Ορισμένα φάρμακα θα πρέπει να λαμβάνονται με άδειο στομάχι, ενώ άλλα πρέπει να καταναλώνονται μαζί με φαγητό. Αυτές είναι οι βασικές οδηγίες που συνοδεύουν κάθε σκεύασμα, προκειμένου να εξασφαλίσετε ότι παίρνετε τα φάρμακα όπως πρέπει, με ελάχιστες παρενέργειες. Αλλά θα μπορούσε τα κοινά τρόφιμα που τρώτε και πίνετε να έχουν σημαντικό αντίκτυπο;
Η έρευνα για το πώς τα τρόφιμα αλληλεπιδρούν με τη φαρμακευτική αγωγή εξακολουθεί να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και, μέχρι στιγμής, πολλοί τέτοιοι δεσμοί έχουν βρεθεί τυχαία ή έχουν διαπιστωθεί πολύ αργότερα, όταν το φάρμακο έχει γίνει ευρέως διαθέσιμο.
Τα γαλακτοκομικά προκαλούν φλεγμονή; Τι πρέπει να γνωρίζετε
Για τον λόγο αυτό, οι εμπειρογνώμονες εξηγούν στη Daily Mail τις κοινές αλληλεπιδράσεις τροφίμων και φαρμάκων που ενδέχεται να συναντήσετε και προσφέρουν τις συμβουλές τους.
Ποια κοινά τρόφιμα μπορούν να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα
- Εσπεριδοειδή
- Γαλακτοκομικά
- Επεξεργασμένο κρέας
- Τρόφιμα με πολλές φυτικές ίνες
- Μπανάνες
- Δημητριακά
Εσπεριδοειδή
Τα φάρμακα που επηρεάζονται από τα εσπεριδοειδή είναι τουλάχιστον 85, μεταξύ των οποίων η μιδαζολάμη (βενζοδιαζεπίνη, που χρησιμοποιείται ως αναισθητικό), η σερτραλίνη (αντικαταθλιπτικό), οι στατίνες (συμπεριλαμβανομένης της σιμβαστατίνης και της ατορβαστατίνης, που μειώνουν τη χοληστερόλη), η σιλδεναφίλη (για στυτική δυσλειτουργία) και οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου (για υψηλή αρτηριακή πίεση).
«Πολλά φάρμακα μεταβολίζονται στο έντερο και στο ήπαρ από ένα ένζυμο που ονομάζεται CYP3A4, το οποίο κανονικά μειώνει την ποσότητα του φαρμάκου που εισέρχεται στο αίμα», λέει ο Aidan Goggins, φαρμακοποιός με έδρα το Λονδίνο, ο οποίος ειδικεύεται στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τροφίμων και φαρμάκων.
«Τα εσπεριδοειδή περιέχουν ενώσεις που ονομάζονται φουρανοκουμαρίνες που εμποδίζουν το CYP3A4 να κάνει τη δουλειά του και είναι πιο συγκεντρωμένα στον χυμό από το φρούτο επειδή ένα ποτήρι χυμού περιέχει περισσότερο φρούτο», προσθέτει.
Ως αποτέλεσμα, περισσότερο από το φάρμακο απορροφάται, καθιστώντας το πιο ισχυρό από ό, τι προβλέπεται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες όπως η ακραία μυϊκή βλάβη για τις στατίνες, ο πριαμισμός (υπερβολικά μακροχρόνιες στύσεις) για τη σιλδεναφίλη, πονοκεφάλους, ζάλη, κόπωση και μειωμένο ύπνο με σερτραλίνη, η υπερβολική καταστολή με μιδαζολάμη και υπερβολική μείωση της αρτηριακής πίεσης, αυξημένος καρδιακός ρυθμός, ζάλη, κόπωση και θολή όραση για όσους λαμβάνουν αναστολείς διαύλων ασβεστίου.
Σοκολάτα, ποπ κορν και άλλες 6 απροσδόκητες τροφές με φυτικές ίνες που κάνουν καλό στο έντερο σας
Συμβουλές: «Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των φαρμάκων που επηρεάζονται με κάποιο τρόπο από αυτή την αλληλεπίδραση, είναι ασφαλέστερο να αποφεύγεται η κατανάλωση χυμού εσπεριδοειδών, ιδιαίτερα του γκρέιπφρουτ ή η κατανάλωση των καρπών για δύο ώρες πριν και τέσσερις ώρες μετά τη λήψη φαρμάκων», σύμφωνα με τον κ. Goggins.
