Ο καρπός από το δένδρο της ζωής είναι ένα γλυκό, κρεμώδες, λαχταριστό φρούτο, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Έχει περάσει από αρχαίες διατροφικές συνήθειες σε μοντέρνο superfood. Έχει αγαπηθεί ανά τον κόσμο. Ωστόσο, πέρα από τη φυσική του γλυκύτητα, η επιστήμη πλέον αναδεικνύει και εντυπωσιακά οφέλη για την υγεία. Ποιος είναι;
Ποιος είναι το καρπός από το δένδρο της ζωής και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Ο καρπός από το δένδρο της ζωής είναι ένα φρούτο που καλλιεργείται ευρέως σε τροπικές περιοχές και έχει κερδίσει δημοτικότητα παγκοσμίως. Στις δυτικές χώρες, πωλείται συνήθως σε αποξηραμένη μορφή, που ξεχωρίζει από τη ζαρωμένη επιφάνεια και την έντονα γλυκιά του γεύση, ενώ ο φρέσκος καρπός έχει πιο λεία και ζουμερή υφή και πιο έντονο χρώμα, που κυμαίνεται από κόκκινο μέχρι και κίτρινο. Ορισμένες ποικιλίες όπως οι Medjool και Deglet Noor εκτιμώνται ιδιαίτερα για την μαστιχωτή τους υφή, την έντονη γλύκα και την εντυπωσιακή τους θρεπτική αξία.
Φαρμακευτικές χρήσεις του ελαίου από κουκούτσι χουρμά
Σύμφωνα με επιστημονική δημοσίευση του 2019 με τίτλο «Date (Phoenix dactylifera L.) Seed Oil», τα κουκούτσια των χουρμάδων περιέχουν περίπου 10–12% έλαιο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τρόφιμα, καλλυντικά και φάρμακα. Η μελέτη έδειξε πως το έλαιο είναι πλούσιο σε υγιεινά λιπαρά, κυρίως ελαϊκό οξύ (41–48%), καθώς και λινελαϊκό, παλμιτικό, μυριστικό και λαυρικό οξύ.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το έλαιο από κουκούτσι χουρμά (από Phoenix dactylifera) περιέχει υγιεινά λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά, με πιθανές φαρμακευτικές εφαρμογές. Αν και οι περισσότερες μελέτες είναι ακόμη εργαστηριακές ή σε ζώα, ορισμένες μικρές κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους δείχνουν οφέλη για τον διαβήτη και τη φλεγμονή. Κύρια ευρήματα περιλαμβάνουν:
- Αντιμικροβιακή δράση: Καταπολεμά επιβλαβή βακτήρια, μπορεί να λειτουργήσει ως φυσικό συντηρητικό.
- Αντιοξειδωτική δράση και προστασία δέρματος: Προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες και τις βλάβες από ακτινοβολία UV.
- Αντιφλεγμονώδης δράση: Μειώνει δείκτες φλεγμονής σε άτομα με διαβήτη.
- Ρύθμιση σακχάρου αίματος: Βελτιώνει γλυκόζη, HbA1c και αντίσταση στην ινσουλίνη σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.
- Μεταβολικές επιδράσεις: Μελέτες σε ζώα δείχνουν βελτίωση σε επίπεδα χοληστερίνης και λιπιδίων.
Διατροφικά στοιχεία των χουρμάδων
Οι χουρμάδες έχουν εξαιρετικό διατροφικό προφίλ. Επειδή είναι αποξηραμένοι, έχουν περισσότερες θερμίδες από τα περισσότερα φρέσκα φρούτα. Οι θερμίδες τους είναι παρόμοιες με άλλους αποξηραμένους καρπούς, όπως οι σταφίδες και τα σύκα.
Οι περισσότερες θερμίδες των χουρμάδων προέρχονται από υδατάνθρακες. Το υπόλοιπο προέρχεται από μια μικρή ποσότητα πρωτεΐνης. Παρά τις θερμίδες, περιέχουν σημαντικές βιταμίνες, μέταλλα και μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών.
Το σύμβολο της αγνότητας που μπορεί να τονώσει την επιδερμίδα και να ηρεμήσει από το άγχος
Μια μερίδα 100 γραμμαρίων χουρμάδων Medjool περιέχει:
- Θερμίδες: 277
- Υδατάνθρακες: 75 γραμμάρια
- Φυτικές ίνες: 7 γραμμάρια
- Πρωτεΐνη: 2 γραμμάρια
- Κάλιο: 15% ΣΗΠ
- Μαγνήσιο: 13% ΣΗΠ
- Χαλκός: 40% ΣΗΠ
- Μαγγάνιο: 13% ΣΗΠ
- Σίδηρος: 5% ΣΗΠ
- Βιταμίνη B6: 15% ΣΗΠ
Οι χουρμάδες είναι επίσης πλούσιοι σε αντιοξειδωτικά, που μπορεί να συμβάλλουν στα πολλά οφέλη τους για την υγεία.
Χουρμάδες: Οφέλη για την υγεία
1. Είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες
Μια μερίδα 100 γραμμαρίων χουρμάδων προσφέρει σχεδόν 7 g φυτικών ινών, υποστηρίζοντας την υγεία του πεπτικού συστήματος μέσω της πρόληψης της δυσκοιλιότητας και της προώθησης τακτικών κενώσεων. Σε μελέτη, 21 άτομα που κατανάλωναν 7 χουρμάδες καθημερινά για 21 ημέρες παρουσίασαν σημαντικά αυξημένη συχνότητα κενώσεων σε σύγκριση με περιόδους που δεν κατανάλωναν. Οι φυτικές ίνες επίσης επιβραδύνουν την πέψη, βοηθώντας στον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα, γεγονός που εξηγεί και τον χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (GI) του φρούτου.
