Οι 10 φράσεις που λέει κάποιος που θέλει να σας χειραγωγήσει και να ελέγξει τις αποφάσεις σας

Παιχνίδια μυαλού: Ποιες 10 φράσεις λέει κάποιος που θέλει να χειραγωγήσει τις σκέψεις και τις αποφάσεις σας

Τα παιχνίδια μυαλού είναι συχνά δύσκολο να τα καταλάβουμε. Είναι μια μορφή χειραγώγησης, όπου κάποιος προσπαθεί να επηρεάσει τον τρόπο σκέψης και τις αποφάσεις μας, με το να δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι δεν χάσαμε ποτέ τον έλεγχο.

Η τέχνη της συζήτησης είναι ένα από τα όπλα μας στα παιχνίδια μυαλού και υπάρχουν ξεκάθαρα σημάδια που μας δίνουν να καταλάβουμε πότε κάποιος προσπαθεί να μας χειραγωγήσει. Το να αναγνωρίζουμε αυτές τις προθέσεις μάς δίνει το πλεονέκτημα να καταλαβαίνουμε τη δυναμική της συζήτησης και κατ’ επέκταση να διατηρούμε τη δική μας ψυχική ισορροπία. Ποιες είναι, λοιπόν, οι 10 φράσεις που λέει κάποιος για να χειραγωγήσει τις σκέψεις και τις αποφάσεις μας;

Πώς να «διαβάζετε» τους γύρω σας σαν ανοιχτό βιβλίο

1) «Δεν με εμπιστεύεσαι;»

Η εμπιστοσύνη είναι θεμέλιο για την κάθε σχέση. Είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο χτίζονται όλες οι ουσιαστικές αλληλεπιδράσεις. Τώρα, φανταστείτε κάποιον να τη χρησιμοποιεί ως εργαλείο για να παίξει με το μυαλό σας. Όσοι είναι ειδικοί σε αυτά τα παιχνίδια μυαλού χρησιμοποιούν συχνά αυτή τη φράση για να χειραγωγήσουν τους άλλους.

Πρόκειται για μια κλασική τακτική που βάζει τον άλλον σε θέση άμυνας, κάνοντάς τον να αμφισβητεί την κρίση και τα συναισθήματά του. Τη στιγμή που ακούτε κάποιον να λέει «Δεν με εμπιστεύεσαι;», να μπείτε σε εγρήγορση. Είναι ένας διακριτικός τρόπος για να μεταφέρουν την ευθύνη σε εσάς και συγχρόνως να την αποφύγουν οι ίδιοι. Αντί να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, το μετατρέπουν σε ζήτημα εμπιστοσύνης.

Η εμπιστοσύνη κερδίζεται από τις πράξεις και όχι μόνον από τα λόγια. Σίγουρα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να χειραγωγήσουμε μια συζήτηση. Την επόμενη φορά που θα ακούσετε αυτή τη φράση, μην πέσετε στην παγίδα. Μείνετε σταθεροί στη θέση σας και εμπιστευθείτε τη σκέψη και την κρίση σας.

2) «Δεν θέλω να τσακωθούμε»

Λίγο-πολύ όλοι μπορούμε να θυμηθούμε μια συζήτηση όπου προσπαθούσαμε να εκφράσουμε τις ανησυχίες μας για ένα σημαντικό θέμα. Φανταστείτε, λοιπόν, να ακούγατε τον άνθρωπο που έχετε απέναντί σας να σας λέει «Δεν θέλω να τσακωθούμε», αντί να αντιδράσει ώριμα και να προτείνει τρόπους για να επιλυθεί η διαφωνία από τη στιγμή που διαφωνεί με τα όσα λέτε;

Εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνεται ότι προσπαθεί να αποφύγει τη λεκτική διαμάχη. Αλλά αν το σκεφτείτε λίγο περισσότερο, θα δείτε ότι μπορεί να είναι ένα από τα παιχνίδια μυαλού. Όταν λένε αυτή το φράση, υποτιμούν διακριτικά τις ανησυχίες σας και σας κάνουν να φαίνεστε σαν να προκαλείτε εσείς οι ίδιοι την άσκοπη ένταση.

Μπορεί να νιώσετε ότι σας έχουν αγνοήσει και ότι τα συναισθήματά σας δεν έχουν καμία αξία. Μπορεί να κάνετε καιρό να αντιληφθείτε ότι δεν λύνετε εσείς το ζωνάρι σας για καυγά, αλλά ήταν απλώς μια δική τους τακτική για να χειραγωγήσουν τις αντιδράσεις σας.

