Το να ξυπνάτε μέσα στη νύχτα με ξαφνική πείνα μπορεί να είναι μπερδεμένο και να διαταράσσει τον ύπνο σας, ειδικά όταν συμβαίνει επανειλημμένα. Τα καλά νέα είναι ότι, σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν σαφείς λόγοι πίσω από αυτές τις λιγούρες των 2 π.μ.—και απλοί τρόποι για να τις ελέγξετε.
Πρησμένα πόδια: Πότε μπορεί να δείχνει πρόβλημα στην καρδιά και στο συκώτι
Γιατί μπορεί να ξυπνάτε μέσα στη νύχτα πεινασμένοι; Πότε μπορεί να συνδέεται με κάποια πάθηση;
Γνωρίσετε το συναίσθημα του να κοιμάστε βαθιά και ξαφνικά να ξυπνάτε από μια έντονη πείνα; Το στομάχι σας γουργουρίζει, αναρωτιέστε αν είναι αληθινό ή απλώς μέρος ενός ονείρου, και καθώς περιμένετε—μπορεί να αποκοιμηθείτε ξανά—η πείνα επανέρχεται. Είναι ενοχλητικό, διαταράσσει τον ύπνο και σας κάνει να αναρωτιέστε αν είναι φυσιολογικό ή κάτι πιο σοβαρό. Ειδικοί λένε ότι μπορεί να προέρχεται από διάφορες αιτίες.
«Μια μη ισορροπημένη διατροφή ή ανεπαρκή γεύματα το βράδυ μπορεί να προκαλέσουν απότομη αύξηση της γλυκόζης στο αίμα και μετά πτώση, οδηγώντας σε νυχτερινή πείνα», εξηγεί σύμφωνα με το Real Simple ο Αμερικανός ιατρός Dr. Michael Genovese, MD, ενώ ο χειρουργός με εξειδίκευση στη βαριατρική χειρουργική Dr. Hector Perez, MD, προσθέτει ότι τα ασταθή επίπεδα σακχάρου προκύπτουν συχνά από την κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων στο δείπνο ή από ελλιπή πρόσληψη πρωτεΐνης και φυτικών ινών κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο σωματική δραστηριότητα παίζει επίσης ρόλο, με την Dr. Anjali Sawhney, ειδικό στην οστεοπαθητική, να σημειώνει ότι η έντονη άσκηση μπορεί να προκαλέσει νυχτερινή πείνα.
Οι ορμόνες είναι επίσης καθοριστικές—ο Perez αναφέρεται σε αυξημένη κορτιζόλη λόγω στρες ή ανεπαρκώς ελεγχόμενων επιπέδων ινσουλίνης, και ο Genovese λέει ότι «το στρες και το άγχος μπορεί να προκαλέσουν ‘πείνα από στρες’ και να δημιουργήσουν μια συνήθεια άνεσης, όπως η κατανάλωση σνακ τα μεσάνυχτα», με αποτέλεσμα το σώμα να συνηθίζει να ξυπνάει πεινασμένο. Η διαταραχή των λεπτίνης και γκρελίνης από κακό ύπνο ή στρες μπορεί επίσης να αποσυντονίσει τα σήματα όρεξης.
Και κάποιες φορές, λέει ο Perez, αυτό που μοιάζει με πείνα μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αφυδάτωση—ή απλώς μια συνήθεια. «Το σώμα αρχίζει να αναμένει θερμίδες στις 2 π.μ. και στέλνει σήματα πείνας αυτόματα».
Ποιες ιατρικές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν ξαφνική ή αυξημένη πείνα
Σύμφωνα με εργασία του 2025 με τίτλο «Symptoms affecting the development of diabetes: analysis of risk factors with data mining», η παρουσία οκτώ χαρακτηριστικών μαζί — το να είναι κάποιος άνδρας, η συχνή ούρηση, η υπερβολική δίψα, η ξαφνική απώλεια βάρους, η αδυναμία, η θολή όραση, η μερική μυϊκή αδυναμία και η παχυσαρκία — αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. Η μελέτη έδειξε ότι όταν αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται ταυτόχρονα, ο κίνδυνος αυξάνεται κατά περίπου 1,63 φορές.
10 σημάδια ότι μπορεί να έχετε ανεπάρκεια βιταμίνης C – Τι να προσέξετε
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η ξαφνική ή αυξημένη πείνα (υπερφαγία) μπορεί να εμφανιστεί σε αρκετές σωματικές και ψυχολογικές παθήσεις, ειδικά όταν διαταράσσεται η λειτουργία των νευρωνικών μονοπατιών που ρυθμίζουν την πείνα και τον κορεσμό. Μελέτες δείχνουν ότι τόσο βιολογικοί όσο και συναισθηματικοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν απότομα την όρεξη.
- Σύνδρομο Prader–Willi (PWS): Έντονη, επίμονη πείνα και απώλεια ελέγχου του κορεσμού.
- Διαταραχές του μονοπατιού MC4R (γενετικά προβλήματα ρύθμισης όρεξης): Προκαλούν παθολογική, διαρκή πείνα.
- Νευροενδοκρινική απορρύθμιση της όρεξης: Προβλήματα με λεπτίνη, γκρελίνη, GLP-1 και άλλα σήματα που ρυθμίζουν την πείνα.
