Το ρόφημα των αυτοκρατόρων της Κίνας ενισχύει το ανοσοποιητικό, υποστηρίζει τον εγκέφαλο, ενισχύει την καρδιά και μας δίνει ενέργεια. Ποιο είναι και ποια τα οφέλη του για την υγεία;
Ποιο είναι το ρόφημα των αυτοκρατόρων της Κίνας και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Το ρόφημα των αυτοκρατόρων της Κίνας ξεχωρίζει ως μία από τις πιο δημοφιλείς και ευέλικτες επιλογές. Συχνά απολαμβάνεται μόνο του, ζεστό ή κρύο, αλλά χρησιμεύει και ως βάση για άλλα, πιο αρωματικά μείγματα.
«Το μαύρο τσάι είναι ένας τύπος τσαγιού που προέρχεται από την Κίνα και παρασκευάζεται από το φυτό Camellia sinensis—το ίδιο φυτό από το οποίο παρασκευάζονται το λευκό, το πράσινο και το οolong τσάι», εξηγεί η Jamie Adams, MS, RDN, RPYT, διαιτολόγος, σύμφωνα με το Real Simple. Αυτό που ξεχωρίζει το μαύρο τσάι είναι η παραγωγή του μέσω της οξείδωσης.
«Η διαδικασία οξείδωσης περιλαμβάνει την έκθεση των φύλλων τσαγιού στον αέρα, επιτρέποντας στα ένζυμα να μεταμορφώσουν τις φυσικές τους ενώσεις, γεγονός που βαθαίνει τη γεύση και το χρώμα του», λέει η Αμερικανή Samina Kalloo, RDN, CDN, διαιτολόγος, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Πέρα από τη πλούσια γεύση και την προσαρμοστικότητά του, το μαύρο τσάι προσφέρει εντυπωσιακά οφέλη για την υγεία που αξίζει να εξερευνήσετε.
Διαφορετικές ποικιλίες και η θρεπτική τους αξία
Σύμφωνα με το άρθρο του 2024 με τίτλο «Research on the influence of diverse tea varieties on disease and exercise regulation», διαφορετικοί τύποι τσαγιού έχουν διακριτές χημικές συνθέσεις—όπως κατεχίνες, αλκαλοειδή και πολυσακχαρίτες—που τους επιτρέπουν να ρυθμίζουν πρωτεΐνες σχετικές με το μεταβολισμό λιπιδίων και να υποστηρίζουν την πρόληψη ασθενειών, την ανάρρωση από άσκηση και αντιοξειδωτικές δράσεις.
Η μελέτη καταλήγει ότι η ενσωμάτωση διαφόρων τύπων τσαγιού στην καθημερινή ζωή μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες, να υποστηρίξει την καρδιαγγειακή υγεία, να μειώσει τη φλεγμονή και ενδεχομένως να μετριάσει τους κινδύνους καρκίνου ενώ βελτιώνει τη ρύθμιση της άσκησης.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα αληθινά τσάγια (από Camellia sinensis) και τα φυτικά αφεψήματα διαφέρουν σε θρεπτικά προφίλ και επιδράσεις στην υγεία—το πράσινο τσάι και το matcha είναι πλουσιότερα σε κατεχίνες (EGCG) και L-θεανίνη, το μαύρο τσάι ξεχωρίζει για τις θεαφλαβίνες και την καφεΐνη, ενώ το οolong και το λευκό τσάι προσφέρουν μέτρια αντιοξειδωτικά.
- Πράσινο τσάι: Υψηλό σε EGCG και L-θεανίνη. Συνδεδεμένο με μέτριες μειώσεις στην LDL χοληστερόλη/αρτηριακή πίεση και πιθανές γνωστικές ωφέλειες—αν και οι εμφανείς επιδράσεις στην απώλεια βάρους παραμένουν αβέβαιες.
