Το άτμισμα προβάλλεται συχνά ως μια πιο ασφαλής επιλογή σε σύγκριση με το κάπνισμα, αλλά νέα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Πρόσφατη τραγική περίπτωση ενός άνδρα από το Νιου Τζέρσεϊ, ο οποίος ανέπτυξε επιθετικό καρκίνο του πνεύμονα μετά από χρόνια ατμίσματος, εγείρει νέες ανησυχίες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων.
SOS από τους επιστήμονες: Το άτμισμα είναι το ίδιο επιβλαβές για τη στοματική υγεία με το κάπνισμα
Το άτμισμα έχει κινδύνους: Περίπτωση που συνδέει το ηλεκτρονικό τσιγάρο με επιθετικό καρκίνο του πνεύμονα
Το άτμισμα θεωρείται συχνά ως μια πιο ασφαλής εναλλακτική του καπνίσματος, αλλά νέα στοιχεία δείχνουν ότι έχει και δικούς του σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Πρόσφατη περίπτωση από το Νιου Τζέρσεϊ αφορά έναν άνδρα που ανέπτυξε έναν ταχύτατα εξαπλούμενο καρκίνο του πνεύμονα μετά από χρόνια αποκλειστικής χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου, γεγονός που αυξάνει τις ανησυχίες για τη δυνητική σύνδεση του ατμίσματος με τον καρκίνο.
Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθούν πλήρως οι κίνδυνοι, η περίπτωση αυτή ενισχύει τις αυξανόμενες ανησυχίες για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του ατμίσματος στην υγεία των πνευμόνων.
Είναι άγνωστο εάν οι δυσμενείς αυτές επιδράσεις αφορούν το άτμισμα αυτό καθαυτό, τις πρόσθετες αρωματικές ουσίες ή τα οικονομικά προϊόντα κακής ποιότητας, τα οποία είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα σε νέους χρήστες. Η απουσία σαφούς αιτιολογικής σχέσης δυσχεραίνει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων και υπογραμμίζει την ανάγκη για περισσότερες και πιο στοχευμένες μελέτες.
Κίνδυνοι για την υγεία από το άτμισμα
Σύμφωνα με εργασία του 2024 με τίτλο «The adverse effects of vaping in young people», η έκθεση παιδιών και εφήβων στη νικοτίνη που περιέχεται στα υγρά για άτμισμα συνδέεται με μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και με εθισμό, με κοινά συμπτώματα στους εφήβους όπως κακή συγκέντρωση, άγχος, διαταραχές διάθεσης και προβλήματα ύπνου.
Οι συγγραφείς τονίζουν ότι οι προσπάθειες περιορισμού της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων στους νέους πρέπει να επικεντρωθούν στη σχέση του ατμίσματος με την ψυχική υγεία και να αποθαρρύνουν την προώθησή του ως ασφαλέστερη εναλλακτική του καπνίσματος.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ολοένα και περισσότερο ότι το άτμισμα – ακόμα και χωρίς νικοτίνη – ενέχει άμεσους και μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, όπως ερεθισμό των πνευμόνων, φλεγμονή και μείωση στην απορρόφηση οξυγόνου, αυξημένη καρδιαγγειακή επιβάρυνση (αρτηριακή πίεση, καρδιακός ρυθμός, αρρυθμία), καταστολή του ανοσοποιητικού, ενεργοποίηση καρκινογόνων και γενετικών μονοπατιών, και συσσώρευση βαρέων μετάλλων και αλδεϋδών – όλα αυτά συμβάλλουν στην πιθανή εμφάνιση ΧΑΠ, καρδιαγγειακών νοσημάτων, νευρολογικών βλαβών και καρκίνου.
- Πνεύμονες και αναπνευστικό: Το άτμισμα χωρίς νικοτίνη μειώνει τον φλεβικό κορεσμό οξυγόνου και προκαλεί φλεγμονή στους αεραγωγούς παρόμοια με το κάπνισμα. Η αποκλειστική χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ΧΑΠ και υψηλής αρτηριακής πίεσης στους ενήλικες.