3) «Είσαι πολύ ευαίσθητος/-η»

Αυτή η φράση είναι ένα κλασικό παράδειγμα gaslighting. Το gaslighting είναι μια μορφής ψυχολογικής χειραγώγησης όπου κάποιος προσπαθεί να μας κάνει να αμφισβητήσουμε τη μνήμη μας, την αντίληψή μας και τη λογική μας. Το gaslighting μπορεί να μας οδηγήσει να αμφισβητήσουμε τα συναισθήματά μας και το πώς ερμηνεύουμε τα γεγονότα. Όταν κάποιος μας λέει ότι είμαστε πολύ ευαίσθητοι, στην πραγματικότητα απορρίπτει τα συναισθήματα και τις εμπειρίες μας.

Ο όρος «gaslighting» προέρχεται από ένα θεατρικό έργο του 1938, το «Gas Light». Στο έργο, ένας άντρας χειραγωγεί τη γυναίκα του και την κάνει να πιστεύει ότι τρελαίνεται με το να χαμηλώνει το φως από τις λάμπες γκαζιού και μετά να αρνείται ότι το κάνει όταν εκείνη το επισημαίνει.

Αν ακούσετε κάποιον να σας λέει ότι είστε πολύ ευαίσθητοι, θυμηθείτε ότι δεν πρόκειται για τη δική σας ευαισθησία, αλλά για τη δική τους χειραγώγηση. Εμπιστευθείτε και υπερασπιστείτε τα συναισθήματά σας. Μην αφήνετε κανέναν να σας κάνει να αμφισβητήσετε τη δική σας οπτική της πραγματικότητας.

4) «Ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο»

Αυτή είναι μια ακόμα φράση που χρησιμοποιείται συχνά από τους «εξπέρ» στα παιχνίδια μυαλού. Είναι ένας τρόπος να ξαναγράψουν την ιστορία και να σας κάνουν να αμφισβητήσουμε τη μνήμη μας. Όταν λένε «Ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο», στην ουσία αρνούνται κάτι που έχουν πει ή έχουν κάνει στο παρελθόν.

Είναι μια μορφή gaslighting, καθώς μας κάνει να αρχίζουμε να αμφιβάλλουμε για τη δική μας μνήμη ή το πώς αντιλαμβανόμαστε τα γεγονότα. Το κλειδί εδώ είναι να εμπιστεύεστε το ένστικτό σας και να θυμάστε ότι δεν θυμάστε εσείς λάθος. Αν είστε σίγουροι για αυτά που ακούσατε ή είδατε, μείνετε σταθεροί και μην τους αφήσετε να χειραγωγήσουν την αντίληψή σας για το τι πραγματικά έγινε.

5) «Έλα τώρα, υπερβάλλεις»

Αυτή είναι μια ακόμα φράση που μπορεί να είναι σημάδι ότι κάποιος παίζει με το μυαλό μας. Είναι παρόμοια με το «Είσαι πολύ ευαίσθητος/-η», αλλά τείνουν να χρησιμοποιούν το «Έλα τώρα, υπερβάλλεις» για να απορρίψουν τα συναισθήματα και τις ανησυχίες μας. Όταν κάποιος μας λέει ότι υπερβάλλουμε, προσπαθεί να υποτιμήσει τα όσα νιώθουμε, τις εμπειρίες μας και παράλληλα να κάνει την αντίδρασή μας να φαίνεται δυσανάλογη με την κατάσταση.

Είναι ένας τρόπος να αποσπάσει την προσοχή από τη δική του συμπεριφορά και να μεταφέρει το φταίξιμο σε εμάς. Το κλειδί είναι να εμπιστεύεστε τα συναισθήματά σας. Αν κάτι σας φαίνεται λάθος, μπορεί και να είναι. Μην αφήσετε κανέναν να σας κάνει να νιώθετε ότι οι αντιδράσεις σας δεν είναι έγκυρες ή ότι είναι ανάρμοστες για την κατάσταση που βιώνετε. Τα συναισθήματά σας είναι δικά σας και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αποφασίζει πώς πρέπει να αντιδράτε.