- Μαύρο τσάι: Πλούσιο σε θεαφλαβίνες και πολυφαινόλες με παρόμοια καφεΐνη με το πράσινο. Έχει δείξει υποστήριξη στην καρδιακή υγεία, τον γλυκαιμικό έλεγχο και την εγρήγορση.
- Οolong & λευκό τσάι: Μερικώς οξειδωμένα (oolong) ή ελάχιστα επεξεργασμένα (λευκό). Μέτριες πολυφαινόλες και αμινοξέα που συμβάλλουν σε αντιοξειδωτικές, γαστρεντερικές, λιπο-μειωτικές και στρες-μειωτικές επιδράσεις.
- Matcha: Σκόνη ολόκληρου φύλλου που παρέχει συμπυκνωμένες κατεχίνες, θεανίνη, χλωροφύλλη και αμινοξέα umami· η έρευνα υπογραμμίζει βελτιωμένα καρδιαγγειακά, γνωστικά και αντιφλεγμονώδη οφέλη.
- Τσάι ιβίσκου: Χωρίς καφεΐνη, πλούσιο σε ανθοκυανίνες και βιταμίνη C. Μετα-αναλύσεις επιβεβαιώνουν την ικανότητά του να μειώνει την αρτηριακή πίεση, LDL, τη γλυκόζη νηστείας και να προάγει την απώλεια βάρους σε διαβητικούς ή υπερτασικούς πληθυσμούς.
- Τσάγια τζίντζερ, χαμομηλιού, κουρκουμά: Δείχνουν υποστήριξη στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, μείωση φλεγμονής και μέτρια βελτίωση γλυκαιμικών και λιπιδικών δεικτών. Τα στοιχεία για το τζίντζερ είναι μικτά, ενώ το χαμομήλι και ο κουρκουμάς (κουρκουμίνη) παρουσιάζουν υποσχόμενα αποτελέσματα.
Οφέλη για την υγεία
1. Ενισχύει το ανοσοποιητικό
Οι φυτικές ενώσεις που βρίσκονται στο μαύρο τσάι παρουσιάζουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι οποίες μπορούν να ενισχύσουν την υγεία του ανοσοποιητικού. «Τα αντιοξειδωτικά λειτουργούν αφαιρώντας τις ελεύθερες ρίζες στο σώμα και καταπολεμώντας τη βλάβη στα κύτταρα, που και τα δύο μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής και του κινδύνου χρόνιων ασθενειών», λέει η Adams.
«Αυτά τα ισχυρά αντιοξειδωτικά σχηματίζονται κατά τη διαδικασία της οξείδωσης», προσθέτει η Kalloo. Στην πραγματικότητα, μελέτη βρήκε ότι η κατανάλωση μεγαλύτερης ποικιλίας τροφών πλούσιων σε φλαβονοειδή, συμπεριλαμβανομένου του μαύρου τσαγιού, μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα από κάθε αιτία και τον κίνδυνο καρκίνου και άλλων χρόνιων ασθενειών από 6% έως 20%.
2. Βελτιώνει τη συγκέντρωση και την εγρήγορση
Το μαύρο τσάι συχνά επιλέγεται το πρωί για την ενίσχυση με καφεΐνη που ξεκινά τη μέρα. Και ενώ πολλοί γνωρίζουν την περιεκτικότητα σε καφεΐνη του μαύρου τσαγιού, ίσως δεν ξέρουν ότι περιέχει και ένα αμινοξύ που ονομάζεται L-θεανίνη.
«Η καφεΐνη και η L-θεανίνη μπορεί να βελτιώσουν την εγρήγορση και την γνωστική απόδοση», εξηγεί η Adams. Πρόσφατη έρευνα επιβεβαιώνει αυτή την άποψη, υπογραμμίζοντας πώς ο συγκεκριμένος συνδυασμός θρεπτικών βοηθά στη νοητική διαύγεια.
