Νέο φάρμακο σταματά τη γήρανση και η θεραπεία με αυτό μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση κοινών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής στους γηραιότερους.
Νέο «αντινεκρωτικό» φάρμακο στοχεύει τον κυτταρικό θάνατο, αντιστρέφει τη γήρανση και καταπολεμά τις ασθένειες
Οι ερευνητές έχουν αναπτύξει ένα πρωτοποριακό φάρμακο που στοχεύει στη διακοπή της ανθρώπινης γήρανσης και ενδεχομένως στην αναστροφή της ζημιάς που προκαλείται από τον κυτταρικό θάνατο, με κλινικές δοκιμές να προγραμματίζονται για αργότερα μέσα στο έτος. Ο κυτταρικός θάνατος συμβαίνει φυσικά στο σώμα και έχει διάφορες μορφές, συμπεριλαμβανομένης της νέκρωσης – μιας επιβλαβούς, μη ρυθμισμένης διαδικασίας όπου τα κύτταρα διογκώνονται, ρήγνυνται και απελευθερώνουν το περιεχόμενό τους, οδηγώντας συχνά σε χρόνια φλεγμονή και γενετική αστάθεια.
Αυτή η μορφή κυτταρικού θανάτου συνδέεται με πολλές ασθένειες, όπως το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον, ο καρκίνος και η νεφρική νόσος. Πρωτοποριακή μελέτη υπό την ηγεσία της Dr Carina Kern, πρώην γενετίστριας στο UCL και CEO της LinkGevity, αναδεικνύει τις δυνατότητες μιας νέας κατηγορίας φαρμάκων που ονομάζονται «αντινεκρωτικά», τα οποία στοχεύουν στην καταπολέμηση της νέκρωσης και ακόμη και στην αναστροφή των επιδράσεων της γήρανσης, εμπνευσμένη εν μέρει από την προσωπική εμπειρία της Dr Kern με την ηλικιακή ασθένεια στην οικογένειά της.
Αντιγηραντικά φάρμακα και παρεμβάσεις – Αποτελεσματικότητα και τρόπος δράσης τους
Σύμφωνα με μελέτη του 2022 με τίτλο Therapeutic Antiaging Strategies, οι επιστήμονες διερευνούν πολλούς τρόπους για να επιβραδύνουν ή ακόμη και να αντιστρέψουν τη γήρανση, όπως η επιδιόρθωση του DNA, η βελτίωση της διαδικασίας αυτοκαθαρισμού των κυττάρων, η ενίσχυση της παραγωγής ενέργειας και η χρήση βλαστοκυττάρων για αντικατάσταση κατεστραμμένων ιστών. Αυτές οι μέθοδοι έχουν αποδώσει καλά σε πειράματα εργαστηρίου και σε ζώα, και τώρα οι ερευνητές προσπαθούν να διαπιστώσουν πώς μπορούν να γίνουν ασφαλείς και αποτελεσματικές για τους ανθρώπους.
Οι επιστήμονες δοκιμάζουν αρκετές νέες μεθόδους για να επιβραδύνουν τη γήρανση και να βελτιώσουν την υγεία καθώς μεγαλώνουμε. Αυτές οι θεραπείες μελετώνται σε ανθρώπους, όχι μόνο σε ζώα, και κάποιες έχουν ήδη δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Λειτουργούν βοηθώντας το σώμα να καθαρίσει κατεστραμμένα κύτταρα, βελτιώνοντας τον μεταβολισμό, μειώνοντας τη φλεγμονή ή υποστηρίζοντας την επιδιόρθωση των κυττάρων. Αν και πολλές από αυτές χρειάζονται ακόμη περαιτέρω έρευνα, τα πρώτα αποτελέσματα δίνουν ελπίδα ότι η γήρανση μπορεί να επιβραδυνθεί ή να γίνει πιο υγιής στο μέλλον.
Το Νο1 φρούτο για μακροζωία, σύμφωνα με ειδικούς
7 πρόσφατες αντιγηραντικές προσεγγίσεις, σύμφωνα με έρευνες του 2024–2025:
- Rapamycin – Ένα φάρμακο που βοηθά τα κύτταρα να «καθαρίζονται». Πρόσφατη μελέτη σε υγιείς ενήλικες έδειξε ότι είναι ασφαλές και ίσως έχει αντιγηραντικές ιδιότητες.
- Senolytics – Ομάδα θεραπειών που απομακρύνουν παλιά, φθαρμένα κύτταρα από το σώμα. Δοκιμάζονται σε άτομα με πρώιμα σημάδια γήρανσης.
- Metformin – Φάρμακο για τον διαβήτη που μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζουν πιο υγιεινά για περισσότερο. Προγραμματίζονται μεγάλες δοκιμές για να φανεί αν καθυστερεί τις ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση.
- Φάρμακα GLP‑1 – Αρχικά για διαβήτη και απώλεια βάρους, φαίνεται επίσης να μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων και πιθανώς άνοιας.
- Ωμέγα‑3 με βιταμίνη D και άσκηση – Μελέτη σε ηλικιωμένους έδειξε ότι αυτός ο συνδυασμός βοήθησε να επιβραδυνθεί η γήρανση σε κυτταρικό επίπεδο.
- Ενισχυτικά NAD+ – Υποστηρίζουν την ενέργεια και την επιδιόρθωση των κυττάρων. Μικρές ανθρώπινες δοκιμές δείχνουν πρώιμα σημάδια ότι μπορεί να βελτιώσουν τη διαχείριση της γήρανσης.
