Υπάρχει μία παρανόηση ότι οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι τελειομανείς, οργανωτικοί και παραγωγικοί. Τι ισχύει όμως;
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αποτελεί μία αγχώδη διαταραχή με πολλές προεκτάσεις. Τα δυο βασικά χαρακτηριστικά της είναι οι ιδεοληψίες ή και ψυχαναγκασμοί. Οι περισσότεροι όταν ακούν για τη διαταραχή αυτή ή όταν κάποιος λέει ότι έχει OCD, φαντάζονται ένα άτομο που είναι εξαιρετικά συγκεντρωμένο (μετράει βήματα, αποστάσεις), έχει εμμονή με την τακτοποίηση (υπερβολική ενασχόληση με την ακρίβεια, την τάξη και τη συμμετρία) και την καθαριότητα (πλένει πολλές φορές τα χέρια του) και είναι πολύ οργανωμένο (με έναν συγκεκριμένο τρόπο που είναι πάντοτε ο ίδιος). Αυτά όμως αποτελούν μια μεγάλη παρανόηση. Γιατί όσοι πάσχουν από την εν λόγω διαταραχή δεν σημαίνει ότι φέρονται έτσι.
Μην ξεχνάτε: είμαστε όλοι διαφορετικοί, δεν ισχύουν όλα για όλους.
Μάλιστα πολλοί άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή δυσκολεύονται να είναι παραγωγικοί. Οι εμμονές και οι καταναγκασμοί μπορεί να είναι χρονοβόρες και εξαντλητικές και επειδή η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή καθοδηγείται από τελειομανία μπορεί να δυσκολέψει την εκτέλεση εργασιών.
Πώς η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή επηρεάζει την παραγωγικότητα
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή παρουσιάζεται με διαφορετικούς τρόπους. Ενώ κάποιοι έχουν εμμονές και ψυχαναγκασμούς σχετικά με την καθαριότητα, άλλοι έχουν εμμονές και καταναγκασμούς το να μην μολυνθούν από κάποιον ιό (που έχουν τις ρίζες τους στον φόβο να πληγώσουν τον εαυτό τους ή τους άλλους).
Ομοίως, μερικοί άνθρωποι έχουν εμμονές και καταναγκασμούς που σχετίζονται με τη δουλειά. Ίσως φοβάστε ότι εάν δεν κάνετε τη δουλειά σας τέλεια, θα καταλήξετε να την χάσετε τη δουλειά σας. Για να απαλύνετε το άγχος σας, αφιερώνετε ώρες ελέγχοντας και ελέγχοντας ξανά την εργασία σας. Ζητάτε επίσης από τους συναδέλφους σας να ελέγξουν τη δουλειά σας. Αυτό σας επιβραδύνει.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή επηρεάζει την παραγωγικότητά σας, ακόμα κι αν οι εμμονές και οι καταναγκασμοί δεν σχετίζονται άμεσα με την εργασία. Οι καταναγκασμοί τείνουν να αφαιρούν πολύ χρόνο και ενέργεια από την ημέρα σας, κάτι που μπορεί επίσης να επηρεάσει την παραγωγικότητα. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να έχει έναν καταναγκασμό «ελέγχου»: Ελέγχει όλες τις πόρτες για να βεβαιωθεί ότι είναι κλειδωμένες 10 φορές πριν φύγει από το σπίτι. Ως αποτέλεσμα, καθυστερεί στη δουλειά και όταν τελικά φτάνει, αισθάνεται ανίκανος να εστιάσει λόγω στρες και ενοχών επειδή άργησε.
Άλλο παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι κάποιος σκέφτεται συνεχώς τον αυτοτραυματισμό. Αν και όσοι έχουν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή δεν θέλουν να βλάψουν τον εαυτό τους, δεν μπορούν ωστόσο να αποτινάξουν τις σκέψεις τους. Νιώθουν την ανάγκη να βαδίσουν πάνω-κάτω για να κατευνάσουν αυτές τις σκέψεις. Αυτό τους δυσκολεύει να καθίσουν και να εστιάσουν στη δουλειά τους.
Ακόμα κι αν βγάλουμε τους καταναγκασμούς από την εξίσωση, οι εμμονές είναι εξαντλητικές. Και το πρόβλημα εντείνεται όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι παραγωγικός. Το άγχος επιδεινώσει τα συμπτώματα των ψυχικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης και της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.