- Μέταλλα και τοξίνες: Οι συσκευές τύπου «υπερηχητικού ατμίσματος» (u-cig) περιέχουν σημαντικά αυξημένα βαρέα μέταλλα σε σχέση με τα πρότυπα pods. Τα αερολύματα μπορεί να ξεπερνούν τα επίπεδα των τσιγάρων σε αλδεΰδες και να απελευθερώνουν φορμαλδεΰδη σε υψηλή τάση.
- Καρδιαγγειακά: Τα άλατα νικοτίνης στα pod‑τύπου vapes αυξάνουν τον κίνδυνο αρρυθμιών· συστηματικές ανασκοπήσεις υπογραμμίζουν το οξειδωτικό στρες, τη φλεγμονή και τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου.
- Καρκινογόνες και γενετικές επιπτώσεις: Οι αποκλειστικοί χρήστες εμφανίζουν αυξημένο καρκινογόνο σήμα microRNA. Οι τοξίνες και τα μέταλλα στα αερολύματα σχετίζονται με μονοπάτια βλάβης του DNA.
Η πιθανή σύνδεση μακροχρόνιου ατμίσματος με επιθετικό καρκίνο του πνεύμονα: Μελέτη περίπτωσης από το Νιου Τζέρσεϊ
Το άτμισμα μπορεί να είναι ασφαλέστερο από το κάπνισμα, αλλά ενέχει δικούς του κινδύνους για την υγεία. Οι ειδικοί λένε ότι η συνήθεια ηλεκτρονικού τσιγάρου ενός άνδρα από το Νιου Τζέρσεϊ πιθανόν συνέβαλε στον ταχύτατα εξαπλούμενο και θανατηφόρο καρκίνο του πνεύμονα που ανέπτυξε.
Υπουργείο Υγείας: Απαγόρευση σε όλες τις αρωματικές ουσίες στα ηλεκτρονικά τσιγάρα
Οι γιατροί στο AtlantiCare Regional Medical Center στην Atlantic City περιέγραψαν τον τραγικό θάνατο αυτόν τον μήνα στο περιοδικό American Journal of Case Reports. Ο 51χρονος πρώην καπνιστής και μακροχρόνιος χρήστης ατμιστικής συσκευής ανέπτυξε έναν επιθετικό καρκίνο του πνεύμονα που τον σκότωσε μέσα σε λίγους μήνες από τη διάγνωση. Αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί αιτιώδης σύνδεση, οι συγγραφείς τονίζουν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να κατανοηθεί ο καρκινικός κίνδυνος από το άτμισμα.
Σύμφωνα με την αναφορά, ο άνδρας επισκέφθηκε τοπικό νοσοκομείο κάποια στιγμή το 2020, όταν άρχισε να βήχει αίμα. Τον προηγούμενο μήνα είχε επίσης συμπτώματα απώλειας βάρους, ενόχλησης στο στήθος και δύσπνοιας. Οι εξετάσεις αποκάλυψαν ότι έπασχε από μια μορφή μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, συγκεκριμένα από πλακώδες καρκίνωμα.
Ο καρκίνος είχε ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται και να διασπάται σε κομμάτια που έφτασαν στην καρδιά, καθιστώντας την εγχείρηση αδύνατη. Έλαβε εξιτήριο και ξεκίνησε αμέσως χημειοθεραπεία, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η υγεία του επιδεινώθηκε ραγδαία και πέθανε τρεις μήνες μετά τη διάγνωση.
