Θέλετε να φτάσετε τα 90 και να μιλάτε όχι για πόνους και φάρμακα, αλλά για πίτες και παιχνίδια με φίλους; Μια 96χρονη γυναίκα αποδεικνύει πως η ηλικία είναι απλώς ένας αριθμός, αρκεί να ζείτε με χαρά, γέλιο και απλότητα. Τι άλλο μας συμβουλεύει για να έχουμε μακροζωία;
96χρονη γεμάτη ζωή μοιράζεται τα κλειδιά της μακροζωίας της
Μελέτη του Harvard, που διαρκεί σχεδόν 80 χρόνια, καταδεικνύει ότι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για μια υγιή και ευτυχισμένη ζωή δεν είναι ούτε τα χρήματα ούτε το IQ, αλλά οι στενές, ικανοποιητικές σχέσεις.
Τα άτομα που δηλώνουν χαρούμενα στις σχέσεις τους σε ηλικία 50 είχαν σημαντικά καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία στα 80 και η ικανοποίηση του γάμου τους εξασφάλιζε ψυχική ανθεκτικότητα ακόμα και τις μέρες με έντονο σωματικό πόνο.
Ο επικεφαλής Robert Waldinger σημειώνει ότι η ζεστασιά και η κοινωνική σύνδεση λειτουργούν ως ισχυροί ρυθμιστές του στρες, «η μοναξιά σκοτώνει», ενώ άλλοι παράγοντες, όπως η σωματική άσκηση, η αποχή από το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το σωστό βάρος, είναι επίσης σημαντικοί για μακροζωία και ευεξία.
Το να δημιουργούμε και να διατηρούμε φιλίες είναι πάντοτε σημαντικό, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες, λένε οι ειδικοί.
Στα 96 της χρόνια, η Betty Parker έχει κουραστεί να ακούει για τους πόνους και τις αρρώστιες των άλλων. Αντίθετα, όπως αναφέρει στο CNN, γεμίζει το ημερολόγιό της με όλα τα υπέροχα πράγματα που εξακολουθεί να κάνει: κόβει τριαντάφυλλα από τον κήπο της, διαβάζει, παίζει χαρτιά με την παρέα της και ψήνει πίτες όταν έχει καλεσμένους.
Εντάξει, παραδέχεται ότι ίσως δεν έχει πια την ενέργεια να ψήνει πίτες και μάλλον πρέπει να αγοράζει κάτι από το σούπερ μάρκετ την επόμενη φορά. Παρ’ όλα αυτά, αναφέρει πως η δεκαετία των 90 της είναι γεμάτη σκοπό και σύνδεση, κάτι με το οποίο παλεύουν πολλοί άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Οι υγιεινές συνήθειες, όπως η θρεπτική διατροφή και η προπόνηση με βάρη, είναι σημαντικές για τη μακροζωία. Όμως η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση είναι επίσης βασικοί παράγοντες που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να έχουμε περισσότερα χρόνια και να τα απολαμβάνουμε, αναφέρει η Dr. Kerry Burnight, γεροντολόγος με έδρα την Καλιφόρνια και κόρη της Parker.
«Το προσδόκιμο ζωής έχει γενικά βελτιωθεί στην τελευταία γενιά. Αλλά θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι οι άνθρωποι ζουν καλά χρόνια, όχι απλώς περισσότερα χρόνια», εξηγεί ο Dr. John Batsis, γηρίατρος και αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του UNC και στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Gillings στη Βόρεια Καρολίνα.
Ένας γηρίατρος είναι ιατρός που ασχολείται με τη φροντίδα των ηλικιωμένων, ενώ ένας γεροντολόγος μελετά τη γήρανση από βιολογική, κοινωνική και ψυχολογική σκοπιά, εξηγεί η Burnight.