Είναι ένας φαύλος κύκλος: το άγχος δημιουργεί δυσκολία στη συγκέντρωση και η έλλειψη συγκέντρωσης αυξάνει τα επίπεδα άγχους.
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, τελειομανία και παραγωγικότητα
Πολλοί άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι επίσης τελειομανείς. Ενώ ορισμένοι τελειομανείς δεν πάσχουν από αυτήν τη διαταραχή και μερικοί άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή δεν είναι τελειομανείς, η τελειομανία τροφοδοτεί ωστόσο ορισμένες εμμονές και καταναγκασμούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, τελειομανία σημαίνει την πεποίθηση ότι είναι και απαραίτητη και δυνατή για να επιτευχθεί. Με άλλα λόγια, οι τελειομανείς είναι άνθρωποι που νιώθουν ότι πρέπει να είναι άψογοι και αγωνίζονται να αποδεχτούν οτιδήποτε λιγότερο από το τέλειο.
Εξαιτίας αυτού, πολλοί μπορεί να υποθέσουν ότι οι τελειομανείς είναι παραγωγικοί. Άλλωστε θέλουν να γίνει σωστά και έγκαιρα η δουλειά τους, σωστά; Λάθος! Η τελειομανία και η τελειοθηρία εμποδίζει την παραγωγικότητα. Για παράδειγμα οι τελειομανείς με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να δυσκολεύονται να εκτελέσουν εργασίες:
- Φοβούνται πολύ μήπως κάνουν κάτι λάθος, και δεν ξεκινούν
- Συχνά αποφεύγουν να αναλαμβάνουν ρίσκα, όπως αλλαγή καριέρας ή την αποστολή ενός email, επειδή θέλουν να είναι σίγουροι ότι δεν έχουν κάνει λάθος και ζητούν την υποστήριξη των άλλων.
- Αναβάλλουν επειδή φοβούνται την αποτυχία. Αυτός ο φόβος προκαλεί υπερβολικές σκέψεις, επομένως καθυστερούν την έναρξη και την υλοποίηση της εργασίας.
- Δυσκολεύονται να αναθέσουν εργασίες επειδή νιώθουν την ανάγκη να ελέγχουν τα πάντα.
- Το χειρότερο είναι ότι οι περισσότεροι νιώθουν ντροπή γι’ αυτό. Αυτή η ενοχή τους κάνει να νιώθουν χειρότερα, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να δυσκολέψει την ανάληψη δράσης.
Υπάρχει ελπίδα
Τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής μπορεί να μειωθούν με:
Ψυχοθεραπεία: Αν και υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις στην ψυχοθεραπεία η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία σύμφωνα με έρευνες, έχει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της διαταραχής αυτής. Ο συνδυασμός της ψυχοθεραπείας και ορισμένων φαρμάκων φαίνεται να επιφέρει γενικά καλά αποτελέσματα. Γενικά η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής, από τη ζωή στο σπίτι μέχρι τις σχέσεις και την καριέρα. Τα καλά νέα είναι ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να επηρεάσει θετικά τη ζωή σας.
Διαχείριση άγχους: Το άγχος μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Η αποδοχή ότι η εργασία είναι αγχωτική θα σας βοηθήσει να δοκιμάσετε υγιείς τρόπους για να αντιμετωπίσετε το άγχος.
Αποδοχή της τελειομανίας: Μπορεί κανείς να αμφισβητήσει, να επεξεργαστεί, να αναρωτηθεί και εν τέλει να αντιπαραθέσει απέναντι στην τελειότητα την έννοια της ισορροπίας.
Αυτοσυμπόνια: Αντί να επικρίνετε τον εαυτό σας επειδή είστε αντιπαραγωγικοί, προσπαθήστε να καταλάβετε γιατί συμβαίνει αυτό. Φροντίστε να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας αντί να αυτοτιμωρείστε.
Ενημέρωση στους γύρω σας: Η ψυχαναγκαστική διαταραχή δεν επηρεάζει μόνο το ίδιο το άτομο, αλλά και ολόκληρη την οικογένεια. Η οικογένεια συνήθως δυσκολεύεται να αποδεχτεί ότι το άτομο με τη διαταραχή αυτή δεν μπορεί να σταματήσει τη δυσφορική του συμπεριφορά και αντιδρά συχνά ακατάλληλα απέναντι του.