Μια νέα μελέτη επανεξετάζει τον ρόλο του βουτύρου και του τυριού στη διατροφή, αμφισβητώντας την ανάγκη να αποφεύγονται τα κορεσμένα λιπαρά και ρίχνοντας φως σε δεδομένα που αλλάζουν όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Βούτυρο, τυρί και άλλα κορεσμένα λιπαρά ίσως να μην κάνουν τόσο κακό, σύμφωνα με μελέτη
Αυτό που γνωρίζουμε ήδη και επιβεβαιώνει και το επιστημονικό Journal Current Opinion in Endocrinology, Diabetes and Obesity, είναι ότι τα κορεσμένα λιπαρά θεωρούνται επιβλαβή κυρίως επειδή αυξάνουν τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης, συμβάλλοντας έτσι στον κίνδυνο αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου. Συγκεκριμένα, μια διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά ανεβάζει τις συγκεντρώσεις των λιποπρωτεϊνών LDL και άλλων αθηρογόνων σωματιδίων, ενώ μπορεί να επηρεάζει και άλλες οδούς όπως η φλεγμονή, ο καρδιακός ρυθμός, η αιμόσταση και η λειτουργία της HDL. Οι οδηγίες υγείας συνιστούν περιορισμό τους σε <10% της συνολικής ημερήσιας ενέργειας για υγιείς και ακόμα λιγότερο για άτομα με υπερχοληστερολαιμία.
Ωστόσο, μια νέα μελέτη του Annals of Internal Medicine, έρχεται να μας τονίσει ότι η μείωση των κορεσμένων λιπαρών δεν μειώνει απαραίτητα τον κίνδυνο θανάτου για τους περισσότερους ανθρώπους.
Τα κορεσμένα λιπαρά, που βρίσκονται φυσικά στο βούτυρο, το τυρί και το κόκκινο κρέας, έχουν δαιμονοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, με ισχυρισμούς ότι φράζουν τις αρτηρίες και αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών.
Η υψηλή πρόσληψη έχει θεωρηθεί εδώ και καιρό ως ένας από τους βασικότερους παράγοντες κακής καρδιαγγειακής υγείας.
Οι συστάσεις του Εθνικού Συστήματος Υγείας του Ην. Βασιλείου (NHS) αναφέρουν ότι οι άνδρες δεν πρέπει να καταναλώνουν περισσότερα από 30g ημερησίως και οι γυναίκες όχι περισσότερα από 20g, με τη λιγότερη ποσότητα να θεωρείται γενικά καλύτερη.
Μια ανασκόπηση 17 μεγάλων κλινικών δοκιμών διαπίστωσε ελάχιστο έως καθόλου όφελος από τη μείωση των κορεσμένων λιπαρών για άτομα με χαμηλό ή μέτριο καρδιαγγειακό κίνδυνο, σε χρονικό διάστημα πέντε ετών.
Όπου παρατηρήθηκαν οφέλη, αυτά εμφανίστηκαν κυρίως σε άτομα υψηλού κινδύνου και σχετίζονταν με την αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών με πολυακόρεστα λιπαρά και όχι απλώς με τη μείωση της συνολικής πρόσληψης λίπους, ανέφεραν οι ειδικοί.
Η ανασκόπηση, η οποία δημοσιεύθηκε στο Annals of Internal Medicine, ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 66.000 συμμετέχοντες σε μελέτες διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών, συγκρίνοντας διατροφές με μειωμένα κορεσμένα λιπαρά και διαφορετικά είδη διατροφικών υποκατάστατων.
Συνολικά, η μείωση των κορεσμένων λιπαρών οδήγησε σε σημαντική μείωση της συνολικής χοληστερόλης και της λεγόμενης «κακής» LDL χοληστερόλης.
Προειδοποιητικά σημάδια καρδιακού προβλήματος
Αυτό συμβαίνει επειδή τα κορεσμένα λιπαρά μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα του ήπατος να απομακρύνει την LDL χοληστερόλη από την κυκλοφορία του αίματος, επιτρέποντας τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες, περιορίζοντας τη ροή του αίματος και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.
Ωστόσο, σε άτομα με χαμηλό αρχικό καρδιαγγειακό κίνδυνο, αυτές οι βελτιώσεις στα επίπεδα χοληστερόλης δεν μεταφράστηκαν σε λιγότερα εμφράγματα ή θανάτους σε διάστημα πέντε ετών.
Οι συγγραφείς κατέληξαν:
«Για άτομα με χαμηλό αρχικό καρδιαγγειακό κίνδυνο, οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στη μείωση ή τροποποίηση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών έχουν ελάχιστο ή καθόλου όφελος όσον αφορά τη θνησιμότητα και τα καρδιαγγειακά συμβάντα σε χρονικό διάστημα πέντε ετών. Σε άτομα με υψηλό αρχικό κίνδυνο, η μείωση των κορεσμένων λιπαρών πιθανώς προσφέρει σημαντικό όφελος όσον αφορά τη συνολική θνησιμότητα και τα μη θανατηφόρα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια».
