Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ένας τύπους ροφήματος, που πολλοί θεωρούν αθώο, μπορεί στην πραγματικότητα να επιβαρύνει το συκώτι. Η συχνή του κατανάλωση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονής και λιπώδους νόσου του ήπατος. Ποιο είναι αυτό το ρόφημα και πώς μπορείτε να προστατεύσετε το συκώτι σας χωρίς να το στερηθείτε;
Το πίνετε και αδυνατίζετε – Το ρόφημα που βοηθά στην απώλεια βάρους, σύμφωνα με νέα μελέτη
Το ρόφημα που μπορεί να βλάψει το συκώτι σας
Τα ενεργειακά ροφήματα καταναλώνονται ευρέως με την πεποίθηση ότι αυξάνουν την ενέργεια και την απόδοση, ωστόσο οι μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωσή τους μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Η υψηλή περιεκτικότητα καφεΐνης και ζάχαρης στα ενεργειακά ροφήματα σχετίζεται με αυξημένο καρδιακό ρυθμό, αρτηριακή πίεση και επιπτώσεις όπως αρρυθμίες και ακόμα και εμφράγματα σε νέους ενήλικες, σύμφωνα με το International Journal of Health Sciences.
Επιπλέον, η υπερκατανάλωση μπορεί να προκαλέσει νεφρικές επιπλοκές, και δυσμενείς μεταβολικές συνέπειες όπως αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2. Είναι σημαντικό η κατανάλωση των ενεργειακών ροφημάτων να περιορίζεται, ειδικά σε εφήβους και νέους, έως ότου υπάρξουν ανεξάρτητες μελέτες που επιβεβαιώνουν την ασφάλειά τους
Η καφεΐνη και η ζάχαρη που περιέχουν τα ενεργειακά ποτά υπόσχονται άμεση τόνωση. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η συχνή κατανάλωση αυτών των ροφημάτων μπορεί να βλάπτει το συκώτι σας. Όταν χρειάζεστε λίγη επιπλέον ενέργεια, δοκιμάστε έναν φλιτζάνι καφέ ή τσάι χωρίς ζάχαρη.
Το να στραφείτε σε ένα καφεϊνούχο ρόφημα μπορεί να σας βοηθήσει να ξεκινήσετε τη μέρα ή να ξεπεράσετε τη μεσημεριανή νύστα. Στην πραγματικότητα, το 90% από εμάς καταναλώνει καφεΐνη καθημερινά. Αλλά αν συνήθως παίρνετε τη δόση σας από ένα ενεργειακό ποτό, αυτό θα μπορούσε να βλάψει την υγεία του ήπατος σας. «Τα ενεργειακά ποτά ορίζονται ως μη συνταγογραφούμενα εμπορικά ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη, που διαφημίζονται ως ενισχυτικά ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της διανοητικής εγρήγορσης και της σωματικής απόδοσης», αναφέρει η Sandhya Shukla, M.D. Ενώ μπορεί να φαίνονται ως ακίνδυνες, αφρώδεις εναλλακτικές στον καφέ, επηρεάζουν το σώμα σας και το συκώτι σας πολύ διαφορετικά σε σχέση με έναν απλό καφέ.
Τσάι ή καφές: Ποιο είναι καλύτερο για ενέργεια, πέψη και καρδιακή υγεία
Πώς τα ενεργειακά ποτά μπορεί να βλάψουν το συκώτι σας
Ας δούμε αναλυτικά τους λόγους που είναι καλό να τα αποφεύγουμε.