2. Είναι πλούσιοι σε αντιοξειδωτικά που καταπολεμούν τις ασθένειες
Οι χουρμάδες έχουν μία από τις υψηλότερες περιεκτικότητες σε αντιοξειδωτικά μεταξύ των αποξηραμένων φρούτων, όπως τα σύκα και τα δαμάσκηνα. Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν τα κύτταρα από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες που σχετίζονται με ασθένειες. Κύριες ενώσεις περιλαμβάνουν:
- Φλαβονοειδή – μειώνουν τη φλεγμονή και ίσως μειώσουν τον κίνδυνο για διαβήτη, Αλτσχάιμερ και καρκίνο.
- Καροτενοειδή – υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή υγεία και προστατεύουν από οφθαλμικές διαταραχές όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
- Φαινολικά οξέα – έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και ίσως μειώνουν τον κίνδυνο για καρδιακά νοσήματα και καρκίνο.
3. Μπορεί να προάγουν την υγεία του εγκεφάλου
Έρευνες δείχνουν ότι οι χουρμάδες μπορεί να υποστηρίζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου μειώνοντας φλεγμονώδεις δείκτες όπως η ιντερλευκίνη-6 (IL-6), η οποία σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Μελέτες σε ζώα έδειξαν επίσης πως μειώνουν τη δραστηριότητα του β-αμυλοειδούς, αποτρέποντας την επιβλαβή συσσώρευση πλακών στον εγκέφαλο.
Σε μελέτη, ποντίκια που τράφηκαν με χουρμάδες εμφάνισαν καλύτερη μνήμη, μάθηση και λιγότερες συμπεριφορές άγχους σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Αυτά τα οφέλη για τον εγκέφαλο πιθανόν σχετίζονται με τα φλαβονοειδή αντιοξειδωτικά του φρούτου, αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους.
4. Μπορεί να προάγουν τον φυσικό τοκετό
Μελέτες δείχνουν πως οι χουρμάδες μπορούν να υποστηρίξουν τον τοκετό προς το τέλος της εγκυμοσύνης, προάγοντας τη διαστολή του τραχήλου, μειώνοντας την ανάγκη πρόκλησης τοκετού και συντομεύοντας τη διάρκειά του. Μετα-ανάλυση του 2011 βρήκε ότι γυναίκες που κατανάλωναν χουρμάδες πριν την ημερομηνία τοκετού πέρασαν λιγότερες ώρες σε τοκετό, αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες. Σε μελέτη του 2017 με 154 έγκυες, όσες κατανάλωναν χουρμάδες είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να χρειαστούν πρόκληση τοκετού.
Άλλη μελέτη έδειξε πως γυναίκες που κατανάλωναν 70–76 g ημερησίως από την 37η εβδομάδα, είχαν τοκετό που διήρκεσε περίπου 4 ώρες λιγότερο. Αυτά τα αποτελέσματα ίσως σχετίζονται με ενώσεις που δεσμεύονται με τους υποδοχείς της ωκυτοκίνης, μιμούμενες τις συσπάσεις τοκετού. Οι χουρμάδες περιέχουν επίσης ταννίνες, που διευκολύνουν τις συσπάσεις, καθώς και φυσικά σάκχαρα και θερμίδες που βοηθούν στη διατήρηση της ενέργειας κατά τον τοκετό.
5. Είναι φυσικό γλυκαντικό
Οι χουρμάδες είναι φυσικά πλούσιοι σε φρουκτόζη, η οποία τους δίνει τη χαρακτηριστική γλυκύτητα με γεύση παρόμοια με καραμέλα. Αποτελούν μια υγιεινή εναλλακτική στη λευκή ζάχαρη, προσφέροντας μαζί με τη γλυκύτητα φυτικές ίνες, θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά. Ένας συχνός τρόπος χρήσης είναι η παρασκευή πάστας από χουρμάδες, αναμιγνύοντάς τους με νερό στο μπλέντερ.
Η πάστα αυτή μπορεί να αντικαταστήσει τη ζάχαρη σε συνταγές σε αναλογία 1:1 – για παράδειγμα, 1 φλιτζάνι ζάχαρη = 1 φλιτζάνι πάστα από χουρμάδες. Παρότι είναι πλούσιοι σε θρεπτικά συστατικά, περιέχουν και πολλές θερμίδες και πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο.
6. Μπορεί να προάγουν την υγεία των οστών
Οι χουρμάδες περιέχουν αρκετά μέταλλα, μεταξύ αυτών φώσφορο, ασβέστιο και μαγνήσιο. Όλα αυτά έχουν μελετηθεί για την πιθανή τους συμβολή στην πρόληψη ιατρικών παθήσεων που σχετίζονται με τα οστά, όπως η οστεοπόρωση.
7. Μπορεί να βοηθούν στον έλεγχο του σακχάρου αίματος
Οι χουρμάδες έχουν τη δυνατότητα να βοηθούν στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα λόγω του χαμηλού τους γλυκαιμικού δείκτη, της περιεκτικότητας τους σε φυτικές ίνες και των αντιοξειδωτικών τους. Συνεπώς, η κατανάλωσή τους μπορεί να υποστηρίξει τη διαχείριση του διαβήτη. Προσοχή στην υπερβολική κατανάλωση.
Πηγές: Healthline, Nature Scientific Reports, MDPI, ScienceDirect, Nature Nutrition & Diabetes, Springer Nature Link, ResearchGate