«Ορισμένα φάρμακα -μιδαζολάμη, σερτραλίνη, στατίνες και σιλδεναφίλη- επηρεάζονται τόσο σημαντικά από αυτή την αλληλεπίδραση που εμποδίζεται εντελώς η δράση του CYP3A4 και το σώμα πρέπει να κάνει νέο ανεφοδιασμό, που μπορεί να διαρκέσει έως και 72 ώρες. Εάν παίρνετε αυτά τα φάρμακα, ίσως είναι καλύτερα να αποφύγετε αυτά τα φρούτα και τους χυμούς, αλλά μιλήστε πρώτα στον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας», συνιστά ο ειδικός.
Γαλακτοκομικά
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αλληλεπιδρούν με τα αντιβιοτικά. Τα γαλακτοκομικά όπως το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση κοινών αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πολλών τύπων λοίμωξης, ιδιαίτερα τετρακυκλίνες και φθοροκινολόνες. Θεωρείται ότι αυτά δεσμεύονται με το ασβέστιο στα γαλακτοκομικά προϊόντα, σχηματίζοντας μια ουσία που το σώμα δεν είναι σε θέση να απορροφήσει, μειώνοντας την ποσότητα των διαθέσιμων αντιβιοτικών.
«Για παράδειγμα, εάν τρώτε γιαούρτι κατά τη λήψη φθοροκινολονών, αυτό μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητά τους κατά 42 %», λέει ο κ. Goggins.
Συμβουλές: Προτείνει να τρώτε τα γεύματά σας τουλάχιστον δύο ώρες πριν πάρετε αντιβιοτικά αυτής της κατηγορίας για να αποφύγετε αυτήν την αλληλεπίδραση.
Επεξεργασμένο κρέας
Τα επεξεργασμένα κρέατα αλληλεπιδρούν με αντικαταθλιπτικά γνωστά ως αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης. «Το επεξεργασμένο κρέας (και άλλα τρόφιμα) έχει αναφερθεί ότι αλληλεπιδρά με μερικά παλαιότερα αντικαταθλιπτικά δισκία γνωστά ως αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAOIS)», δήλωσε ο Simon Maxwell, καθηγητής με ειδίκευση στην κλινική φαρμακολογία και συνταγογράφηση στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
«Τα φάρμακα MAOI λειτουργούν μειώνοντας τη δραστικότητα ενός βασικού ενζύμου (μονοαμινοξειδάση), με αποτέλεσμα υψηλότερα επίπεδα χημικών του εγκεφάλου που δημιουργούν αίσθηση ευφορίας, όπως η νορεπινεφρίνη, η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη. Αλλά αυτό το ένζυμο βοηθά επίσης στα επίπεδα ελέγχου της τυραμίνης αμινοξέων, που βρίσκονται σε ζυμωμένα τρόφιμα, σαλάμι, ώριμο τυρί, ρέγγα», εξηγεί περαιτέρω ο ειδικός και συνεχίζει:
«Τα υψηλά επίπεδα τυραμίνης μπορούν να προκαλέσουν υψηλή αρτηριακή πίεση, με αποτέλεσμα πονοκεφάλους, θολή όραση και, περιστασιακά, αιμορραγία στον εγκέφαλο».
Συμβουλές: «Οι ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα MAOI θα πρέπει να ελαχιστοποιήσουν την πρόσληψη αυτών των τύπων τροφίμων για να μειώσουν τον κίνδυνο να δημιουργήσει αυτό το αμινοξέο με την πάροδο του χρόνου», σύμφωνα με τον καθηγητή Maxwell.