Περιέχουν μεγάλες ποσότητες καφεΐνης
Η καφεΐνη είναι ένα φυσικό διεγερτικό που μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε πιο ενεργητικοί και σε εγρήγορση. Ωστόσο, ακόμα και κάτι καλό μπορεί να γίνει υπερβολικό. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) συνιστά στους ενήλικες να μην καταναλώνουν πάνω από 400 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης την ημέρα. Ένα ενεργειακό ποτό των 330 ml μπορεί να περιέχει από 40 mg έως και 250 mg καφεΐνης. Έτσι, αν καταναλώνετε δύο κουτιά την ημέρα, μπορεί να φτάνετε σε μη ασφαλή επίπεδα καφεΐνης.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για το συκώτι σας; Ως το βασικό σύστημα αποτοξίνωσης του σώματός σας, το συκώτι πρέπει να επεξεργαστεί αυτή την ποσότητα καφεΐνης. Αν και η περιστασιακή κατανάλωση ενεργειακού ποτού δεν είναι πιθανό να προκαλέσει προβλήματα, η συχνή κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί με τον καιρό να οδηγήσει σε ηπατική βλάβη. Αντίθετα, ο καφές έχει συνδεθεί με καλύτερη υγεία του ήπατος, πιθανώς λόγω των περισσότερων από 1.000 βιοδραστικών ενώσεων που περιέχει.
Για να γίνουν τα πράγματα πιο περίπλοκα, τα ενεργειακά ποτά μπορούν να διατίθενται στην αγορά ως συμπληρώματα. Όταν συμβαίνει αυτό, δεν είναι υποχρεωτικό να αναγράφουν την περιεκτικότητα σε καφεΐνη στην ετικέτα διατροφής. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να καταναλώνετε πολύ περισσότερη καφεΐνη από όσο νομίζετε.
Το νόστιμο πρωτεϊνούχο ρόφημα που μας αδυνατίζει, σύμφωνα με τους ειδικούς
Περιέχουν υπερβολική προσθήκη ζάχαρης
Δεν βοηθά το γεγονός ότι τα ενεργειακά ποτά είναι υπερβολικά γλυκά, αναφέρει η Isabel Balady, RD, CDN. Σε αντίθεση με τον φυσικά πικρό καφέ ή τσάι, είναι εύκολο να καταναλώσει κανείς ένα ενεργειακό ποτό γεμάτο ζάχαρη, όπως ακριβώς και ένα αναψυκτικό. Αυτά τα σάκχαρα μπορεί να προσφέρουν μια αρχική έκρηξη ενέργειας, αλλά συνήθως διαρκεί λίγο και σας αφήνει εξαντλημένους μετά.
Επειδή το συκώτι σας είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, η συχνή κατανάλωση πρόσθετης ζάχαρης μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην υγεία του ήπατος. Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική κατανάλωση ποτών με προσθήκη ζάχαρης – όπως τα ενεργειακά ποτά – μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση λίπους στο συκώτι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD). «Με τον καιρό, αυτό μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του ήπατος και να προκαλέσει φλεγμονή», εξηγεί η Marcie Vaske, M.S., LN, CNS.
Για πόση ζάχαρη μιλάμε; Ορισμένα ενεργειακά ποτά περιέχουν 54 έως 62 γραμμάρια ζάχαρης ανά κουτί 500ml. Για να το θέσουμε σε προοπτική, οι Διατροφικές Οδηγίες προτείνουν να περιορίζεται η πρόσληψη πρόσθετης ζάχαρης στο 10% των ημερήσιων θερμίδων. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 12 κουταλάκια του γλυκού (ή 50 γραμμάρια) για κάποιον που καταναλώνει 2.000 θερμίδες την ημέρα.
Άρα, να στραφείτε σε ενεργειακά ποτά χωρίς ζάχαρη; Αν και αυτά φαίνονται πιο υγιεινή επιλογή, νέα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα και ποτά με τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης ηπατικής νόσου.
Μπορεί να περιέχουν επιβλαβείς δόσεις συμπληρωμάτων
Τα ενεργειακά ποτά συχνά περιέχουν ένα «κοκτέιλ» από συμπληρώματα, όπως βιταμίνες, μέταλλα και βότανα όπως guarana και ginkgo biloba. Αυτά τα συστατικά συχνά προωθούνται ως «φυσικά», πράγμα που τα κάνει να φαίνονται ακίνδυνα. Όμως είναι το συκώτι σας που πρέπει να τα επεξεργαστεί όλα.
Ένα φαινομενικά αθώο συστατικό που προστίθεται συχνά είναι οι βιταμίνες Β. Ναι, οι βιταμίνες Β παίζουν ενεργό ρόλο στον μεταβολισμό της ενέργειας. Ωστόσο, τα ενεργειακά ποτά συχνά περιέχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες απ’ όσες πραγματικά χρειαζόμαστε, μέχρι το σημείο να είναι επιβλαβείς για το συκώτι.