- Θεραπείες με κύτταρα και επαναπρογραμματισμός – Οι επιστήμονες δοκιμάζουν πειραματικές θεραπείες χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα ή «επαναρύθμιση» γονιδίων για επιδιόρθωση γηρασμένων ιστών.
Στοχεύει τη ρύθμιση ασβεστίου, αποκλείει τη νέκρωση και καταπολεμά τη γήρανση
«Τότε, δεν μπορούσα να καταλάβω πώς εγώ για κάθε τραυματισμό θεραπευόμουν τόσο εύκολα και ήμουν ξανά φυσιολογική. Αλλά με εκείνη, οι γιατροί απλώς έλεγαν “δεν μπορείς να παρέμβεις – είναι απλώς η γήρανση”», εξήγησε σύμφωνα με το Express.
Δεκαετίες μετά την παρακολούθηση αυτής της φθοράς, η Dr Kern ανέπτυξε τη «θεωρία blueprint» της γήρανσης, η οποία αναλύει την προέλευση της γήρανσης και πού να παρέμβει ώστε να αποφευχθεί η ασθένεια. Ένας από τους βασικούς τεκμηριωμένους παράγοντες στη μελέτη είναι η νέκρωση, την οποία η Kern επιβεβαιώνει ως το «κρίσιμο σημείο», αποδίδοντάς την σε μια «απώλεια των βαθμίδων ιόντων ασβεστίου».
«Τα επίπεδα ασβεστίου μέσα στο κύτταρο είναι συνήθως 10.000 έως 100.000 φορές χαμηλότερα από ό,τι έξω. Το ασβέστιο είναι ένα βασικό σηματοδοτικό μόριο, που σημαίνει ότι ελέγχει πολλές διαφορετικές διεργασίες μέσα στο κύτταρο. Και έτσι, υπό στρες, χάνεις αυτή τη ρύθμιση και τότε ενεργοποιείς πολλαπλές οδούς με υπερεντατικό και πολύ καταστροφικό τρόπο μέσα στο κύτταρο».
Παρόλο που γνωρίζουμε τη νέκρωση για περισσότερο από έναν αιώνα και έχουμε κατανοήσει καλύτερα τη διαδικασία μετά την παρατήρησή της σε μικροσκόπια τη δεκαετία του 1970, δεν έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στην πρόληψη του ρόλου της σε εξουθενωτικές ασθένειες. Ωστόσο, η Dr Kern και μια ομάδα νεφρολόγων ίσως πλησιάζουν σε μια σημαντική ανακάλυψη που θα επικεντρωθεί στη νεφρική νόσο και –αν είναι επιτυχής– στην αντιγήρανση.
«Παλαιότερα θεωρούνταν πως ήταν υπερβολικά περίπλοκη διαδικασία για να παρέμβει κανείς. Αυτό που καταφέραμε να εντοπίσουμε για πρώτη φορά είναι ότι μπορείς να μπλοκάρεις τη νέκρωση, αλλά πρέπει να μπλοκάρεις πάνω από έναν μοριακούς στόχους. Όταν το κάναμε αυτό, είδαμε καταστολή της νέκρωσης έως και 90%», δήλωσε.
Προβλήματα στα νεφρά και η προοπτική σε θεραπείες με αντινεκρωτικά
Ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Dr Keith Siew, πρόσθεσε: «Το νεφρό είναι μακράν το όργανο με τη μεγαλύτερη ζήτηση και εκείνο για το οποίο είναι πιο πιθανό να πεθάνει κανείς περιμένοντας να βρεθεί δότης. Μερικοί νομίζουν ότι η αιμοκάθαρση λύνει το πρόβλημα, αλλά το ποσοστό θνησιμότητας της αιμοκάθαρσης είναι ότι για κάθε έτος που είσαι σε αιμοκάθαρση, χάνεις 10% της πιθανότητας επιβίωσης».
Ο Dr Siew έχει προηγουμένως συνεργαστεί με τη NASA για να κατανοήσει καλύτερα πώς η διαστημική πτήση επηρεάζει τα νεφρά, ειδικά όταν οι αστροναύτες ταξιδεύουν πέρα από τη μαγνητόσφαιρα της Γης, εκτιθέμενοι στην κοσμική ακτινοβολία.
«Μόνο 24 άτομα έχουν φύγει από την προστασία του μαγνητικού πεδίου της Γης. Μπορεί να νιώθεις καλά καθ’ οδόν, αλλά θα χρειαστείς αιμοκάθαρση στην επιστροφή; Τα αντινεκρωτικά θα μπορούσαν να είναι ένας τρόπος ώστε αυτοί οι ιστοί και τα όργανα να γίνουν ανθεκτικά αρκετά για να αντέξουν αυτή τη ζημιά και να σταματήσουν τον κυτταρικό θάνατο».
Η No1 συνήθεια που μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας κατά 50% σύμφωνα με καρδιολόγο
Τόσο η Kern όσο και ο Siew δηλώνουν ότι παραμένουν «επαγγελματικά σκεπτικιστές» για το πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι αυτό το φάρμακο, καθώς οι κλινικές δοκιμές του αντινεκρωτικού φαρμάκου θα ξεκινήσουν αργότερα μέσα στο 2025. «Εξαιρετικοί ισχυρισμοί απαιτούν εξαιρετικά δεδομένα», δηλώνει ο Siew. «Μέχρι αυτά τα δεδομένα να είναι αδιαμφισβήτητα… πολλοί άνθρωποι θα το δουν με σκεπτικισμό και δικαίως».
Πηγές: Express, ScienceDirect, Frontiers, Lancet, NPJ, MDPI, Spandidos Publications, PMC