Το να παρακολουθείτε την αρτηριακή πίεση στο σπίτι είναι ένας από τους πιο εύκολους τρόπους να προστατεύσετε την υγεία σας. Τι πρέπει να κάνετε, όμως, για να έχετε ακριβείς μετρήσεις και τι σημαίνουν οι τιμές;
Πώς να παρακολουθείτε την αρτηριακή πίεση στο σπίτι – Τι σημαίνουν οι μετρήσεις
Η υψηλή αρτηριακή πίεση, ή αλλιώς υπέρταση, επηρεάζει σχεδόν το 40% των ενηλίκων στην Ελλάδα, σύμφωνα με δεδομένα από τη μελέτη EMENO. Συχνά αποκαλείται «σιωπηλός δολοφόνος» επειδή δεν προκαλεί πάντα εμφανή συμπτώματα ενώ καταστρέφει αθόρυβα τα αιμοφόρα αγγεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, αγγειακή άνοια, νεφρική νόσο και απώλεια όρασης.
Αν και η υπέρταση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ο κίνδυνος αυξάνεται απότομα μετά τα 45, γι’ αυτό και οι ειδικοί συνιστούν να ξεκινά ο έλεγχος αρτηριακής πίεσης στο σπίτι περίπου στα 40 – ή ακόμα νωρίτερα για όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό, διαβήτη, νεφρική νόσο ή καρδιακά προβλήματα.
Συμπτώματα υπότασης και υπέρτασης
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η υπόταση και η υπέρταση μπορεί να παρουσιάζουν πολύ διαφορετικά προφίλ συμπτωμάτων. Η υπόταση συχνά προκαλεί οξεία ενόχληση, ενώ η υπέρταση είναι συχνά σιωπηλή μέχρι να εμφανιστούν επιπλοκές.
Υπόταση
- Σύμφωνα με το άρθρο με τίτλο Hypotension, υπόταση θεωρείται όταν οι τιμές της αρτηριακής πίεσης είναι κάτω από 90/60 mm Hg.
- Το άρθρο του 2025 με τίτλο «Neurogenic Orthostatic Hypotension in Parkinson Disease—A Narrative Review of Diagnosis and Management», που δημοσιεύτηκε στο Clinical Medicine, αναφέρει ζάλη, ίλιγγο, θολή όραση και λιποθυμία ως συμπτώματα ορθοστατικής υπότασης.
- Συμπτώματα περιλαμβάνουν: πόνο στον αυχένα/ώμους τύπου «coat-hanger», πόνο στο στήθος, δύσπνοια, κόπωση, ναυτία.
- Στο πλαίσιο σοκ μπορεί να εμφανιστούν: ζεστό δέρμα/ταχυκαρδία (σηπτικό), ψυχρά άκρα/βραδυκαρδία (καρδιογενές), διάταση σφαγίτιδας/παράδοξος σφυγμός (αποφρακτικό).
Υπέρταση
- Μελέτη του 2025 με τίτλο «Unawareness and untreated hypertension: a public health problem needs to be solved» αναφέρει ότι η υπέρταση είναι συχνά ασυμπτωματική – περίπου οι μισοί ασθενείς παραμένουν χωρίς επίγνωση.
- Τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν: πονοκέφαλο, ίλιγγο, πόνο στο στήθος, αίσθημα παλμών, ναυτία/έμετο.
- Χρόνιες επιδράσεις περιλαμβάνουν διαταραχές όρασης σε μακροχρόνιες περιπτώσεις.
Πώς να μετρήσετε μόνοι σας την αρτηριακή σας πίεση σωστά
Είναι εύκολο να κάνετε λάθος κατά τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι. Ως πρώτο βήμα, η Αμερικανή επικεφαλής βοηθός ιατρού, Ravyn Williams, προτείνει να χρησιμοποιείτε πιεσόμετρο με περιχειρίδα στο μπράτσο αντί για πιεσόμετρο καρπού. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι η περιχειρίδα στο μπράτσο είναι πιο κοντά στην καρδιά, χρησιμοποιεί μεγαλύτερη αρτηρία και είναι πιο εύκολο να τοποθετηθεί σωστά για μια αξιόπιστη μέτρηση.