Για παράδειγμα, η νιασίνη είναι μια σημαντική βιταμίνη Β, αλλά σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί να οδηγήσει σε ηπατοτοξικότητα. Ορισμένες έρευνες έχουν συνδέσει τα ενεργειακά ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε νιασίνη με την εμφάνιση ηπατίτιδας.
Πιο υγιεινές εναλλακτικές
Η περιστασιακή κατανάλωση ενεργειακού ποτού είναι εντάξει για τους περισσότερους υγιείς ανθρώπους. Ωστόσο, αν βασίζεστε συχνά στη «δυνατή δόση» τους για να μείνετε ξύπνιοι και συγκεντρωμένοι, ίσως είναι ώρα να βρείτε μια πιο υγιεινή εναλλακτική, όπως μία από τις παρακάτω:
- Καφές: Πολλοί άνθρωποι αγαπούν την καφεϊνούχα ενίσχυση ενός φλιτζανιού καφέ. Επιπλέον, ο καφές είναι γεμάτος ενώσεις που προάγουν την υγεία. Ορισμένες από αυτές μπορεί πράγματι να μειώσουν τον κίνδυνο ηπατικής νόσου όταν καταναλώνεται με μέτρο, λέει η Balady.
- Τσάι: Αν και το πράσινο και το μαύρο τσάι περιέχουν λιγότερη καφεΐνη από τον καφέ, περιέχουν ένα αμινοξύ που ενισχύει την ενέργεια, την L-θεανίνη. Αυτό το αμινοξύ έχει αποδειχθεί ότι προάγει τη συγκέντρωση και την προσοχή, χωρίς την ανησυχία που προκαλεί η καφεΐνη.
- Νερό: Η αφυδάτωση μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε νωθροί. Αντί να καταφύγετε στην καφεΐνη, δοκιμάστε πρώτα ένα ποτήρι νερό. Αν το απλό νερό σας φαίνεται άγευστο, η Vaske προτείνει νερό με λίγη φρέσκια φρουτοσαλάτα για ενίσχυση της ενυδάτωσης.
- Γάλα με χαμηλά λιπαρά: Ναι, το γάλα δεν περιέχει καφεΐνη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να σας δώσει λίγη από την ενέργεια που χρειάζεστε. Χάρη στους ηλεκτρολύτες, όπως το κάλιο, το γάλα είναι εξαιρετικό για την αντιμετώπιση της αφυδάτωσης. Επιπλέον, τα φυσικά σάκχαρά του μπορούν να προσφέρουν άμεση ενέργεια, ενώ η πρωτεΐνη του βοηθά στη διατήρησή της για περισσότερη ώρα. Συνδυασμός που κερδίζει, αν μας ρωτάτε!
Αν και η περιστασιακή επιλογή ενεργειακού ποτού είναι εντάξει για τους περισσότερους, η συχνή κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, ιδιαίτερα για το συκώτι σας. Την επόμενη φορά που θα χρειαστείτε ώθηση, επιλέξτε έναν φλιτζάνι καφέ ή τσάι χωρίς ζάχαρη. Είναι γεμάτα με ενώσεις που προστατεύουν το συκώτι και πιθανότατα έχουν λιγότερη καφεΐνη από τα περισσότερα ενεργειακά ποτά. Επιπλέον, είναι φυσικά χωρίς ζάχαρη.
Όποιο ρόφημα και αν επιλέξετε για ενέργεια, μην ξεχνάτε τα βασικά: ποιοτικός ύπνος, επαρκής ενυδάτωση και πολλές υγιεινές, πλήρεις τροφές. Αυτά θα διατηρήσουν τα επίπεδα ενέργειάς σας σε υψηλά επίπεδα μακροπρόθεσμα, πολύ καλύτερα από οποιοδήποτε ποτό.
Πηγές: International Journal of Health Sciences, Cureus, US FDA, Livertox, International Journal of Health Sciences II, NIH, Nutrients, CDCP, StatPearls, Cureus II