6) «Γιατί σε ενοχλεί; Κανείς άλλος δεν έχει πρόβλημα»

Στόχος αυτής της φράσης είναι να μας κάνει να νιώσουμε περιθωριοποιημένοι, σαν να είμαστε ο μόνος που έχει πρόβλημα. Είναι ένας χειριστικός τρόπος να μας απομονώσουν και να μας κάνουν να αμφιβάλλουμε για την κρίση μας. Μπορεί να την ακούσουμε σε ομαδικές καταστάσεις ή ακόμα και σε προσωπικές σχέσεις.

Gaslighting: Πώς θα καταλάβετε ότι κάποιος σας χειραγωγεί

Ο στόχος είναι πάντα ίδιος – να μας κάνουν να νιώσουμε μόνοι σχετικά με τις ανησυχίες και τα συναισθήματά μας, ενώ παράλληλα προσπαθούν να εξασθενήσουν τη θέση μας. Όμως θυμηθείτε – δεν σημαίνει ότι οι δικές σας ανησυχίες δεν είναι έγκυρες επειδή οι άλλοι μπορεί να μην έχουν πρόβλημα. Έχετε δικαίωμα στα συναισθήματα και τις απόψεις σας. Σταθείτε ακλόνητοι και μην αφήσετε κανέναν να υποτιμήσει τις πεποιθήσεις σας.

7) «Πάντα…» ή «Ποτέ δεν…»

Οι φράσεις «Πάντα…» ή «Ποτέ δεν…» είναι γενικεύσεις που χρησιμοποιούνται για να απλοποιήσουν μια κατάσταση και να απορρίψουν τις λεπτομέρειες. Συνήθως αυτές οι φράσεις χρησιμοποιούνται για να μας παρουσιάσουν με αρνητικό τρόπο και να αποσπάσουν την προσοχή μας από το πραγματικό ζήτημα.

Συνήθως τέτοιες γενικεύσεις είναι σπάνια ακριβείς και χρησιμοποιούνται συχνά ως τακτική για χειραγώγηση. Είναι σημαντικό να μην αφήσετε αυτές τις γενικεύσεις να σας ορίσουν ή να καθορίσουν τις πράξεις σας. Αντίθετα, επικεντρωθείτε στο συγκεκριμένο πρόβλημα και μην επιτρέψετε να γίνει συζήτηση για ολόκληρη την προσωπικότητα ή τον χαρακτήρα σας.

8) «Έλα τώρα, ένα αστείο έκανα»

Όλοι γελάμε με ένα καλό αστείο, αλλά όταν χρησιμοποιεί κάποιος το χιούμορ για να καλύψει προσβλητικά σχόλια και συμπεριφορές, τότε παίρνει διαφορετική διάσταση το θέμα. Το «Έλα τώρα, ένα αστείο έκανα» είναι μια φράση που συχνά χρησιμοποιείται για να συγκαλύψει την κριτική και τα αρνητικά σχόλια, ενώ μας κάνει να φαινόμαστε σαν να μην έχουμε αίσθηση του χιούμορ αν δείξουμε ότι έχουμε θιχτεί. Το δύσκολο εδώ είναι ότι τα αστεία υποτίθεται πως είναι διασκεδαστικά και ανάλαφρα.

Έτσι, όταν κάποιος κρύβεται πίσω από το χιούμορ για να μας χτυπήσει κάτω από τη ζώνη, μπορεί να μας κάνει να αμφιβάλλουμε για τη δική μας αντίδραση. Το χιούμορ δεν πρέπει ποτέ να είναι εις βάρος των συναισθημάτων κάποιου. Αν ένα αστείο πληγώνει τον άλλον, δεν είναι αστείο – είναι μια προσβολή που τη «χρύσωσαν». Εμπιστευτείτε τα συναισθήματά σας και μην αφήσετε κανέναν να χρησιμοποιήσει το χιούμορ ως εργαλείο χειραγώγησης.

9) «Είναι για το καλό σου»

Αυτή η φράση χρησιμοποιείται συχνά για να δικαιολογήσει ελεγκτική και χειριστική συμπεριφορά. Όσοι τη λένε ισχυρίζονται ότι τα όσα κάνουν είναι για το δικό μας όφελος. Οι χειραγωγοί προσπαθούν να μας κάνουν να νιώσουμε ενοχές επειδή αμφισβητούμε ή αντιστεκόμαστε στο ότι προσπαθούν να μας ελέγξουν.

