Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή και έλκη στο έντερο. Αυτές οι πληγές, εμφανίζονται κυρίως στο παχύ έντερο και στο ορθό.
Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας μπορούν να ποικίλουν, ανάλογα με τη σοβαρότητα της φλεγμονής και το πού εμφανίζεται. Τα σημάδια και τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
Η οριστική διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας βασίζεται στην ιστολογική εξέταση βιοψιών που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια ενδοσκοπικών εξετάσεων. Παράλληλα, διενεργείται μια σειρά από συμπληρωματικές εξετάσεις, οι οποίες συμβάλλουν στον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων και στην επιβεβαίωση της διάγνωσης.
Για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει:
Η θεραπεία της ελκώδους κολίτιδας, περιλαμβάνει είτε τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής είτε χειρουργική επέμβαση. Υπάρχουν αρκετές κατηγορίες φαρμάκων που είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία της ασθένειας. Η επιλογή του φαρμάκου εξαρτάται από τη σοβαρότητα της νόσου.
1. Αντιφλεγμονώδη φάρμακα
Τα αντιφλεγμονώδη, συνήθως είναι το πρώτο βήμα για τη θεραπεία της ελκώδους κολίτιδας. Περιλαμβάνουν:
2. Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
Αυτά τα φάρμακα μειώνουν επίσης τη φλεγμονή, καταστέλλοντας την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα ανοσοκατασταλτικά περιλαμβάνουν:
3. Άλλα φάρμακα
Η θεραπεία των συμπτωμάτων της ελκώδους κολίτιδας αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Αντιδιαρροϊκά φάρμακα, όπως η λοπεραμίδη, ενδείκνυνται για τον έλεγχο της διάρροιας. Για την αντιμετώπιση του πόνου συχνά προτιμώνται φάρμακα, όπως η ακεταμινοφένη, ενώ αποφεύγονται κοινά φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη, λόγω πιθανής επιδείνωσης των συμπτωμάτων της ασθένειας.
Αντισπασμωδικά φάρμακα μπορει να χορηγηθούν για την ανακούφιση από τις κοιλιακές κράμπες. Τέλος, η αναιμία που σχετίζεται με την χρόνια απώλεια αίματος αντιμετωπίζεται με χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου.
4. Χειρουργείο
Η χειρουργική προσέγγιση της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνει την πρωκτοκολεκτομή, δηλαδή την αφαίρεση του παχέος εντέρου και του ορθού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η επέμβαση περιλαμβάνει μία διαδικασία που ονομάζεται ειλεοπρωκτική αναστόμωση (J-pouch). Ο χειρουργός αφαιρεί το κόλον και το ορθό και χρησιμοποιεί το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου, (ειλεός), για να σχηματίσει μια εσωτερική θήκη, η οποία συνήθως έχει σχήμα J. Έτσι, μπορεί να επιτευχθεί η φυσιολογική απομάκρυνση των κοπράνων.
Η κλινική πορεία της ελκώδους κολίτιδας είναι μεταβλητή, με ορισμένους ασθενείς να παρουσιάζουν ένα μόνο επεισόδιο και άλλους να εμφανίζουν χρόνια συμπτώματα. Περίπου στο 30% των ασθενών, τα συμπτώματα επιδεινώνονται και τελικά υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση.
Η διαχείριση της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνει την αποφυγή παραγόντων που την επιδεινώνουν και τακτική φαρμακευτική αγωγή.
Η αιτία της ελκώδους κολίτιδας παραμένει αντικείμενο έρευνας. Παρότι παλαιότερα θεωρούνταν ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η διατροφή και το στρες, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της νόσου, νεότερα δεδομένα υποδεικνύουν ότι αυτοί οι παράγοντες, μπορεί να επιδεινώσουν την ασθένεια, αλλά όχι να την προκαλέσουν.
Μία πιθανή αιτία είναι η δυσλειτουργία της ανοσολογικής απόκρισης. Ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα θα έπρεπε να στοχεύει εισβάλλοντα βακτήρια ή ιούς, λόγω αυτής της δυσλειτουργίας, επιτίθεται σε φυσιολογικά κύτταρα του παχέος εντέρου.
Παράλληλα, η γενετική προδιάθεση θεωρείται ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου, καθώς η ελκώδης κολίτιδα εμφανίζεται μέσα σε οικογένειες. Ωστόσο, η απουσία οικογενειακού ιστορικού δεν αποκλείει τη διάγνωση.
Η πρόληψη των υποτροπών στην ελκώδη κολίτιδα αποτελεί σημαντικό στόχο της θεραπείας. Η διαχείριση του στρες, η επαρκής σωματική δραστηριότητα και η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής αποτελούν βασικές στρατηγικές πρόληψης. Επιπλέον, συνίσταται η αποφυγή των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τα οποία ενδέχεται να επιδεινώσουν τη νόσο. Τέλος, η τροποποίηση της διατροφής, με αποφυγή των τροφίμων που προκαλούν υποτροπές, μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της κλινικής εικόνας.
