Ο καρπός που περιέχει περισσότερη καφεΐνη από τον καφέ είναι ένα φρούτο ιδιαίτερα αγαπητό στη Δυτική Αφρική, όπου παίζει σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό και την καθημερινή ζωή. Καταναλώνεται συχνά για την ενίσχυση της ενέργειας. Ποιος είναι και ποια τα οφέλη του για την υγεία;
Ποιος είναι ο καρπός που περιέχει περισσότερη καφεΐνη από τον καφέ και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Ο καρπός που περιέχει περισσότερη καφεΐνη από τον καφέ είναι γνωστός για την υψηλή περιεκτικότητά του σε καφεΐνη, έχει πολιτισμική σημασία σε πολλές χώρες της Δυτικής Αφρικής αντίστοιχη με τη δημοτικότητα του καφέ σε άλλα μέρη του κόσμου.
Αν και ο καρπός κόλα και τα παράγωγά του είναι σχετικά σπάνια στις Ευρώπη και ΗΠΑ, καταναλώνονται ευρέως σε άλλα σημεία του κόσμου. Πέρα από τη παραδοσιακή του χρήση, ο καρπός κόλα εκτιμάται για την πιθανή ικανότητά του να ενισχύει την ενέργεια, την κυκλοφορία, την πέψη και τον μεταβολισμό.
Τελετουργίες και χρήσεις στην παραδοσιακή ιατρική
Σύμφωνα με μελέτη του 2013 με τίτλο «Kola nut: so much more than just a nut», ο καρπός κόλα είναι βαθιά ενσωματωμένος στον πολιτισμό της Δυτικής Αφρικής, λειτουργώντας τόσο ως παραδοσιακό διεγερτικό όσο και ως τελετουργική προσφορά, με χρήσεις που κυμαίνονται από κοινωνικές τελετουργίες έως θεραπείες για την κόπωση. Η μελέτη τονίζει ότι οι καρποί κόλα περιέχουν σημαντικά επίπεδα καφεΐνης και άλλων ενώσεων, γεγονός που τους καθιστά πολιτιστικά σημαντικούς οικονομικούς και ιατρικούς πόρους, πέρα από τον ρόλο τους ως αρωματικοί παράγοντες.
Τι είναι ο καρπός κόλα;
Ο καρπός κόλα είναι τεχνικά ένα φρούτο. Αναπτύσσεται στο δέντρο κόλα, το οποίο είναι ιθαγενές στα τροπικά δάση της Αφρικής. Παραδοσιακά, στους πολιτισμούς της Δυτικής Αφρικής, ο καρπός κόλα ήταν απαραίτητος σε πνευματικές τελετές, ιατρικές πρακτικές και στην καθημερινή ζωή.
«Στις αφρικανικές χώρες, οι άνθρωποι μασούν καρπούς κόλα λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε καφεΐνη, η οποία μπορεί να αυξήσει την ενέργεια και να προσφέρει ώθηση κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας», λέει η διατροφολόγος Julia Zumpano, RD, LD, σύμφωνα με το Cleveland Clinic. «Οι άνθρωποι επίσης μασούν κόλα κατά τη διάρκεια της κοινωνικής συναναστροφής».
Τι γεύση έχει;
Οι φρέσκοι καρποί κόλα έχουν πικρή, στυφή γεύση. Είναι πυκνοί και μαστιχωτοί, με ινώδη υφή. «Στις Η.Π.Α., συνήθως δεν μεγαλώνουμε καταναλώνοντας πικρές τροφές, οπότε γενικά δεν απολαμβάνουμε τις πικρές γεύσεις», σημειώνει η Zumpano. «Σε άλλα μέρη του κόσμου, οι άνθρωποι δεν έχουν πρόβλημα να μασούν καθημερινά καρπό κόλα, αλλά μπορεί να μην είναι συμβατός με τον δικό σας ουρανίσκο». Ωστόσο, η γεύση του μαλακώνει κάπως όταν αποξηραίνεται ή ψήνεται.
Πόση καφεΐνη περιέχει;
Ο καρπός κόλα περιέχει περίπου 2% έως 3% καφεΐνη. Ένας μόνο καρπός μπορεί να περιέχει έως και τη διπλάσια ποσότητα καφεΐνης από ένα τυπικό φλιτζάνι καφέ, το οποίο έχει κατά μέσο όρο περίπου 100 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης. Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) συνιστά στους ενήλικες να περιορίζουν την ημερήσια πρόσληψη καφεΐνης στα 400 χιλιοστόγραμμα.
