Οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν «κρυφό» μηχανισμό του σώματος που ενεργοποιεί το κάψιμο λίπους και βελτιώνει τον μεταβολισμό. Η νέα αυτή γνώση μπορεί να αλλάξει όσα γνωρίζουμε για τον έλεγχο του βάρους και την ενέργεια του οργανισμού.
Απώλεια βάρους: Πώς ενεργοποιεί το καφέ λίπος τον μεταβολισμό και καίει θερμίδες
Ένας κρυμμένος μηχανισμός που βοηθά στην καύση λίπους
Το καφέ λίπος είναι ένας ειδικός τύπος λιπώδους ιστού που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος μέσω της παραγωγής θερμότητας, ιδιαίτερα κατά την έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Διαφέρει από το λευκό λίπος στο ότι τα κύτταρά του διαθέτουν πολλά μιτοχόνδρια, τα οποία «καίνε» γλυκόζη και λιπαρά οξέα για την παραγωγή θερμότητας, συμβάλλοντας έτσι και στον μεταβολισμό της ενέργειας.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, όπως αυτή που δημοσιεύεται στο PNAS (Banks, 2022) η ενεργοποίηση του καφέ λίπους συνδέεται με βελτίωση της μεταβολικής υγείας και χαμηλότερο κίνδυνο για παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακά νοσήματα σε ανθρώπους, αν και τα περισσότερα δεδομένα προέρχονται ακόμα από ζωικά πειράματα. Η βασική έρευνα εστιάζει σήμερα σε τρόπους αύξησης της δραστηριότητας του καφέ λίπους, με στόχο την αξιοποίηση του ως νέα προσέγγιση για την αντιμετώπιση μεταβολικών νοσημάτων και της παχυσαρκίας.
Στο ίδιο μήκος κύματος, οι επιστήμονες, που θα αναφερθούμε παρακάτω, ανακάλυψαν έναν απροσδόκητο νέο τρόπο με τον οποίο το σώμα μπορεί να καίει ενέργεια και να διατηρείται ζεστό. Βαθιά μέσα στον λιπώδη ιστό, εντόπισαν ένα κρυφό σύστημα που βοηθά το σώμα να καταναλώνει θερμίδες, ακόμα και χωρίς άσκηση. Μελετώντας ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το καφέ λίπος — ο τύπος λίπους που μας κρατά ζεστούς — διαθέτει έναν εφεδρικό «θερμαντήρα» που ενεργοποιείται όταν χρειάζεται.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν έναν κρυφό «εφεδρικό θερμαντήρα» στο καφέ λίπος που βοηθά το σώμα να καίει θερμίδες. Αυτή η δεύτερη πηγή θερμότητας λειτουργεί ακόμα και όταν τα συνήθη ενεργειακά συστήματα επιβραδύνουν. Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για πιο ασφαλείς και εύκολους τρόπους ενίσχυσης του μεταβολισμού και καταπολέμησης της παχυσαρκίας.
Οι επιστήμονες βρήκαν τον διακόπτη που ενεργοποιεί το καφέ λίπος και καίει θερμίδες
Το καφέ λίπος μπορεί να λειτουργήσει και ως σύμμαχος στην απώλεια βάρους
Οι επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο St. Louis ανακάλυψαν έναν νέο τρόπο με τον οποίο το καφέ λίπος, ένας τύπος λίπους που καίει ενέργεια, μπορεί να ενισχύσει τον μεταβολισμό του σώματος. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει στα κύτταρα να καταναλώνουν περισσότερα «καύσιμα» και να παράγουν θερμότητα, βελτιώνοντας τη συνολική μεταβολική υγεία. Η έρευνα, η οποία διεξήχθη σε ποντίκια, δείχνει νέες δυνατότητες αξιοποίησης του καφέ λίπους για την αντιμετώπιση μεταβολικών καταστάσεων όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη και η παχυσαρκία.
Το καφέ λίπος είναι μοναδικό επειδή μετατρέπει την ενέργεια (θερμίδες) από το φαγητό σε θερμότητα. Σε αντίθεση με το λευκό λίπος, το οποίο αποθηκεύει ενέργεια, ή τους μυς, οι οποίοι τη χρησιμοποιούν άμεσα, το καφέ λίπος βοηθά το σώμα να παραμένει ζεστό σε ψυχρά περιβάλλοντα.
Η έκθεση στο κρύο μπορεί να αυξήσει την ποσότητα του καφέ λίπους και οι επιστήμονες έχουν από καιρό υποστηρίξει ότι η ενεργοποίησή του θα μπορούσε να υποστηρίξει την απώλεια βάρους μέσω της αυξημένης καύσης θερμίδων.
«Η οδός που εντοπίσαμε θα μπορούσε να προσφέρει ευκαιρίες για να στοχεύσουμε στην πλευρά της ενεργειακής δαπάνης της εξίσωσης απώλειας βάρους, καθιστώντας ενδεχομένως ευκολότερο για το σώμα να καίει περισσότερη ενέργεια βοηθώντας το καφέ λίπος να παράγει περισσότερη θερμότητα», δήλωσε ο κύριος συγγραφέας Irfan Lodhi, PhD, καθηγητής ιατρικής στη Διεύθυνση Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Έρευνας Λιπιδίων στο WashU Medicine.
«Η ενίσχυση αυτού του είδους του μεταβολικού μηχανισμού θα μπορούσε να υποστηρίξει την απώλεια ή τον έλεγχο βάρους με έναν τρόπο που ίσως είναι πιο εύκολο να διατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου σε σχέση με την παραδοσιακή δίαιτα και άσκηση. Είναι μια διαδικασία που βασικά “σπαταλά ενέργεια”, αυξάνοντας την ενεργειακή δαπάνη ηρεμίας, αλλά αυτό είναι καλό αν προσπαθείς να χάσεις βάρος».
