Η τεχνητή νοημοσύνη ως καταλύτης μετασχηματισμού του ΕΣΥ. Το στοίχημα για την Ελλάδα «δεν είναι να το διαβάσει, αλλά να το γράψει η ίδια».
Ο υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, κατά την εισήγησή του στη δεύτερη ενότητα του ετήσιου συνεδρίου «Υγεία πάνω απ’ όλα 2025», με τίτλο «Ο ρόλος της AI και της Βιοτεχνολογίας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων» τόνισε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη «δεν έρχεται απροσδόκητα» στον χώρο της υγείας, αλλά αποτελεί μέρος μιας ιστορικής περιόδου όπου «τα γεγονότα εξελίσσονται με ρυθμό αναπνοής». Όπως είπε, η ΤΝ ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την ιατρική, και το στοίχημα για την Ελλάδα «δεν είναι να το διαβάσει, αλλά να το γράψει η ίδια».
Αναφερόμενος στις παγκόσμιες προκλήσεις, υπογράμμισε ότι ο μισός πληθυσμός της Γης –περίπου 4,5 δισ. άνθρωποι– δεν έχει επαρκή πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, την ώρα που αναμένεται μείωση του επαγγελματικού δυναμικού έως το 2030, με χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι 6 στις 10 νοσηλεύτριες στις ΗΠΑ σκέφτονται να παραιτηθούν μέσα στον επόμενο χρόνο. Παράλληλα, μόλις το 22% των οργανισμών υγείας παγκοσμίως αξιοποιούν σήμερα εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης.
Συνέδριο «Υγεία πάνω απ’ όλα 2025»: Η Ελλάδα ανεβάζει ταχύτητα για τις κλινικές μελέτες
Ο κ. Θεμιστοκλέους υπογράμμισε ότι η ΤΝ δεν αντικαθιστά τους γιατρούς, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά. «Ο γιατρός πρέπει πάντα να κάνει τον τελικό έλεγχο», σημείωσε, προσθέτοντας όμως ότι ήδη η τεχνολογία ξεπερνά σε πολλές περιπτώσεις την ανθρώπινη ακρίβεια στη διάγνωση και μπορεί να επιταχύνει σημαντικά τις απεικονιστικές διαδικασίες. Παρέθεσε μάλιστα πλήθος παραδειγμάτων, όπως το παράδειγμα νοσοκομείου από το εξωτερικό όπου η διασύνδεση των μηχανημάτων και η αξιοποίηση αλγορίθμων επέτρεψαν την πρόβλεψη καρδιαγγειακής επιδείνωσης έξι ώρες νωρίτερα, οδηγώντας τον ασθενή στο χειρουργείο πριν εμφανίσει κλασικά συμπτώματα. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό, όπως είπε, της αλλαγής μοντέλου στην ιατρική.
Σχολιάζοντας το μέλλον της χειρουργικής με ρομποτικά συστήματα ΤΝ, εκτίμησε ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία αυτό «δεν θα έχει γίνει ακόμη πραγματικότητα», αλλά σε ορίζοντα είκοσι ετών θα αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα πλήρως αυτόνομα χειρουργεία.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη διοίκηση των μονάδων υγείας, τονίζοντας ότι η ΤΝ μπορεί να εξοικονομήσει πολύτιμο χρόνο από την υπερβολική γραφειοκρατία. «Στις ΗΠΑ, ένας γιατρός χάνει μια ολόκληρη εβδομάδα τον μήνα σε διοικητικές εργασίες», είπε, σημειώνοντας ότι αντίστοιχα στην Ελλάδα, μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης έχουν μειωθεί οι διαδικασίες διάρκειας 40–60 λεπτών σε ελάχιστο χρόνο. Αναφερόμενος, δε, στη φαρμακευτική έρευνα, υπογράμμισε ότι η ΤΝ οδηγεί σε εντυπωσιακή επιτάχυνση στο κομμάτι των ερευνών, μιλώντας για ένα «νέο τοπίο» στη φαρμακοβιομηχανία.
