Οι γιατροί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών. Προκαλούν ψηφιακή οφθαλμική κόπωση. Ανησυχητική αύξηση παιδιών με μυωπία.
Τα κινητά τηλέφωνα και οι ηλεκτρονικές συσκευές έχουν εισβάλει δυναμικά στην καθημερινότητά μας, προσφέροντας απεριόριστες δυνατότητες επικοινωνίας, ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Ωστόσο, η αδιάκοπη χρήση τους ειδικά από παιδιά, εγκυμονεί κινδύνους που πολλές φορές περνούν απαρατήρητοι. Γιατροί και ειδικοί δέχονται καθημερινά την ίδια αγωνιώδη ερώτηση από γονείς: «Πόση ώρα μπορεί το παιδί μου να κοιτάζει οθόνη;». Το ερώτημα αυτό δεν είναι τυχαίο∙ πίσω του κρύβεται ένας αυξανόμενος φόβος για τον εθισμό, αλλά και τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.
Η υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών συνδέεται με δύο βασικές κατηγορίες προβλημάτων. Από τη μία, το Digital Eye Strain, δηλαδή η ψηφιακή οφθαλμική κόπωση, που προκαλεί ενοχλήσεις τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Από την άλλη, η συνεχής κοντινή προσήλωση –είτε σε οθόνη κινητού και tablet είτε ακόμη και σε βιβλίο– έχει αποδειχθεί ότι σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση και την επιδείνωση της μυωπίας. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αν η εξάρτηση από τις οθόνες συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, μέχρι το 2051 η Ευρώπη θα μετρά εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά με προβλήματα όρασης.
«Το μόνιμο παράπονο το οποίο έχουμε στα ιατρεία μας, είναι πείτε κάτι για τα κινητά, πείτε κάτι για τις ηλεκτρονικές συσκευές. Πόση ώρα μπορούν να τα χρησιμοποιούν τα παιδιά; Και το ερώτημα αυτό ξέρετε, είναι ένα ερώτημα πανικού, διότι ο εθισμός καθημερινά γίνεται και μεγαλύτερος», ανέφερε ο πρόεδρος του ΙΣΘ Νίκος Νίτσας, σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ) στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ). Ο κ. Νίτσας, επικεντρώθηκε με την ιδιότητα του χειρουργού οφθαλμιάτρου-παιδοφθαλμιάτρου στους κινδύνους της υγείας των παιδιών και εφήβων.
Παιδιά και οθόνες
Η μυωπία είναι μία πάθηση η οποία εξαρτάται από τα γονίδια αλλά όχι μόνο, εξαρτάται και από τον τρόπο ζωής. Σήμερα έχει να κάνει και με τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών.
« Πρέπει τα παιδιά να μην χρησιμοποιούν κινητές συσκευές και tablet και τουλάχιστον 2 ώρες την ημέρα να εκτίθενται στο φως το εξωτερικό», ανέφερε ο πρόεδρος του ΙΣΘ. Πρόσθεσε ότι η Αμερικανική Παιδοοφθαλμολογική Εταιρία συστήνει έλεγχο των παιδιών στη γέννηση, 1, 3 και 5 χρόνων από οφθαλμίατρο.
Δεν θα πρέπει η οθόνη να βρίσκεται πολύ κοντά. «Η θέαση θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 30 cm και πλέον. Εγώ όμως και πάλι λέω ότι αν μπορούμε να είναι μηδενική η θέαση της οθόνης και να έχουμε μια θέαση την τηλεόραση που είναι μακριά, αυτό είναι ακόμα καλύτερο και επιθυμητό. Από εκεί και πέρα, από την οθόνη, επειδή ακριβώς πολλές φορές δε βλεφαρίζουμε συχνά στην οθόνη, μειώνονται οι βλεφαρισμοί μας από 20 το λεπτό στους 8 το λεπτό. Το μάτι αποκτά μια ευαισθησία, μια ξηρότητα, έχουμε τσούξιμο, έχουμε δακρύρροια. Χρειάζεται λοιπόν διάλειμμα, χρειάζεται οπωσδήποτε να υπάρχει τουλάχιστον ανά 30 λεπτά ένα διάλειμμα. Για τους ενήλικες που χρησιμοποιούν οθόνη ο κανόνας 20- 20-20 πρέπει να εφαρμόζεται. Κάθε 20 λεπτά, να βλέπουμε 20 δευτερόλεπτα ένα αντικείμενο το οποίο είναι στα 20 πόδια. Μπορούμε να το επαναλάβουμε αυτό; 20-20-20. Αυτό λοιπόν είναι ο κανόνας. 20-20-20. Έτσι, κάθε 20 λεπτά λοιπόν να κάνουμε ένα διάλειμμα».
