Το πρώτο στον κόσμο εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA για το μελάνωμα δοκιμάζεται αυτή την περίοδο σε Βρετανούς ασθενείς, ενώ, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, μπορεί να αλλάξει το τοπίο στη θεραπεία του καρκίνου.
Το εμβόλιο είναι ατομικά κατασκευασμένο χρησιμοποιώντας τη συγκεκριμένη γενετική σύνθεση του όγκου του κάθε ασθενούς, δίνοντάς του τις καλύτερες πιθανότητες ίασης. Λειτουργεί λέγοντας στο σώμα να κυνηγήσει καρκινικά κύτταρα και να αποτρέψει την επανεμφάνιση της θανατηφόρας ασθένειας.
Σύμφωνα με τα πρώιμα αποτελέσματα του εμβολίου -που αναπτύχθηκε από τους φαρμακευτικούς κολοσσούς Moderna και MSD- διαπιστώθηκε ότι βελτίωσε δραστικά τις πιθανότητες επιβίωσης της πιο θανατηφόρας μορφής καρκίνου του δέρματος.
Το εμβόλιο που θα αλλάξει τη ζωή των ασθενών με μελάνωμα και άλλους καρκίνους
Τώρα το University College London Hospitals NHS Foundation Trust (UCLH) φτάνει στην τελική φάση των δοκιμών της θεραπείας, η οποία -οι επιστήμονες ελπίζουν ότι- θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για να σταματήσει τον καρκίνο του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστης και των νεφρών.
Το νέο εμβόλιο, το οποίο πρόκειται να δοκιμαστεί σε περίπου 1.100 ασθενείς παγκοσμίως, είναι μια εξατομικευμένη θεραπεία νεοαντιγόνων (INT) και μερικές φορές αναφέρεται ως εμβόλιο κατά του καρκίνου. Έχει σχεδιαστεί για να ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να μπορεί να αντισταθεί στον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου και όγκου του ασθενούς.
Γνωστό ως mRNA-4157 (V940), στοχεύει τα νεοαντιγόνα των όγκων, τα οποία εκφράζονται από τους όγκους και είναι ξεχωριστά για κάθε ασθενή. Αυτοί οι δείκτες μπορούν ενδεχομένως να αναγνωριστούν από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το εμβόλιο φέρει κωδικοποίηση για έως και 34 νεοαντιγόνα και ενεργοποιεί μια αντικαρκινική ανοσολογική απόκριση που βασίζεται στις μοναδικές μεταλλάξεις στον καρκίνο ενός ασθενούς.
Η Δρ. Heather Shaw, συντονίστρια της δοκιμής στη Βρετανία, περιέγραψε το εμβόλιο ως «ένα από τα πιο συναρπαστικά πράγματα που έχουμε δει εδώ και πολύ καιρό».
«Νομίζω ότι υπάρχει πραγματική ελπίδα ότι αυτά τα εμβόλια θα αλλάξουν το παιχνίδι στην ανοσοθεραπεία. Ψάχναμε πολύ καιρό για κάτι που θα ήταν πρόσθετο στις ανοσοθεραπείες που ήδη έχουμε -οι οποίες γνωρίζουμε ότι μπορούν να αλλάξουν τη ζωή των ασθενών- αλλά με κάτι που έχει ένα αποδεκτό προφίλ παρενεργειών. Και αυτές οι θεραπείες φαίνονται να προσφέρουν αυτή την υπόσχεση».
Πώς λειτουργεί το εμβόλιο
Για τη δημιουργία του εμβολίου, αφαιρείται ένα δείγμα όγκου κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης του ασθενούς. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες αναλύουν την αλληλουχία των γονιδίων του όγκου για να αναγνωρίσουν πρωτεΐνες που παράγονται από καρκινικά κύτταρα, γνωστές ως νεοαντιγόνα, που θα πυροδοτήσουν μια ανοσολογική απόκριση.
Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός εξατομικευμένου εμβολίου mRNA που λέει στον οργανισμό του ασθενούς να δημιουργήσει Τ κύτταρα για να καταπολεμήσει τη συγκεκριμένη υπογραφή μετάλλαξης των όγκων.
Τα Τ-κύτταρα στη συνέχεια επιτίθενται στον όγκο, σκοτώνοντας τα καρκινικά κύτταρα, ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να αναγνωρίσει τυχόν μελλοντικά κύτταρα και να τα εξοντώσει για να αποτρέψει να σταματήσει την επιστροφή του καρκίνου.
«Αυτή είναι πολύ μια εξατομικευμένη θεραπεία και είναι πολύ πιο “έξυπνη” από ένα απλό εμβόλιο. Είναι απολύτως προσαρμοσμένη στον ασθενή. Δεν μπορούμε να το δώσουμε στον επόμενο ασθενή γιατί δεν θα λειτουργήσει. Μπορεί οι ασθενείς να έχουν κάποια κοινά αντιγόνα, αλλά είναι πιθανό να έχουν δικά τους μεμονωμένα αντιγόνα που είναι σημαντικά για τον όγκο τους και επομένως, είναι πραγματικά εξατομικευμένο», πρόσθεσε η Δρ. Shaw.
Στο μισό ο κίνδυνος θανάτου ή υποτροπής σε ασθενείς που έλαβαν εμβόλιο και ανοσοθεραπεία
Στοιχεία από μια μικρότερη δοκιμή φάσης 2 που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο διαπίστωσαν ότι άτομα με σοβαρά μελανώματα υψηλού κινδύνου που έλαβαν το εμβόλιο μαζί με την ανοσοθεραπεία Keytruda της MSD είχαν σχεδόν τις μισές (49%) πιθανότητες να πεθάνουν ή να επανεμφανιστεί ο καρκίνος τους μετά από τρία χρόνια, σε σύγκριση με εκείνους στους οποίους δόθηκε μόνο η ανοσοθεραπεία.
Οι ασθενείς λάμβαναν ένα χιλιοστόγραμμο του εμβολίου mRNA κάθε τρεις εβδομάδες για το πολύ εννέα δόσεις και 200 χιλιοστόγραμμα Keytruda κάθε τρεις εβδομάδες (μέγιστη 18 δόσεις) για περίπου ένα χρόνο. Η παγκόσμια δοκιμή φάσης 3 θα περιλαμβάνει πλέον ένα ευρύτερο φάσμα ασθενών.
Η Βασιλική Καραντζά, αναπληρώτρια αντιπρόεδρος της MSD Research Laboratories, δήλωσε: «Αυτή η δοκιμή καταδεικνύει τις συνεχείς προσπάθειές μας για την προώθηση νέων θεραπευτικών επιλογών για ασθενείς με μελάνωμα και προσβλέπουμε στην επέκταση του ολοκληρωμένου προγράμματος κλινικής ανάπτυξης σε πρόσθετους τύπους όγκων».