Το άτμισμα μετά τη διακοπή του καπνίσματος πιθανώς συνέβαλε στον επιθετικό καρκίνο
Ο άνδρας είχε ιστορικό καπνίσματος, ισοδύναμο με 10 pack-years (δηλαδή κάπνιζε περίπου ένα πακέτο την ημέρα για 10 χρόνια). Ωστόσο, δήλωσε στους γιατρούς ότι διέκοψε το κάπνισμα το 2009 και για τα επόμενα 11 χρόνια χρησιμοποιούσε αποκλειστικά ηλεκτρονικά τσιγάρα. Υποβαλλόταν τακτικά σε εξετάσεις πνευμόνων και καρδιάς και η τελευταία ακτινογραφία θώρακος πριν από δύο χρόνια ήταν φυσιολογική, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο καρκίνος του εμφανίστηκε πρόσφατα.
Λόγω της επιθετικής και μη ανταποκρινόμενης φύσης του καρκίνου, της σχετικά νεαρής ηλικίας του (οι περισσότερες περιπτώσεις εντοπίζονται σε άτομα άνω των 65) και της απουσίας πρόσφατης χρήσης τσιγάρου, οι γιατροί υποπτεύονται ότι το άτμισμα πιθανότατα έπαιξε ρόλο στον θάνατό του. «Αν και δεν μπορεί να τεκμηριωθεί αιτιώδης σχέση, η περίπτωση υπογραμμίζει μια πιθανή συσχέτιση μεταξύ του ατμίσματος και της κακοήθειας», έγραψαν, σύμφωνα με το Gizmodo.
Το άτμισμα συνδέεται με πνευμονικές παθήσεις και υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο, αλλά χρειάζεται περισσότερη έρευνα
Άνθρωποι έχουν αρρωστήσει σοβαρά από το άτμισμα και στο παρελθόν, αν και συνήθως υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Για παράδειγμα, το 2019, μια μυστηριώδης πνευμονική νόσος που επηρέασε χιλιάδες άτομα στις Η.Π.Α. εντοπίστηκε τελικά σε τοξικά πρόσθετα που χρησιμοποιούνταν κυρίως σε ατμιστικές συσκευές που περιείχαν THC (αν και το αρχικό ξέσπασμα έχει υποχωρήσει, τέτοιες περιπτώσεις εξακολουθούν να εμφανίζονται περιστασιακά).
Άλλες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την αρωματοποίηση των υγρών έχουν επίσης συνδεθεί με σπάνιες πνευμονικές παθήσεις. Ωστόσο, αυτή φαίνεται να είναι μια από τις πρώτες αναφορές περίπτωσης που συνδέει ρητά το άτμισμα με καρκίνο του πνεύμονα. Άλλες μεμονωμένες αναφορές έχουν εντοπίσει σύνδεση μεταξύ ατμίσματος και καρκίνου του στόματος.
Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι άτομα που ατμίζουν και καπνίζουν ταυτόχρονα, οι λεγόμενοι «διπλοί χρήστες», έχουν υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα από εκείνους που καπνίζουν μόνο.
Ταυτόχρονα, η γενική έρευνα μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να δείχνει σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα μεταξύ ατόμων που ατμίζουν μόνο και δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Επιπλέον, οι μελέτες δείχνουν εδώ και καιρό ότι το άτμισμα είναι γενικά λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα.
Τι προκαλεί το άτμισμα στη σεξουαλική υγεία των ανδρών- Αποκαλύπτει γιατρός του Χάρβαρντ
Δεδομένου ότι αυτή η περίπτωση αποτελεί μόνο ένα μεμονωμένο περιστατικό, οι γιατροί δεν ζητούν ακόμα επίσημες αλλαγές στις οδηγίες προσυμπτωματικού ελέγχου. Ωστόσο, ζητούν περισσότερες μελέτες ώστε να αποσαφηνιστούν οι μοναδικοί κίνδυνοι που μπορεί να ενέχει το άτμισμα.
Πηγές: Gizmodo, Oxford Academic, PMC, UCDavis Health, Frontiers, University of Rochester, ScienceDirect