Η μικρή αλλαγή στον περίπατο που μειώνει τη βιολογική ηλικία έως και 16 χρόνια
Τα 4 κλειδιά για ποιοτική μακροζωία
Η Dr. Burnight εντοπίζει τέσσερις βασικούς παράγοντες για να απολαμβάνει κανείς περισσότερο και με υγεία τα χρόνια του: ανάπτυξη, σύνδεση, προσαρμογή και προσφορά.
Και ευτυχώς, όπως μπορεί κάποιος να ασκείται καθημερινά για να διατηρήσει την υγεία του, μπορεί επίσης να εξασκήσει την εσωτερική του δύναμη για να βελτιώσει τις σχέσεις και την αίσθηση σκοπού.
Ξεκινήστε όποτε θέλετε
Δεν είναι ούτε πολύ νωρίς, ούτε πολύ αργά για να δημιουργήσετε μια ζωή που σας ευχαριστεί.
Αν δεν έχετε ακόμη συνταξιοδοτηθεί, είναι καλή ιδέα να σκεφτείτε πώς θα μοιάζουν οι μέρες σας όταν σταματήσετε να εργάζεστε, εξηγεί ο Batsis. «Ο “γκρεμός της συνταξιοδότησης”, όπως τον λέμε, είναι πολύ δύσκολος για όσους εργάζονταν μια ολόκληρη ζωή», σημειώνει.
Χωρίς προετοιμασία, η συνταξιοδότηση μπορεί να φέρει ξαφνικά απώλεια νοήματος, ρουτίνας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Αντί για μια τόσο δραστική αλλαγή, ο Batsis προτείνει να ξεκινήσετε χόμπι ή δραστηριότητες που θα θέλατε να κάνετε όταν συνταξιοδοτηθείτε, όσο ακόμη εργάζεστε.
Αν έχετε ήδη συνταξιοδοτηθεί, η Burnight προτείνει να βρείτε ευκαιρίες για να δημιουργήσετε νέα πράγματα που αγαπάτε. Αν πάντα θέλατε να εκδώσετε ένα βιβλίο, τα 80 σας δεν είναι καθόλου αργά για να ξεκινήσετε. «Στην πραγματικότητα, είναι η τέλεια στιγμή για να εμβαθύνετε και να το επαναπροσδιορίσετε», αναφέρει η Burnight, συγγραφέας του επερχόμενου βιβλίου «Joyspan: The Art and Science of Thriving in Life’s Second Half».
Το τεστ «κάτσε-σήκω» προβλέπει κίνδυνο για πρόωρο θάνατο τα επόμενα 12 χρόνια – Πώς να το κάνετε
Η ανάπτυξη δεν σταματά ποτέ
Τα καθημερινά σταυρόλεξα ή τα sudoku είναι καλοί τρόποι για να ενεργοποιούμε τον εγκέφαλο, αλλά για να διατηρηθεί η πνευματική οξύτητα και να αυξηθεί η απόλαυση των μεγαλύτερων χρόνων, είναι σημαντικό να κάνουμε δύσκολα πράγματα, λέει η Burnight.
«Οι νέες εμπειρίες ενεργοποιούν τη νευροπλαστικότητα… δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου μας να συνεχίζει να αναπτύσσεται», εξηγεί. «Αν κάνετε τα ίδια πράγματα που κάνατε πάντα, δεν προετοιμάζετε τον εαυτό σας για συνεχή ανάπτυξη».
Ένας από τους ασθενείς του Dr. Batsis ξεκίνησε το γκολφ μετά τη συνταξιοδότησή του, αλλά παράλληλα έμαθε να παίζει και κιθάρα. Δεν είχε ποτέ ασχοληθεί με τη μουσική και δεν θεωρούσε τον εαυτό του «μουσικό», αλλά αυτή η δραστηριότητα του άνοιξε έναν εντελώς νέο κόσμο, σύμφωνα με τον Batsis.