Κάψτε γρήγορα το λίπος στην κοιλιά με 3 τροφές που προτείνει κορυφαίος επιστήμονας
Ένας εφεδρικός θερμαντήρας στο καφέ λίπος
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες κατανοούσαν την παραγωγή θερμότητας από το καφέ λίπος κυρίως μέσω των μιτοχονδρίων, τα ενεργειακά κέντρα των κυττάρων. Τα μιτοχόνδρια στο καφέ λίπος μπορούν να αλλάξουν λειτουργία, από την παραγωγή καυσίμου στην παραγωγή θερμότητας, μέσω ενός μορίου που ονομάζεται uncoupling protein 1 (UCP1). Ωστόσο, μελέτες έχουν δείξει ότι ποντίκια που στερούνται αυτή την πρωτεΐνη μπορούν ακόμα να καίνε ενέργεια και να παράγουν θερμότητα, υποδεικνύοντας ότι υπάρχει ένα άλλο σύστημα που λειτουργεί.
Η νέα έρευνα εντοπίζει τα υπεροξεισώματα, μικρές δομές μέσα στα κύτταρα που επεξεργάζονται τα λίπη, ως μια εναλλακτική πηγή θερμότητας στο καφέ λίπος. Όταν εκτίθενται στο κρύο, αυτά τα υπεροξεισώματα πολλαπλασιάζονται. Αυτό το φαινόμενο ήταν ακόμα πιο έντονο σε ποντίκια των οποίων τα μιτοχόνδρια δεν είχαν την UCP1, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα υπεροξεισώματα μπορούν να αναπληρώσουν τη λειτουργία των μιτοχονδρίων όταν εκείνα χάνουν την ικανότητα παραγωγής θερμότητας.
Ο Lodhi και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι τα υπεροξεισώματα καίνε καύσιμο και απελευθερώνουν θερμότητα μέσω μιας διαδικασίας που περιλαμβάνει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται acyl-CoA oxidase 2 (ACOX2). Ποντίκια που δεν διέθεταν την ACOX2 στο καφέ λίπος τους είχαν μειωμένη αντοχή στο κρύο, χαμηλότερες θερμοκρασίες σώματος μετά από έκθεση στο κρύο και χειρότερη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Όταν τρέφονταν με δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, αυτά τα ποντίκια επίσης έπαιρναν περισσότερο βάρος σε σύγκριση με τα φυσιολογικά ποντίκια.
Αντιθέτως, ποντίκια που είχαν γενετικά τροποποιηθεί ώστε να παράγουν ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες ACOX2 στο καφέ λίπος, εμφάνισαν αυξημένη παραγωγή θερμότητας, καλύτερη ανοχή στο κρύο και βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη και έλεγχο βάρους, όταν τρέφονταν με την ίδια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Χρησιμοποιώντας έναν φθορίζοντα αισθητήρα θερμότητας που ανέπτυξαν, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν η ACOX2 μεταβολίζει συγκεκριμένα λιπαρά οξέα, τα κύτταρα του καφέ λίπους θερμαίνονται περισσότερο. Χρησιμοποίησαν επίσης κάμερα θερμικής απεικόνισης υπερύθρων για να δείξουν ότι τα ποντίκια που στερούνταν την ACOX2 παρήγαν λιγότερη θερμότητα στο καφέ λίπος τους.
Μπορούν αυτά τα ευρήματα να οδηγήσουν σε εξελίξεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;
Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να παράγει αυτά τα λιπαρά οξέα, αλλά τα μόρια επίσης υπάρχουν στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στο μητρικό γάλα και παράγονται από συγκεκριμένα μικρόβια του εντέρου. Ο Lodhi ανέφερε ότι αυτό εγείρει τη δυνατότητα διατροφικής παρέμβασης βασισμένης σε αυτά τα λιπαρά οξέα, όπως τρόφιμα, προβιοτικά και άλλες παρεμβάσεις, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν αυτή την οδό παραγωγής θερμότητας και τα ευεργετικά αποτελέσματα που φαίνεται να έχει.
Ο ίδιος και οι συνεργάτες του επίσης εξετάζουν πιθανά φαρμακευτικά σκευάσματα που θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν άμεσα την ACOX2.
«Παρόλο που οι μελέτες μας είναι σε ποντίκια, υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή η οδός είναι σχετική με τους ανθρώπους», δήλωσε ο Lodhi.
«Προηγούμενες μελέτες έχουν βρει ότι άτομα με υψηλότερα επίπεδα αυτών των λιπαρών οξέων τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος. Αλλά καθώς η συσχέτιση δεν σημαίνει αιτιότητα, ο μακροπρόθεσμος στόχος μας είναι να δοκιμάσουμε αν διατροφικές ή άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις που αυξάνουν τα επίπεδα αυτών των λιπαρών οξέων ή που ενισχύουν τη δραστηριότητα της ACOX2 θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες στην ενεργοποίηση αυτής της θερμοπαραγωγικής οδού στα υπεροξεισώματα, βοηθώντας τους ανθρώπους να χάσουν βάρος και να βελτιώσουν τη μεταβολική τους υγεία».
Υψηλό ενδομυϊκό λίπος: Πώς επηρεάζει την καρδιά και το σάκχαρο – Πότε απειλεί τη ζωή
Οι Lodhi και Liu έχουν υποβάλει προσωρινή αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας που κατατέθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον σχετικά με τη στόχευση της ενεργοποίησης της ACOX2 ως θεραπεία για την παχυσαρκία και τις συναφείς μεταβολικές παθήσεις.