Το μεγαλύτερο όφελος, σύμφωνα με τον υφυπουργό, θα αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για πληθυσμούς που σήμερα μένουν εκτός συστήματος, αναφέροντας ως παράδειγμα περιοχές της Αφρικής όπου υπάρχει «ένας μόνο καρδιολόγος για ολόκληρη πόλη». Ωστόσο, ο κ. Θεμιστοκλέους υπογράμμισε ότι μαζί με τις δυνατότητες, αναδύονται και σημαντικά ζητήματα, όπως η ασφάλεια των δεδομένων, αλλά και η ποιότητα των πληροφοριών που «εκπαιδεύουν» τα μοντέλα ΤΝ, από τις διαφορές φύλου έως τις κοινωνικές και πληθυσμιακές ομάδες.
Καταλήγοντας, υποστήριξε ότι το ερώτημα δεν είναι αν η ΤΝ θα αντικαταστήσει τους γιατρούς, αλλά ότι «οι γιατροί που θα χρησιμοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη θα αντικαταστήσουν εκείνους που δεν θα την αξιοποιήσουν». «Η ΤΝ είναι ήδη εδώ», τόνισε, προσθέτοντας ότι: «όσοι -γιατροί, φορείς ή κράτη- την χρησιμοποιήσουν, θα είναι αυτοί που θα κερδίσουν το στοίχημα της επόμενης δεκαετίας».
Συνέδριο «Υγεία πάνω απ’ όλα»: Από τις ελλείψεις στα φάρμακα στην παραγωγή με όχημα τη βιοτεχνολογία
Ο ρόλος της AI και της Βιοτεχνολογίας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων
Κατά τη διάρκεια του πρώτου μέρους της 2ης ενότητας του συνεδρίου, αναλύθηκαν σε βάθος οι ευκαιρίες και ο ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Βιοτεχνολογίας, καθώς και το πώς η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει τη νέα τεχνολογική πραγματικότητα στον χώρο της υγείας. Ο υφυπουργός υγείας, Μ. Θεμιστοκλέους, ο οποίος συμμετείχε και στη συζήτηση του πάνελ, υπογράμμισε ότι η ΤΝ: «θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο εκείνους που σήμερα μένουν πίσω». Όπως ανέφερε, «στη χώρα μας έχουμε πλέον σταθμούς τηλεϊατρικής σε όλα τα νησιά, σε όλα τα Κέντρα Υγείας και σε όλα τα περιφερειακά ιατρεία, με αντίστοιχους σταθμούς στα νοσοκομεία. Έτσι φορώντας συσκευές, τα λεγόμενα wearables, ο ασθενής μπορεί να λάβει μια διάγνωση». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «αυτό αποτελεί μια μεγάλη αλλαγή» για το σύστημα υγείας και την πρόσβαση των πολιτών απομακρυσμένων περιοχών σε υπηρεσίες.
Ο PhD, MPH, MBA, επικεφαλής του Γραφείου Ποιότητας Φροντίδας Υγείας και Ασφάλειας Ασθενών, ΠΟΥ Αθήνα, Dr. Joao Breda επισήμανε ότι οι χώρες κινούνται με πολύ διαφορετικούς ρυθμούς ως προς την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης στα συστήματα υγείας, γεγονός που δημιουργεί ένα πολύπλοκο τοπίο στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο ΠΟΥ καλείται να βοηθήσει στην ορθή και υπεύθυνη υιοθέτηση της AI. Κεντρικό ζήτημα, όπως τόνισε, είναι η ισότητα: η ΤΝ δεν πρέπει να γίνει τεχνολογία μόνο για τους «πλούσιους» ή τις μεγάλες δομές, αφήνοντας ακόμη πιο πίσω τους ευάλωτους πληθυσμούς. Αντίστοιχα κρίσιμο είναι το σκέλος της ηθικής και της αξιοπιστίας. «Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε την AI από μόνη της», σημείωσε, επισημαίνοντας τον κίνδυνο αλγοριθμικών προκαταλήψεων όταν τα μοντέλα εκπαιδεύονται σε μη αντιπροσωπευτικά δεδομένα.
Για τον λόγο αυτό, ο ΠΟΥ έχει συγκροτήσει τεχνική συμβουλευτική ομάδα διεθνών επιστημόνων, ώστε να υποστηρίζει τα κράτη και να διαμορφώνει κατευθυντήριες γραμμές. Ο Dr. Breda κατέληξε ότι η AI μπορεί να αποδεσμεύσει γιατρούς και νοσηλευτές από γραφειοκρατικά βάρη, επιτρέποντάς τους να επικεντρωθούν στην ουσιαστική φροντίδα του ασθενούς, αλλά «ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει καθοριστικός για την ασφαλή εφαρμογή της».