Αν μασήσετε καρπό κόλα, δεν προσλαμβάνετε την καφεΐνη όλη μαζί, επειδή είναι πυκνός. Χρειάζεται χρόνος — και αρκετή δύναμη στη γνάθο — για να μασήσετε πλήρως έναν καρπό κόλα.
Ποια προϊόντα το περιέχουν;
Εδώ εμφανίζεται ο οικείος όρος «κόλα» (ή «κόλα» στα αγγλικά “cola”). Στο παρελθόν, οι Ευρωπαίοι δημιούργησαν σοκολάτα κόλα και αλκοολούχα σκευάσματα με κόλα για ιατρική χρήση. Στις Η.Π.Α., οι άνθρωποι επίσης κατανάλωναν κόλα για διάφορες παθήσεις και, το 1886, ένας γιατρός δημιούργησε ένα «τονωτικό για τον εγκέφαλο», ένα αναψυκτικό με κόκκινη ετικέτα που είναι παγκοσμίως διαδεδομένο μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, σήμερα οι δημοφιλείς μάρκες αναψυκτικών δεν περιέχουν πλέον εκχύλισμα καρπού κόλα. «Ένα κατάστημα βιολογικών τροφών ίσως είναι το μόνο μέρος όπου μπορείτε να βρείτε καρπό κόλα», λέει η Zumpano. «Είναι πιο πιθανό να το βρείτε αποξηραμένο, με τη μορφή εκχυλίσματος ή κάψουλας».
Οφέλη για την υγεία από τον καρπό κόλα
Έχουν διατυπωθεί πολλοί ισχυρισμοί για τις θεραπευτικές ιδιότητες του καρπού κόλα. Ωστόσο, δεν υπάρχει έρευνα που να επιβεβαιώνει τους περισσότερους από αυτούς, όπως για τη θεραπεία του άσθματος, προβλημάτων στα μάτια ή πεπτικών παθήσεων.
«Τα γνωστά οφέλη του καρπού κόλα είναι ουσιαστικά τα οφέλη της καφεΐνης που περιέχει», διευκρινίζει η Zumpano. «Υπάρχουν όμως άλλα προϊόντα που περιέχουν καφεΐνη και είναι πιο εύκολο να τα βρείτε από τον καρπό κόλα».
Αν μπορέσετε να προμηθευτείτε καρπούς κόλα ή μπουκάλι εκχυλίσματος κόλα, ίσως σας βοηθήσει να ενισχύσετε την:
- Κυκλοφορία
- Πέψη
- Ενεργειακά επίπεδα
- Μεταβολισμό
Οι διεγερτικές ιδιότητες της καφεΐνης στους καρπούς κόλα μπορεί επίσης να καταστείλουν την όρεξη και να βοηθήσουν στην ανακούφιση από πονοκεφάλους. Έρευνα δείχνει ότι το εκχύλισμα καρπού κόλα μπορεί να έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες, ιδιαίτερα κατά των βακτηρίων που προκαλούν οδοντικά προβλήματα.
Υπάρχουν παρενέργειες από την κατανάλωση καρπού κόλα;
«Η καφεΐνη είναι διεγερτικό και οι καρποί κόλα περιέχουν υψηλή συγκέντρωση αυτής της ουσίας», λέει η Zumpano. «Η υπερβολική κατανάλωση καρπού κόλα θα σας κάνει να νιώσετε σαν να ήπιατε έναν εσπρέσο παραπάνω».
Πιθανές παρενέργειες από υπερβολική κατανάλωση καρπού κόλα περιλαμβάνουν:
- Άγχος και νευρικότητα
- Ζάλη
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση
- Καούρα λόγω αυξημένης παραγωγής γαστρικού οξέος
- Αυξημένη ούρηση και αφυδάτωση
- Αϋπνία
- Ταχυκαρδία
Τι θα συμβεί στο σώμα σας αν τρώτε τα κουκούτσια από το καρπούζι;
Ο FDA κατατάσσει τον καρπό κόλα και το εκχύλισμά του ως «γενικά ασφαλή». Ωστόσο, αν δοκιμάσετε προϊόντα με καρπό κόλα, να έχετε επίγνωση της πιθανότητας υπερβολικής πρόσληψης καφεΐνης μέσα στην ημέρα — η καφεΐνη παραμένει στον οργανισμό για αρκετές ώρες. Ίσως μετανιώσετε τον απογευματινό καρπό κόλα αν έχετε ήδη πιει λάτε με τριπλό εσπρέσο το πρωί.
Πηγές: Cleveland Clinic, Healthline, JBM, PMC, ResearchGate