Πρόσθεσαν επίσης ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί η επίδραση της αντικατάστασης των κορεσμένων λιπαρών με πρωτεΐνες και όχι μόνο με υδατάνθρακες, ώστε να αντικατοπτρίζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια η σύγχρονη διατροφή.
Πρόβλημα στο συκώτι: Ποια λάδια μπορεί να προκαλούν φλεγμονή – Ποια να επιλέγουμε
Περιορισμοί της μελέτης
Ωστόσο, η καθηγήτρια Nita Forouhi, ειδικός στη δημόσια υγεία και τη διατροφή από το University of Cambridge, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, κάλεσε σε προσοχή.
Επισήμανε ότι η ανάλυση δεν εξέτασε τα αποτελέσματα σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, πάνω από δέκα χρόνια, που αποτελεί και το συνηθέστερο χρονικό πλαίσιο για την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
«Για αυτόν τον λόγο, θα ήταν πρόωρο να τροποποιηθούν οι ισχύουσες διατροφικές οδηγίες που συνιστούν η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών να παραμένει κάτω από το 10% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης», δήλωσε.
Η καθηγήτρια Forouhi υπογράμμισε επίσης ότι δεν λειτουργούν όλα τα κορεσμένα λιπαρά με τον ίδιο τρόπο στον οργανισμό.
«Τα κορεσμένα λιπαρά από κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικές επιδράσεις από εκείνα που βρίσκονται σε ζυμωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα», εξήγησε.
«Η προσοχή πρέπει να μετακινηθεί από τα θρεπτικά συστατικά καθαυτά στις τροφές από τις οποίες προέρχονται».
7 αντιφλεγμονώδη λιπαρά που πρέπει να καταναλώνετε, σύμφωνα με ειδικό
Τι λένε άλλες έρευνες για το θέμα
Ο καθηγητής Tom Sanders, ειδικός στη διατροφή και διαιτολογία από το King’s College London, ανέφερε ότι οι γενικές διατροφικές οδηγίες προς τον πληθυσμό έχουν σχεδιαστεί για να μειώνουν τα μέσα επίπεδα χοληστερόλης, επειδή αυτό επιβραδύνει την εξέλιξη των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Sanders, αυτή η προσέγγιση έχει συμβάλει σε σημαντική μείωση των επιπέδων της «κακής» LDL χοληστερόλης τα τελευταία 50 χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει ότι «η διατήρηση χαμηλής πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών είναι ευεργετική για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων, όχι μόνο για όσους έχουν υψηλό κίνδυνο αλλά και για ολόκληρο τον πληθυσμό».
Άλλες έρευνες έχουν δείξει πόσο γρήγορα μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά μπορεί να βλάψει την υγεία.
Σε μία μελέτη, ερευνητές από το University of Oxford ζήτησαν από εθελοντές να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από κέικ, μπισκότα και άλλα τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, ενώ μια ομάδα σύγκρισης κατανάλωσε τον ίδιο αριθμό θερμίδων από πιο υγιεινά λιπαρά, όπως nuts, salmon και mackerel.
Αν και και οι δύο ομάδες πήραν βάρος, όσοι κατανάλωναν κορεσμένα λιπαρά παρουσίασαν ταχεία επιδείνωση βασικών δεικτών υγείας. Τα συνολικά και τα «κακά» επίπεδα χοληστερόλης τους αυξήθηκαν περίπου κατά 10%.
Η ποσότητα λίπους που αποθηκεύτηκε στο ήπαρ αυξήθηκε επίσης περίπου κατά 20%, μια αλλαγή που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για ηπατική νόσο, διαβήτη τύπου 2 και καρδιοπάθεια.
Αντιθέτως, οι συμμετέχοντες που κατανάλωσαν την ίδια ποσότητα λίπους με τη μορφή πολυακόρεστων λιπαρών είδαν βελτιώσεις στην υγεία τους. Τα επίπεδα LDL χοληστερόλης μειώθηκαν κατά περίπου 10%, ενώ τα αποθέματα ενέργειας στην καρδιά αυξήθηκαν.
Ανατροπή δεδομένων: Αυξάνουν τα ωμέγα-3 τη φλεγμονή; Ανησυχητική μελέτη
Το λίπος είναι σημαντικό για την υγεία
Το λίπος θεωρείται ουσιώδες μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής, καθώς βοηθά τον οργανισμό να απορροφά βασικές βιταμίνες, ενώ τα πιο υγιεινά λιπαρά είναι επίσης γνωστό ότι μειώνουν τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης.
Το NHS συμβουλεύει τους ανθρώπους να δίνουν προτεραιότητα στα ακόρεστα λιπαρά, αν και αναφέρει ότι οι περισσότεροι λαμβάνουν ήδη αρκετά μέσω της καθημερινής τους διατροφής.
Μια εξαίρεση είναι τα λιπαρά ψάρια, με τους ενήλικες να συμβουλεύονται να καταναλώνουν τουλάχιστον μία μερίδα την εβδομάδα από τρόφιμα όπως σολομό και σκουμπρί, ώστε να αυξήσουν την πρόσληψη των ωφέλιμων για την καρδιά ωμέγα-3 λιπαρών οξέων.