Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες χαρτογράφησαν τις ακριβείς νευρικές οδούς που ενεργοποιούν το καφέ λίπος ή καφέ λιπώδη ιστό, ένα εξειδικευμένο λίπος που παράγει θερμότητα. Οι χαμηλές θερμοκρασίες ενεργοποιούν το καφέ λίπος, βοηθώντας το σώμα να διατηρεί τη θερμοκρασία του και να καίει θερμίδες.
«Υπήρχαν εδώ και καιρό εικασίες ότι η ενεργοποίηση αυτού του τύπου λίπους μπορεί να είναι χρήσιμη για τη θεραπεία της παχυσαρκίας και των σχετικών μεταβολικών παθήσεων», δήλωσε η Preethi Srikanthan, ενδοκρινολόγος και καθηγήτρια ιατρικής που επέβλεψε την έρευνα στο UCLA School of Medicine. «Η πρόκληση ήταν να βρεθεί ένας τρόπος επιλεκτικής διέγερσής του».
Το καφέ λίπος είναι διαφορετικό από το λίπος που συνήθως συνδέεται με την παχυσαρκία: το είδος που συσσωρεύεται γύρω από την κοιλιά, τους γοφούς και τους μηρούς. Αυτό είναι λευκό λίπος. Το λευκό λίπος αποθηκεύει ενέργεια, ενώ το καφέ λίπος την καίει. Αυτό συμβαίνει επειδή τα καφέ λιποκύτταρα έχουν περισσότερα μιτοχόνδρια, ένα μέρος του κυττάρου που παράγει ενέργεια.
Μετά την ανατομή του λαιμού οκτώ ανθρώπινων πτωμάτων, η Δρ. Srikanthan και η ομάδα της εντόπισαν τους κλάδους του συμπαθητικού νεύρου στο λίπος πάνω από την κλείδα –όπου είναι αποθηκευμένη η μεγαλύτερη αποθήκη καφέ λίπους στους ενήλικες.
Διαπίστωσαν ότι τα νεύρα που οδηγούν σε καφέ λίπος ταξίδευαν από το τρίτο και το τέταρτο αυχενικό νεύρο της σπονδυλικής στήλης, νεύρα που προσφέρουν αισθήσεις σε μέρη του προσώπου, του κεφαλιού, του λαιμού και των ώμων και βοηθούν στον έλεγχο του διαφράγματος.
Σε μια προηγούμενη μελέτη, η βλάβη σε αυτά τα νεύρα φάνηκε να εμποδίζει έναν χημικό ιχνηθέτη να φτάσει στο καφέ λίπος. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η αλλαγή αυτής της παροχής νεύρων θα μπορούσε να αλλάξει τη δραστηριότητα του καφέ λίπους, οδηγώντας ενδεχομένως σε νέες θεραπείες για την παχυσαρκία και τις μεταβολικές ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Ένας πιθανός μηχανισμός για το Ozempic;
Το καφέ λίπος έχει ήδη συνδεθεί με τουλάχιστον μία σημαντική ανακάλυψη στη θεραπεία της παχυσαρκίας. Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι δημοφιλή φάρμακα όπως η σεμαγλουτίδη (Ozempic, Wegovy) και η τιρζεπατίδη (Mounjaro) μπορεί να επηρεάσουν τη δραστηριότητα του καφέ λίπους.
Αυτά ανήκουν σε μια κατηγορία φαρμάκων γνωστών ως αγωνιστές υποδοχέα πεπτιδίου-1 (GLP-1) τύπου γλυκαγόνης. Λειτουργούν μιμούμενα την ορμόνη GLP-1, η οποία απελευθερώνεται στο έντερο και τον εγκέφαλο ως απόκριση στην κατανάλωση γλυκόζης (τροφές ή ποτά με ζάχαρη).
«Οι αγωνιστές GLP-1 έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τη δραστηριότητα καφέ λίπους σε τρωκτικά και ανθρώπους, αλλά πιθανότατα έμμεσα, μέσω ενεργοποίησης συγκεκριμένων περιοχών στον εγκέφαλο», εξήγησε ο Varman Samuel, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Yale.
Η επιστημονική βιβλιογραφία διχάζεται σε αυτό, αλλά υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να υποστηρίξουν περαιτέρω έρευνες, σύμφωνα με τη Δρ. Srikanthan. Η ομάδα της έχει ξεκινήσει μια μελέτη για να εξετάσει αυτή τη σύνδεση.
Ανοίγοντας την πόρτα σε μελλοντικές θεραπείες παχυσαρκίας
Η νέα ανακάλυψη των επιστημόνων σημαίνει ότι άλλες νέες θεραπείες θα μπορούσαν να είναι στον ορίζοντα. Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο ελέγχει την απόκριση του σώματος στο στρες, οδηγεί τη δραστηριότητα του καφέ λίπους.
Αλλά τώρα που οι επιστήμονες του UCLA αποκάλυψαν τα ακριβή νεύρα που συνδέουν το καφέ λίπος με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, θα μπορούσαν να βρουν τρόπους να διεγείρουν αυτές τις οδούς για να ενεργοποιήσουν το καφέ λίπος, χωρίς να διεγείρουν τα πολλά όργανα (όπως η καρδιά και το στομάχι) που συνδέονται επίσης με αυτό το τεράστιο δίκτυο νεύρων.
Οι μέθοδοι για να το κάνουν αυτό θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, ηλεκτρική διέγερση ή θερμοθεραπεία, σύμφωνα με τη μελέτη. Ωστόσο, οι προσδοκίες καλό θα είναι να μετριαστούν.
«Οι αποθήκες καφέ λίπους, ενώ είναι ιδιαίτερα ενεργές μεταβολικά, είναι αρκετά μικρές. Έτσι, η συνολική συμβολή στην ενεργειακή ισορροπία ολόκληρου του σώματος στους ανθρώπους θα είναι πιθανότατα μικρή», εξήγησε ο Δρ. Samuel.
Από την άλλη πλευρά, αυτή η πρόβλεψη δεν λαμβάνει υπόψη όσα δεν γνωρίζουμε. «Μαθαίνουμε περισσότερα για το πώς οι ιστοί επικοινωνούν μεταξύ τους, πέρα από την απελευθέρωση ορμονών ή μεταβολιτών. Η ενεργοποίηση του καφέ λίπους θα μπορούσε να προκαλέσει σήματα που βοηθούν στο συντονισμό του ενεργειακού μεταβολισμού ολόκληρου του σώματος», κατέληξε ο ειδικός.