3. Ενισχύει την καρδιακή υγεία
Οι πολυφαινόλες στο μαύρο τσάι είναι ωφέλιμες ακόμη και για όσους έχουν ανησυχίες για την καρδιά ή θέλουν να τις αποφύγουν. «Μόνο δύο φλιτζάνια την ημέρα μπορούν να παρέχουν 400 έως 600 χιλιοστόγραμμα φλαβαν-3-όλης, την προτεινόμενη ημερήσια δόση για υποστήριξη της καρδιακής υγείας», λέει η Kalloo.
Αυτές οι φυτικές ενώσεις υποστηρίζουν την καρδιακή υγεία προάγοντας υγιή επίπεδα χοληστερίνης και ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. «Μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών βρήκε ότι τα συμπληρώματα διατροφής με μαύρο τσάι μείωσαν σημαντικά τόσο την συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου», εξηγεί η Adams.
4. Ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα
Αν η ρύθμιση του σακχάρου ή η πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 είναι προτεραιότητα, το μαύρο τσάι μπορεί να παίξει υποστηρικτικό ρόλο. «Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι το μαύρο τσάι μπορεί να προσφέρει αρκετά οφέλη για τη ρύθμιση του σακχάρου», αναφέρει η Adams, συμπεριλαμβανομένης μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης δοκιμής. «Η τακτική κατανάλωση μαύρου τσαγιού έχει επίσης συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2», προσθέτει η Kalloo.
5. Υποστηρίζει την υγεία του εντέρου
Η κατανάλωση μαύρου τσαγιού μπορεί να βελτιώσει και την υγεία του εντέρου. Για παράδειγμα, μελέτη του 2023 βρήκε ότι η κατανάλωση μαύρου τσαγιού συνδέεται με βελτιωμένη χλωρίδα του εντέρου, υποστηρίζοντας την πεπτική υγεία, καθώς και όλα τα άλλα οφέλη που σχετίζονται με ένα ανθηρό μικροβίωμα, συμπεριλαμβανομένων της υγείας του ανοσοποιητικού και του εγκεφάλου.
6. Συμβάλλει στην ενυδάτωση
Παραδόξως, το μαύρο τσάι μπορεί πραγματικά να συμβάλει στις καθημερινές σας ανάγκες ενυδάτωσης. «Τόσο το καφεϊνούχο όσο και το χωρίς καφεΐνη μαύρο τσάι μπορούν απόλυτα να μετρήσουν στην ημερήσια πρόσληψη υγρών σας. Όταν καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες, τα καφεϊνούχα ροφήματα όπως το τσάι είναι το ίδιο ενυδατικά με το νερό. Τα υγρά που λαμβάνετε από το τσάι συνήθως υπερτερούν οποιασδήποτε ήπιας διουρητικής επίδρασης της καφεΐνης», εξηγεί η Kalloo.
Ωστόσο, είναι κρίσιμο να μην το παρακάνετε με το μαύρο τσάι στην προσπάθεια να καλύψετε τους στόχους υγρών. «Είναι σημαντικό να το καταναλώνετε με μέτρο, καθώς η υπερβολική πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως αϋπνία ή αυξημένο καρδιακό ρυθμό», λέει η Adams—αν και αυτές οι επιδράσεις εμφανίζονται μόνο με υπερβολική κατανάλωση μαύρου τσαγιού.
Διατροφή και άνοια: Η δίαιτα που μειώνει τον κίνδυνο κατά 25%
«Το τσάι με καφεΐνη περιέχει περίπου 50 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης ανά φλιτζάνι, και τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν επηρεάζει την ενυδάτωση με πρόσληψη έως 400 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης ημερησίως ή το ισοδύναμο οκτώ φλιτζανιών τσαγιού», εξηγεί η Kalloo.
Πηγές: Real Simple, Endocrine Abstracts, MNT, ARCC Journals, ResearchGate, Nutrition Source