Το να κάθεστε σωστά είναι επίσης καθοριστικής σημασίας για ακριβή μέτρηση. Η Williams σας προτείνει να κάθεστε όρθιοι με τα δύο πόδια σας να ακουμπούν στο πάτωμα. Το καμπούριασμα, το σταύρωμα των ποδιών ή το να τα αφήνετε να κρέμονται επηρεάζουν την κυκλοφορία και μπορούν προσωρινά να αυξήσουν την αρτηριακή σας πίεση.
Θα πρέπει επίσης να λαμβάνετε μετρήσεις το πρωί, το απόγευμα και το βράδυ για να έχετε έναν μέσο όρο, ανέφερε η Williams. «Γενικά δεν θα πρότεινα να το μετράτε πάνω από τρεις φορές την ημέρα», είπε σύμφωνα με το NY Post.
Προσέξτε αυτά τα ανησυχητικά σημάδια
«Αν η αρτηριακή σας πίεση είναι 130/80 σε περισσότερες από μία περιπτώσεις, αυτό δημιουργεί υποψίες για υπέρταση Σταδίου 1», είπε η Williams. «Το 140/90 είναι στα όρια του Σταδίου 2, το οποίο απαιτεί επίσημη κλινική αξιολόγηση και πιθανή έναρξη θεραπείας».
Αν η συστολική πίεση (ο πάνω αριθμός) είναι πάνω από 180 ή η διαστολική (ο κάτω αριθμός) είναι πάνω από 120, η Williams προτρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική φροντίδα – ειδικά αν έχετε πονοκέφαλο ή αλλαγές στην όραση. «Το πιο σημαντικό είναι να εξετάσουμε αν το άτομο έχει συμπτώματα», είπε η Williams.
«Η χαμηλή αρτηριακή πίεση από μόνη της δεν είναι πάντα ανησυχητική, όμως αν συνοδεύεται από ζάλη, λιποθυμία ή αίσθημα σκοτοδίνης, αυτό είναι πολύ πιο ανησυχητικό από ό,τι δείχνει ο αριθμός», είπε.
Συνιστά να παραμείνετε ήρεμοι, να επαναλάβετε τις μετρήσεις και να καταγράφετε τις τάσεις. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν οι μη φυσιολογικές μετρήσεις επιμείνουν. «Αν αναπτυχθούν ασυνήθιστα συμπτώματα, μη διστάσετε να πάτε στα επείγοντα», είπε η Williams.
Πώς να μειώσετε την αρτηριακή πίεση φυσικά
«Ένα από τα πιο άμεσα και σημαντικά βήματα για να μειώσετε την υψηλή αρτηριακή πίεση είναι να υιοθετήσετε μια αντιφλεγμονώδη διατροφή», είπε η Williams. «Η δίαιτα DASH ή η μεσογειακή διατροφή είναι εξαιρετικά σημεία εκκίνησης. Αν αρχίσετε να ενσωματώνετε αυτού του τύπου τις τροφές στην καθημερινότητά σας, θα μετατραπεί σε μια υπέροχη ρουτίνα και τρόπο ζωής».
Η Williams συνιστά επίσης άσκηση – ακόμα και απλό περπάτημα 30 λεπτών την ημέρα – την αποφυγή αλκοόλ και καπνού και τη μείωση της έκθεσης σε μικροπλαστικά. Η έρευνα έχει συνδέσει αυτά τα μικροσκοπικά και πανταχού παρόντα σωματίδια πλαστικού με το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στην υψηλή αρτηριακή πίεση.
Ποια είναι η καλύτερη ώρα να πάρετε τα χάπια της πίεσης – Πρωί ή βράδυ;
«Αν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως η άσκηση και η αντιφλεγμονώδης διατροφή δεν αποδώσουν, τότε υπάρχουν φάρμακα με χαμηλό προφίλ παρενεργειών που είναι πολύ αποτελεσματικά», κατέληξε.
Πηγές: NY Post, MDPI, American Family Physician, NIH, Nature Hypertension Research, PMC, PMC