρδιοπάθειες.
- Ισχυρή συσχέτιση με διαβήτη τύπου 2, διαβήτη κύησης και μεταβολικό σύνδρομο.
- Λειτουργεί καλά ως εργαλείο ανίχνευσης παχυσαρκίας, με προτεινόμενα όρια (≈ 32 εκ. για γυναίκες, 38 εκ. για άνδρες – αν και οι τιμές διαφέρουν ανά πληθυσμό).
- Πιο σταθερό από την περίμετρο μέσης (δεν επηρεάζεται από τα γεύματα ή την αναπνοή).
Περίμετρος λαιμού, υπνική άπνοια και κίνδυνος κολπικής μαρμαρυγής
Επιπλέον, η ερευνητική ομάδα ανέφερε πως υπάρχουν ενδείξεις ότι τα άτομα με μεγάλη περίμετρο λαιμού έχουν αυξημένο κίνδυνο για αποφρακτική υπνική άπνοια – η οποία επίσης συνδέεται με κολπική μαρμαρυγή. Η μακροχρόνια μελέτη, που περιλάμβανε περίπου 4.000 συμμετέχοντες, εξέτασε την περίμετρο του λαιμού σε σύγκριση με την περίμετρο της μέσης και τον ΔΜΣ κάθε ατόμου.
Πόνος στο λαιμό: Αιτίες και θεραπευτικές επιλογές
Αυτό συμβαίνει επειδή λαμβάνει υπόψη τόσο την παχυσαρκία (περιττό κοιλιακό λίπος) όσο και τη μυϊκή μάζα, καθιστώντας την ενδεχομένως καλύτερο δείκτη συνολικού κινδύνου υγείας από τον ΔΜΣ ή την περίμετρο μέσης μόνο. Ο υγιής λόγος περιμέτρου λαιμού προς περίμετρο μέσης θεωρείται γενικά μικρότερος από 0,5 – δηλαδή η περίμετρος της μέσης σας πρέπει να είναι μικρότερη από το διπλάσιο της περιμέτρου του λαιμού σας.
Η κολπική μαρμαρυγή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου και μπορεί δυνητικά να μειώσει το προσδόκιμο ζωής. Μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι τα άτομα με κολπική μαρμαρυγή είχαν έως και τετραπλάσιο αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Παρόλο που οι σύγχρονες θεραπείες έχουν βελτιώσει τα αποτελέσματα, η κολπική μαρμαρυγή εξακολουθεί να φέρει σημαντικό κίνδυνο – ιδιαίτερα λόγω επιπλοκών όπως το εγκεφαλικό και την καρδιακή ανεπάρκεια.
Για τη μέτρηση της περιμέτρου του λαιμού, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να σταθούν όρθιοι με τη μεζούρα γύρω από τη βάση του λαιμού, ακριβώς κάτω από το μήλο του Αδάμ. Η περίμετρος του λαιμού και της μέσης μετρήθηκαν με ακρίβεια στο κοντινότερο τέταρτο της ίντσας (περίπου 0,6 εκ). Χρησιμοποιήθηκαν τυποποιημένα πρωτόκολλα για τη μέτρηση του ύψους και του βάρους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η συσχέτιση μεταξύ περιμέτρου λαιμού και αυξημένου κινδύνου για κολπική μαρμαρυγή παρέμεινε ακόμη και αφού λήφθηκαν υπόψη παραδοσιακές μετρήσεις σωματικού λίπους όπως ο ΔΜΣ, η περίμετρος μέσης, το ύψος και το βάρος.
Λίπος στον λαιμό, μεταβολικά προβλήματα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην υγεία
Οι ειδικοί λένε ότι η μεγαλύτερη περίμετρος λαιμού είναι ένδειξη υπερβολικού υποδόριου λίπους στο άνω μέρος του σώματος. Αυτός ο τύπος λίπους, ειδικά στην άνω περιοχή του σώματος, μπορεί να είναι κύρια πηγή ελεύθερων λιπαρών οξέων στον οργανισμό. Αυξημένα επίπεδα ελεύθερων λιπαρών οξέων σχετίζονται με αντίσταση στην ινσουλίνη και διαταραχή των λιπιδίων στο αίμα – κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων.
Μία ακόμη μελέτη από το Ισραήλ το 2019 παρουσίασε παρόμοια ευρήματα. Η ανάλυση περιλάμβανε 302 ασθενείς με μέση ηλικία περίπου 62 ετών. Αφού ελήφθη υπόψη το ύψος των συμμετεχόντων, διαπιστώθηκε ότι η αυξημένη περίμετρος λαιμού «συσχετιζόταν σημαντικά με κακή μακροπρόθεσμη έκβαση». Μερικά από τα προβλήματα που εντοπίστηκαν στα άτομα με πιο παχύ λαιμό περιλάμβαναν διαβήτη, υπέρταση και καρδιοπάθειες.
Διαπιστώθηκε ότι ο κίνδυνος αυτών των παθήσεων ήταν 2,3 φορές υψηλότερος για όσους είχαν μεγαλύτερη περίμετρο λαιμού σε σύγκριση με όσους είχαν πιο λεπτό λαιμό. Ακόμα, μελέτη του 2022 από ερευνητές στη Σαγκάη έδειξε ότι η περίμετρος λαιμού ήταν «συσχετιζόταν σημαντικά» με τον κίνδυνο μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβάντων σε μεσήλικες και ηλικιωμένους πληθυσμούς – και αποτελούσε καλύτερο προγνωστικό δείκτη στους άνδρες.
Οι ερευνητές ενέταξαν 1.435 συμμετέχοντες ηλικίας 50 έως 80 ετών από κοινότητες της Σαγκάης. Η μεγάλη περίμετρος λαιμού ορίστηκε ως άνω των 38 εκατοστών για τους άνδρες και άνω των 33 εκατοστών για τις γυναίκες. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν διάφορες μεθόδους για να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ περιμέτρου λαιμού και καρδιαγγειακών συμβάντων. Κατά τη διάρκεια μιας μέσης περιόδου παρακολούθησης 7,6 ετών, σημειώθηκαν 148 καρδιαγγειακά συμβάντα.
Διαπιστώθηκε ότι για κάθε μία τυπική απόκλιση αύξησης στην περίμετρο του λαιμού, τα άτομα του δείγματος είχαν 1,45 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν καρδιαγγειακό επεισόδιο – όπως καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό – σε σύγκριση με όσους είχαν μικρότερη περίμετρο λαιμού. Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η περίμετρος του λαιμού είναι «ένας νέος δείκτης μέτρησης που είναι απλός, εξοικονομεί χρόνο, έχει μικρή μεταβλητότητα και μπορεί να αντικατοπτρίσει την περιεκτικότητα λίπους στο άνω μέρος του σώματος».
Πηγές: Daily Mail, PLOS One, PubMed, PMC, PubMed, PMC, Frontiers, Nature International Journal of Obesity, PMC, PMC, ScienceDirect, ScienceDirect, ScienceDirect