Αν και είναι αλήθεια ότι μερικές φορές οι άνθρωποι μπορεί να προτείνουν πράγματα για το καλό μας, το να χρησιμοποιούν αυτή τη φράση ως δικαιολογία για να επιβάλλουν τη θέλησή τους είναι ξεκάθαρο σημάδι χειραγώγησης. Θυμηθείτε, μόνο εσείς μπορείτε να αποφασίσετε τι είναι καλό για εσάς. Μην αφήνετε κανέναν να παίρνει αποφάσεις εκ μέρους σας με το πρόσχημα του ότι το κάνει για το δικό σας καλό. Υπερασπιστείτε τον εαυτό σας και βεβαιωθείτε ότι η φωνή σας ακούγεται.

10) «Αν ενδιαφερόσουν πραγματικά για μένα, τότε θα…»

Ίσως πρόκειται για μία από τις πιο χειριστικές φράσεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος. Είναι μια τεχνική συναισθηματικού εκβιασμού που έχει σχεδιαστεί για να μας κάνει να νιώσουμε ενοχές και να αμφισβητήσουμε τις πράξεις και τα συναισθήματά μας. Ο χειραγωγός προσπαθεί να ελέγξει τη συμπεριφορά μας με το να αξιοποιεί τα συναισθήματά μας και την ανησυχία μας για εκείνον.

Ρίχνει την ευθύνη της ευτυχίας του πάνω μας, κάτι που δεν είναι μόνο άδικο αλλά αποτελεί και ξεκάθαρο σημάδι χειραγώγησης. Η αλήθεια είναι ότι το να νοιάζεστε για κάποιον δεν σημαίνει ότι πρέπει να ικανοποιείτε και την κάθε του απαίτηση ή να θυσιάζετε τις δικές σας ανάγκες και συναισθήματα για χάρη του. Είναι σημαντικό να θέτετε όρια και να θυμάστε ότι ο καθένας είναι υπεύθυνος για τη δική του ευτυχία. Η αγάπη και η φροντίδα δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται ως εργαλεία χειραγώγησης.

Η αντίληψη αφορά και στην ενδυνάμωση

Η ουσία της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης βασίζεται στην επικοινωνία. Όμως, μερικές φορές, αυτό το μέσο μπορεί να διαστρεβλωθεί και να μετατραπεί σε εργαλείο χειραγώγησης και σε παιχνίδια μυαλού. Αναγνωρίσετε ότι αυτές οι 10 φράσεις δεν αφορούν μόνο στον εντοπισμό της χειριστικής συμπεριφοράς. Αφορούν και στην αυτογνωσία, την ενδυνάμωση και στο να θέτετε όρια.

Να θυμάστε ότι τα συναισθήματά σας είναι έγκυρα και ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σας κάνει να αμφισβητήσετε τη δική σας πραγματικότητα. Το κλειδί είναι να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας. Οι αντιλήψεις σας, οι αναμνήσεις σας, οι αντιδράσεις σας – όλα έχουν αξία. Είναι μέρος αυτού που είστε. Μην αφήσετε κανέναν να τα υποτιμήσει.

Πώς μπορείτε να καταλάβετε ένα χειριστικό άτομο από τη στάση σώματος, σύμφωνα με νέα μελέτη

Οι συνομιλίες πρέπει να είναι αμφίδρομες, να δημιουργούν έναν διάλογο χτισμένο πάνω στον σεβασμό και την κατανόηση. Αν κάποιος προσπαθεί να παίξει παιχνίδια μυαλού, μείνετε σταθεροί και θυμηθείτε ότι εσείς έχετε τη δύναμη

Πηγές: Blog Herald, NIH, ResearchGate

Όλο Υγεία

Το άρθρο συνοπτικά

  • Τα παιχνίδια μυαλού είναι συχνά σύνθετα και δύσκολο να τα αντιληφθούμε.
  • Είναι μια μορφή χειραγώγησης που αποσκοπεί στον έλεγχο των σκέψεων και των αποφάσεών μας.
  • Δημιουργούν την εντύπωση ότι εμείς διαχειριζόμαστε την κατάσταση, ενώ στην πραγματικότητα μας χειραγωγούν και καθοδηγούν τις σκέψεις μας.
  • Στόχος του χειραγωγητή είναι να επηρεάσει τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας με τρόπο που να φαίνεται φυσικός.
Scroll to Top