Αύξηση των ποσοστών μυωπίας λόγω COVID
Ο κ. Νίτσας αναφέρθηκε στα αποτελέσματα μελετών για την αύξηση των ποσοστών μυωπίας λόγω της COVID και λόγω του ότι τα παιδιά ήταν κλεισμένα στο σπίτι και ήταν πολύ κοντά σε οθόνες. «Έχουμε επίσης εργασίες πολλές οι οποίες αποδεικνύουν ότι υπάρχει ακόμη και ποσοτική αύξηση της μυωπίας ανάλογα με τις ώρες που βρισκόμαστε μπροστά σε μία οθόνη. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι είναι άμεση η συσχέτιση της ανάπτυξης μυωπίας και της χρήσης των οθονών».
Εθισμός: Αύξηση κατά 40% της εξάρτησης από τις οθόνες μετά την πανδημία
Εμείς οι γιατροί πρόσθεσε έχουμε όπλα να αντιμετωπίσουμε την ανάπτυξη της μυωπίας, πέραν των γονιδιακών τα οποία δεν μπορούμε ακόμα να αντιμετωπίσουμε. «Υπάρχουν ειδικά γυαλιά τα οποία συστήνονται πλέον στα παιδιά και ήδη υπάρχουν και στο ελληνικό εμπόριο. Επίσης, πήρε άδεια από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ένα σκεύασμα το οποίο έχει βρεθεί ότι η χρήση του ωφελεί και περιορίζει την ανάπτυξη της μυωπίας. Υπάρχουν, επίσης, ειδικοί φακοί επαφής οι οποίοι πιέζουν το μάτι και έτσι έχουμε μία ας το πούμε όχι σταθεροποίηση, αλλά και ελάττωση της αύξησης της μυωπίας. Είναι πολύ διαφορετικό ένας ενήλικας να έχει 8 βαθμούς μυωπία από ότι να έχει 5. Αν μπορούμε λοιπόν ,την ανοδική καμπύλη κατά την ανάπτυξη του παιδιού αύξησης της μυωπίας εμείς να την περιορίσουμε με διάφορους τρόπους, θα είναι πολύ σημαντικό για την ενήλικη ζωή. Ένα μάτι με 8 βαθμούς μυωπία ενός ενήλικα είναι πολύ πιο ευάλωτο στο να αναπτύξει παθήσεις στην ωχρά κηλίδα, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και άλλες εκφυλιστικές παθήσεις. Και οι πιθανότητες είναι πολύ μικρότερες αν η μυωπία είναι μικρότερη».
Η χρήση είναι διαφορετική από την κατάχρηση
«Πάντοτε η χρήση είναι διαφορετική από την κατάχρηση. Επομένως σίγουρα οι οθόνες είναι στη ζωή μας, η ηλεκτρονική ζωή είναι και αυτή στη ζωή μας, αλλά το να βλέπεις μία παρέα νέων, εφήβων σε μία καφετέρια και αντί να μιλούν μεταξύ τους, να μιλάει ο καθένας με το κινητό του, αυτό καταλαβαίνετε είναι πολύ λυπηρό, ανέφερε ο κ. Νίτσας.
«Θα πρέπει να πούμε στους γονείς ότι τα παιδιά είναι ο καθρέφτης των γονέων. Και όχι μόνο στη διατροφή, όχι μόνο στον τρόπο ζωής, στην καθημερινότητα. Αν ο γονέας είναι όλη μέρα στο χέρι με ένα κινητό, δεν μπορεί να επιβληθεί στο παιδί και να του πει εσύ μην το κάνεις. Και εδώ θα ήθελα να ενημερώσω όλους ότι υπάρχουνε δυο εφαρμογές του gov.gr οι οποίες βοηθούν προς την κατεύθυνση και της παρακολούθησης του τι βλέπει το παιδί, αλλά και της χρονικής, του χρονικού περιορισμού της χρήσης οθόνης. Μπορούν λοιπόν, είναι στα χέρια των συμπολιτών μας αυτά τα εργαλεία για να τους βοηθήσουν. Αλλά το πρώτο πράγμα είναι οι ίδιοι οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί με τον τρόπο ζωής τους».