- Δυσλειτουργία εντερικής–εγκεφαλικής σηματοδότησης: Διαταραχή ορμονών κορεσμού ή ανισορροπία μικροβιώματος μπορεί να αυξήσει την όρεξη.
- Καταστάσεις σχετιζόμενες με στρες ή ψυχιατρικές διαταραχές (συμπεριλαμβανομένης της ΔΜΤΣ): Τα συστήματα στρες μπορεί να υπερκεράσουν τα σήματα κορεσμού και να αυξήσουν την όρεξη.
Είναι το να ξυπνάτε πεινασμένοι τα ξημερώματα ένδειξη προβλήματος στην υγεία;
Μπορεί. Αν και η νυχτερινή πείνα δεν αποτελεί απαραίτητα αδιάψευστο δείκτη σοβαρότερου προβλήματος υγείας, μπορεί να είναι αιτία ανησυχίας όταν συμβαίνει συχνά, λέει ο Genovese. «Αν είναι χρόνια, αυτό είναι ανησυχητικό σημάδι», προσθέτει ο Perez, και συχνά δείχνει κακό γλυκαιμικό έλεγχο—δηλαδή το σάκχαρο ανεβαίνει και πέφτει απότομα. Μπορεί επίσης να σχετίζεται με υποκείμενο μοτίβο, όπως χρόνιο υποσιτισμό ή ορμονική ανισορροπία, εξηγεί ο Genovese.
Πρέπει να φάτε κάτι αν ξυπνήσετε πεινασμένοι μέσα στο βράδυ;
Εξαρτάται. Η απάντηση σχετίζεται με την αιτία του γιατί ξυπνάτε με αίσθημα πείνας. Αν ξυπνάτε από συνήθεια ή λόγω επιθυμίας για γλυκά ή υδατάνθρακες, τότε η κατανάλωση φαγητού τη νύχτα μπορεί να ενισχύσει αυτόν τον κύκλο, καθιστώντας δυσκολότερη τη διακοπή του, λέει ο Genovese. Σε αυτή την περίπτωση, είναι προτιμότερο να αποφύγετε το σνακ.
Αν όμως το στομάχι σας γουργουρίζει και πεινάτε πραγματικά, τότε ένα μικρό, ισορροπημένο σνακ μπορεί να σας βοηθήσει να ξανακοιμηθείτε, προτείνει ο Genovese. «Θέλετε πρωτεΐνη και υγιεινά λιπαρά για να σταθεροποιηθείτε μέχρι το πρωί—όχι περισσότερη ζάχαρη που θα ανεβάσει και θα ξαναρίξει το σάκχαρό σας», λέει ο Perez. Επιπλέον, αν πρόκειται να φάτε στις 2 π.μ., είναι καλό η επιλογή να είναι «βαρετή». «Αν είναι αρκετά βαρετή, θα φάτε μόνο αν την έχετε πραγματικά ανάγκη», προσθέτει. Σε περιπτώσεις που η πείνα είναι πραγματική κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι Genovese, Perez και Sawhney προτείνουν τα εξής σνακ:
- Μια χούφτα ξηρούς καρπούς
- Ένα κομμάτι τυρί σε μορφή string
- Γιαούρτι ελληνικού τύπου
- Φρούτο
- Μια μπάρα πρωτεΐνης χωρίς ζάχαρη
- Μισή μπανάνα με φυστικοβούτυρο ή αμυγδαλοβούτυρο
- Κράκερ ολικής άλεσης με τυρί
Αν η νυχτερινή πείνα συνοδεύεται από τρέμουλο, ζάλη ή ιδρώτα, ο Genovese λέει ότι μπορεί να είναι ένδειξη υπογλυκαιμίας και ότι πρέπει να φάτε κάτι με υδατάνθρακες που απορροφώνται άμεσα. Σε κάθε περίπτωση, η Sawhney συνιστά να επανεξετάσετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ώστε να διασφαλίσετε ότι είναι ισορροπημένη, πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, πρωτεΐνες και δημητριακά ολικής άλεσης και να αποφεύγετε να παραλείπετε γεύματα. «Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα για να διαχειριστείτε τα συμπτώματά σας», λέει.
Επίμονος βήχας: Πότε μπορεί να είναι σύμπτωμα σοβαρής πάθησης
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό;
Αν συμβαίνει πάνω από μερικές φορές την εβδομάδα για αρκετές εβδομάδες, αυτό δεν είναι φυσιολογικό, λέει ο Perez. Αν εμφανίζετε και άλλα συμπτώματα, όπως συχνή ούρηση, ανεξήγητες αλλαγές βάρους ή κόπωση, καλό είναι να επισκεφθείτε γιατρό. Επίσης, αν ξυπνάτε με υπερβολική δίψα, ζάλη, τρέμουλο ή ιδρώτες—ή αν η νυχτερινή πείνα συνοδεύεται από αϋπνία ή αλλαγές στη διάθεση—ο Genovese τονίζει ότι θα πρέπει να απευθυνθείτε άμεσα σε ιατρό.
Πηγές: RealSimple, Frontiers, Springer Nature Link, Oxford Academic, The Journal of Physiological Sciences, MDPI, BMC Medical Informatics and Decision Making