Τώρα, ο συγκεκριμένος ασθενής παίζει κιθάρα και πηγαίνει και σε τοπικές συναυλίες, κάτι που ίσως δεν θα είχε κάνει ποτέ πριν.
Ο Batsis συνιστά να βρείτε ένα χόμπι που θα σας κρατά σωματικά ενεργούς. Όσο λιγότερο κινείστε, τόσο πιο αδύναμοι γίνεστε. Έτσι, οποιαδήποτε δραστηριότητα που σπάει την καθιστική ρουτίνα βοηθά στο να έχετε περισσότερες επιλογές όσο μεγαλώνετε.
Το «κλειδί», όμως, είναι να βρείτε κάτι που σας ευχαριστεί, όχι να πιέσετε τον εαυτό σας να κάνει πράγματα που «υποτίθεται» ότι πρέπει να κάνουν οι ηλικιωμένοι. Αν δεν σας άρεσαν ποτέ τα βιβλία, δύσκολα θα σας κινητοποιήσει το διάβασμα στη συνταξιοδότηση, εξηγεί ο Batsis.
«Οι άνθρωποι πρέπει να βρουν κάτι που τους ενδιαφέρει πραγματικά, γιατί όσο πιο ενδιαφέρον το βρίσκουν, τόσο πιο πρόθυμοι είναι να ασχοληθούν με αυτό», προσθέτει.
Για όσους φροντίζουν ηλικιωμένους, η Burnight προειδοποιεί: μην κάνετε για εκείνους πράγματα που μπορούν να κάνουν μόνοι τους, ανάλογα πάντα με τις δεξιότητες και τους σωματικούς περιορισμούς τους. Η πρόκληση είναι χρήσιμη και απαραίτητη.
Διευρύνετε τον κοινωνικό σας κύκλο
Περίπου μία φορά τον μήνα, η Betty Parker συναντιέται με μια ομάδα που αποκαλεί «οι νεαρές» για να παίξουν canasta, ένα παιχνίδι που τις δίδαξε η ίδια.
Οι «νεαρές» είναι μια παρέα γυναικών γύρω στα 60, τις οποίες γνώρισε μέσω της νύφης της. Παρότι είναι πολύ νεότερες από την ίδια, η Parker εκτιμά τη διαφορετικότητα στις φιλίες της. Αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό, αναφέρει, τώρα που έχει χάσει τον σύζυγό της και άλλους κοντινούς της ανθρώπους.
«Όπως διαφοροποιούμε το χρηματοοικονομικό μας χαρτοφυλάκιο, έτσι πρέπει να διαφοροποιούμε και τον κοινωνικό μας κύκλο», εξηγεί. «Να έχουμε φίλους από διαφορετικές ηλικίες, από τη γειτονιά μας, αλλά και από το παρελθόν μας».
Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε περισσότερη σύνδεση με άτομα από το παρελθόν σας, η Burnight προτείνει να χρησιμοποιήσετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επικοινωνήσετε με ανθρώπους που ίσως έχετε χάσει από τα μάτια σας με τα χρόνια. Οι άνθρωποι συνήθως χαίρονται να ακούσουν νέα από έναν παλιό φίλο, σημειώνει.
Ακόμα και μικρές αλληλεπιδράσεις με έναν γείτονα ή στο καφέ της γειτονιάς μπορεί να οδηγήσουν σε πιο ουσιαστικές σχέσεις, αναφέρει.
Το πιο σημαντικό κομμάτι, όμως, είναι να είστε εσείς ο φίλος, αναφέρει η Burnight. Η μοναξιά είναι επικίνδυνη για τη μακροζωία, γι’ αυτό και η επένδυση στη σύνδεση με άλλους ανθρώπους είναι ουσιαστική.
«Πρέπει να είστε εκείνοι που θα τηλεφωνήσουν για να κανονίσουν μια έξοδο, να θυμηθούν τα γενέθλια, να καθίσουν δίπλα σε κάποιον στο νοσοκομείο ή να τον πάνε για χημειοθεραπεία», εξηγεί.
