Μια ομάδα Ευρωπαίων ερευνητών ανέπτυξε ένα νέο τεστ που μπορεί να μετρήσει με ακρίβεια τη βιολογική γήρανση . Η ανακάλυψη έγινε κατά τη μελέτη ασθενών για τις επιπτώσεις της χρόνιας νεφρικής νόσου στη γήρανση.
Το νέο τεστ είναι ένα επιγενετικό ρολόι -ένας τύπος βιοχημικής αξιολόγησης που εξετάζει το DNA για να καταλάβει πόσο καλά γερνάει το σώμα, σε αντίθεση με τη χρονολογική του ηλικία- και είναι η πρώτη από αυτές τις δοκιμές αιχμής που αποδεικνύεται ότι εκτελείται με ακρίβεια σε κλινικό περιβάλλον.
Η εργασία καθοδηγήθηκε από μια συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης και του Ινστιτούτου Karolinska της Στοκχόλμης και δημοσιεύεται στο Journal of Internal Medicine ως μέρος μιας μελέτης σχετικά με τις επιπτώσεις της χρόνιας νεφρικής νόσου στη γήρανση και τις σχετικές θεραπείες.
Ο αντίκτυπος της χρόνιας νεφρική νόσου στη γήρανση
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε περισσότερους από 400 ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο στη Σουηδία μαζί με περίπου 100 αντίστοιχους στην ομάδα ελέγχου, για να κατανοήσει καλύτερα τον αντίκτυπο της νόσου στη γήρανση, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της θεραπείας αιμοκάθαρσης και μετά τη μεταμόσχευση νεφρού.
Για να γίνει αυτό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια σειρά δοκιμών, συμπεριλαμβανομένων βιοδεικτών αίματος, αυτοφθορισμού δέρματος και επιγενετικών ρολογιών. Η ομάδα χρησιμοποίησε τα ρολόγια για να μετρήσει την αλλαγή στη βιολογική ηλικία περίπου 47 ασθενών ένα χρόνο μετά τη μεταμόσχευση νεφρού ή ένα χρόνο μετά την έναρξη της θεραπείας αιμοκάθαρσης, καθώς και πώς γερμούσε συγκριτικά ο υγιής ιστός σε 48 συμμετέχοντες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι για τους ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, το βιολογικό τους ρολόι χτυπά πιο γρήγορα από αυτό του μέσου ανθρώπου. Αυτό συνεχίζει να συμβαίνει ακόμη και μετά τη θεραπεία αιμοκάθαρσης. Πράγματι, τα βιολογικά ρολόγια των ασθενών φάνηκε να επιβραδύνουν μόνο μετά από μεταμόσχευση νεφρού.
Ωστόσο, ενώ τα επιγενετικά ρολόγια έδειχναν όλα παρόμοια εικόνα, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι κανένα από τα τρέχοντα ρολόγια δεν μπορούσε να αποδειχθεί ακριβές σε κλινικό περιβάλλον και όλα αποδείχθηκαν ανακριβή σε διαφορετικούς βαθμούς όταν δοκιμάστηκαν σε υγιή ιστό με την πάροδο του χρόνου.
Το νέο, ακριβές επιγενετικό ρολόι
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η ομάδα ανέπτυξε ένα νέο, πιο ακριβές επιγενετικό ρολόι -το Ρολόι Glasgow-Karolinska– που λειτουργεί σε υγιείς και μη ιστούς. Τα αποτελέσματα από αυτό το νέο ρολόι ταίριαξαν με αυτό που είδαν οι γιατροί σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, ενώ φάνηκε να αξιολογεί με ακρίβεια και τον υγιή ιστό. Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη πραγματική δοκιμή επιγενετικών ρολογιών σε ένα περιβάλλον φυσιολογικής γήρανσης και έναντι κλινικών παραμέτρων.
Καθώς το σώμα γερνάει, μια σειρά από παράγοντες οδηγούν σε επιγενετικές αλλαγές και απώλεια μιας χημικής σήμανσης (μεθυλίωση DNA) από το DNA. Αυτό συχνά σχετίζεται με μια σειρά ασθενειών που είναι κοινές στη γήρανση, όπως η χρόνια νεφρική νόσος, ο καρκίνος και οι καρδιακές παθήσεις. Τα επιγενετικά ρολόγια έχουν προταθεί ως «χρυσό πρότυπο» για την ακριβή μέτρηση της ηλικίας, πέρα από τη βιολογική ηλικία ενός ατόμου, καθώς είναι σε θέση να μετρούν τη σήμανση μεθυλίωσης στο DNA.
«Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη σε κλινικό περιβάλλον που μπορούμε να αναφέρουμε με ακρίβεια την έκταση της βιολογικής γήρανσης σε αντίθεση με τη χρονολογική γήρανση σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο», ανέφερε ο καθηγητής Paul Shiels, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης και πρόσθεσε:
«Τα ευρήματα, χρησιμοποιώντας το νέο Ρολόι Glasgow-Karolinska—δείχνουν ότι όχι μόνο αυτοί οι ασθενείς γερνούν πιο γρήγορα από τους ανθρώπους στον γενικό πληθυσμό, αλλά η επιταχυνόμενη γήρανση τους επιβραδύνεται μόνο αφού υποβληθούν σε μεταμόσχευση. Η θεραπεία με αιμοκάθαρση δεν φαίνεται να επηρεάζει αυτή τη διαδικασία». Ο Δρ. Shiels συμπλήρωσε:
«Αυτή είναι επίσης η πρώτη κλινική δοκιμή επιγενετικών ρολογιών και η ανακάλυψη ότι τα περισσότερα είναι ανακριβή σε σύγκριση με ιατρικά στοιχεία μας οδήγησε να αναπτύξουμε ένα νέο πιο ακριβές τεστ που μπορεί να μετρήσει με ακρίβεια τις σημάνσεις μεθυλίωσης στο DNA τόσο υγιών όσο και μη υγιών ιστών. Έχουμε αποδείξει ότι είναι ακριβές στα υψηλά πρότυπα ενός κλινικού περιβάλλοντος.
Η σήμανση μεθυλίωσης του DNA επηρεάζεται από αυτό που τρώμε και από το μικροβίωμα του εντέρου. Ως αποτέλεσμα, αυτό το νέο ρολόι έχει πραγματικές δυνατότητες να μπορεί να αξιολογεί παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής, που θα μπορούσαν να ωφελήσουν το κοινό και να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ζητημάτων όπως ανισότητες στην υγεία.
«Βρήκα το νέο εργαλείο για την εκτίμηση των επιπτώσεων των παρεμβάσεων στη βιολογική ηλικία ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Το εργαλείο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη μελέτη στρατηγικών θεραπείας σε ασθενείς με νεφρική νόσο τελικού σταδίου -μια ομάδα που υποβάλλεται σε πρόωρη γήρανση», δήλωσε με τη σειρά του ο Peter Stenvinkel, καθηγητής στο Karolinska Institutet.