Τρόφιμα με πολλές φυτικές ίνες
Τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με τις φυτικές ίνες των τροφίμων είναι η θυρεοειδική λεβοθυροξίνη. Σε άτομα με υποθυρεοειδισμό (όταν το σώμα σας δεν κάνει αρκετή από την θυρεοειδική ορμόνη, θυροξίνη) συχνά συνταγογραφείται λεβοθυροξίνη. Ωστόσο, η κατανάλωση τροφίμων που είναι υψηλά σε ίνες -όπως φακές, φασόλια, παλμούς, όσπρια και φρέσκα φρούτα και λαχανικά- μπορούν να κάνουν τη λεβοθυροξίνη λιγότερο αποτελεσματική.
Η θεωρία είναι ότι οι φυτικές ίνες συνδέονται με το φάρμακο καθώς ταξιδεύει μέσα από το έντερο, μειώνοντας την απορρόφησή του. Η λεβοθυροξίνη συνδέεται επίσης με τα τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο και σίδηρο, καθώς και καφέ.
«Αυτό είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν. Μία μελέτη διαπίστωσε ότι το 20 % των ασθενών λαμβάνουν λεβοθυροξίνη με γεύμα και το άλλο 20 % το παίρνει λιγότερο από 30 λεπτά πριν από το γεύμα -παρά το γεγονός ότι είναι γνωστό εδώ και χρόνια ότι τα τρόφιμα αλληλεπιδρούν με την απορρόφηση αυτού του φαρμάκου», λέει ο κ. Goggins.
Συμβουλές: Οι ειδικοί συνιστούν τη λήψη λεβοθυροξίνης με άδειο στομάχι και τουλάχιστον 60 λεπτά πριν από ένα γεύμα
Μπανάνες
Τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με τις μπανάνες είναι αυτά για υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακή ανεπάρκεια, γνωστά ως αναστολείς μετατροπής της αγγειοτενσίνης (ACE) και αναστολείς υποδοχέων αγγειοτενσίνης (ARBs).
Πόσο ώριμες πρέπει να είναι οι μπανάνες όταν τις τρώτε για να είναι πιο υγιεινές
«Οι αναστολείς ACE και ARBs τείνουν να ευνοούν τη διατήρηση του καλίου στους νεφρούς. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι προσαρμόζονται σε αυτό χωρίς πρόβλημα, κάποιοι διαπιστώνουν ότι τα επίπεδα καλίου τους αυξάνονται -ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι ή οι άνθρωποι με νεφρική νόσο», δήλωσε ο καθηγητής Maxwell στη Daily Mail.
«Για αυτή την ομάδα, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, όπως οι μπανάνες ή τα υποκατάστατα αλατιού μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα αυτά υπερβολικά, οδηγώντας σε αδυναμία, κόπωση και ανώμαλο καρδιακό ρυθμό».
Συμβουλές: «Η κατανάλωση μπανάνας και άλλων τροφίμων με υψηλό κάλιο δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα για τους περισσότερους ανθρώπους. Αλλά ίσως να μην παρατηρήσετε συμπτώματα στα πρώτα στάδια, οπότε όποιος παίρνει αυτά τα φάρμακα θα πρέπει να ελέγχει το επίπεδο του καλίου και τη λειτουργία των νεφρών εκ των προτέρων και τις εβδομάδες μετά την έναρξη», σύμφωνα με τον καθηγητή Maxwell.
Δημητριακά
Τα δημητριακά αλληλεπιδρούν με τα αντιβιοτικά. Ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο, τα οποία συνήθως προστίθενται σε τρόφιμα όπως τα δημητριακά πρωινού, μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση ορισμένων αντιβιοτικών, όπως οι τετρακυκλίνες και φθοροκινολόνες.
«Για παράδειγμα, εάν τρώτε δημητριακά που είναι πλούσια με σίδηρο ή μέταλλα και παίρνετε ταυτόχρονα το αντιβιοτικό σας, μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του φαρμάκου κατά 64 %», δήλωσε ο Aidan Goggins στη Daily Mail+.
Συμβουλές: Τρώτε όλα τα γεύματα τουλάχιστον δύο ώρες πριν λάβετε αντιβιοτικά αυτών των κατηγοριών για να αποφύγετε την αλληλεπίδραση, λέει ο κ. Goggins.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να μιλάτε πάντα με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν κάνετε αλλαγές στη διατροφή ή τη ρουτίνα σας εάν παίρνετε τακτικά ή συνταγογραφούμενα φάρμακα.