Ποια είναι η καλύτερη ώρα να πάρετε το πρωινό σας για να έχετε μακροζωία;
Ανακαλύψτε τη χαρά και το νόημα, ακόμη και μέσα στις αλλαγές
Παρόλο που η Betty Parker νιώθει γεμάτη χαρά στα 90 της, αυτό δεν σημαίνει πως όλα ήταν εύκολα.
Όπως λέει, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το τένις εδώ και χρόνια, κάτι που της λείπει πολύ και πλέον χρησιμοποιεί “Π” για να μετακινείται μερικές φορές. Παρ’ όλα αυτά, αυτές οι αλλαγές δεν την εμπόδισαν να γελάει με την οικογένειά της, να περνάει χρόνο στον κήπο της ή ακόμα και να συμμετέχει σε τοπική παρέλαση για την 4η Ιουλίου.
«Οι συνθήκες μας θα αλλάζουν πάντα, και το γήρας φέρνει πολλές προκλήσεις», επισημαίνει η Dr. Burnight. «Αντί να το αρνούμαστε ή να λέμε “η ζωή μου δεν μπορεί να είναι καλή πια μετά από όλα αυτά”, εκείνοι που γερνούν καλά είναι αυτοί που προσαρμόζονται – δηλαδή αποδέχονται και αγκαλιάζουν την αλλαγή».
«Ο τρόπος που προσαρμόζεσαι είναι να αναγνωρίσεις ότι δεν είναι λάθος το να αντιμετωπίζεις δύσκολες καταστάσεις. Το θέμα είναι πώς θα ανταποκριθείς σε αυτές τις δυσκολίες», σημειώνει.
Η έρευνα δείχνει ότι το πώς αντιλαμβάνεστε τη γήρανση επηρεάζει βαθιά τον τρόπο που τελικά γερνάτε.
«Άνθρωποι που πιστεύουν ότι η γήρανση είναι μια περίοδος συνεχούς ανάπτυξης, ζουν κατά μέσο όρο 7,5 χρόνια περισσότερο από όσους σκέφτονται “είμαι γέρος, θα αποσυρθώ και θα πλέκω με τις κυρίες”», εξηγεί η Burnight – εκτός, φυσικά, αν σας αρέσει το πλέξιμο ή θέλετε να το ξεκινήσετε ως νέο χόμπι.
Αντίθετα, προτείνει να στρέψουμε την προσοχή σε όσα έχουμε να προσφέρουμε. Τα στοιχεία δείχνουν ότι όσοι προσφέρουν, δηλώνουν υψηλότερα επίπεδα χαράς, σκοπού και μακροβιότητας.
Σας φαίνονται πολλά για να ξεκινήσετε όλα μαζί; Μην ανησυχείτε. Μπορείτε να ξεκινήσετε από κάτι μικρό.
Ίσως είναι να δώσετε ένα λεμόνι από τη λεμονιά σας σε έναν φίλο ή να προσφερθείτε να προσέξετε τα μικρά παιδιά του γείτονα όσο εκείνος κάνει δουλειές. Ακόμα και το να δημιουργήσετε τέχνη, να φυτέψετε κάτι ή να τηλεφωνήσετε σε κάποιον άρρωστο είναι πράξεις προσφοράς που μπορούν να σας γεμίσουν με σκοπό, εξηγεί η Burnight.
8 καθημερινές συνήθειες που σας γερνούν – Πώς να τις αλλάξετε σε 60 ημέρες
«Το νόημα δεν είναι κάτι μεγάλο – είναι καθημερινό και είναι απόφαση», εξηγεί. «Είναι το να πεις: “Εντάξει, σήμερα πώς θα αξιοποιήσω το γεγονός ότι είμαι ζωντανός και έχω πράγματα να δώσω;”».